Σταθμοί προς μια κοινή ονομασία
Εβραίος, Ισραηλίτης και Ιουδαίος είναι τρία ονόματα που χρησιμοποιούνται σήμερα πολλές φορές σαν ταυτόσημα, αποτελούν όμως ιστορικούς σταθμούς προς μια κοινή ονομασία των κατόχων τους. Παρουσιάζει συνεπώς ενδιαφέρον η διευκρίνισή τους, για να ανταποκρίνεται η χρήση τους προς το περιεχόμενό τους. Επιχειρώ να τα διευκρινίσω, αρχίζοντας από το θεμελιώδες κείμενο τους, την Τανάχ (Παλαιά Διαθήκη), όπου αυτά εμφανίζονται, με διάφορες μορφές, για πρώτη φορά. Οι παραπομπές μου αναφέρουν τα βιβλία της Τανάχ στην ονομασία τους σύμφωνα με την ελληνική μετάφραση των Εβδομήκοντα (3ος αιώνας π.Χ.), και σε τρεις περιπτώσεις και στην ονομασία τους σύμφωνα με τη λατινική μετάφραση της από τον Ιερώνυμο (4ος αιώνας μ.Χ.). Οι περιπτώσεις αυτές είναι: Α' Βασιλειών-Α' Σαμουήλ, Δ' Βασιλειών-Β' Βασιλέων, Παραλειπομένων-Χρονικών. Τη μετάφραση του Ιερώνυμου, γνωστή ως Vulgata (Κοινή) έχουν αποδεχθεί η Ρωμαιοκαθολική και η Διαμαρτυρόμενη Εκκλησία.
Προηγείται χρονικά ο Εβραίος, αποτύπωση του οποίου υπάρχει ο Έβερ. Αυτός ο δισέγγονος του Σημ (ένας από τους τρεις γιους του Νώε, που θεωρείται ως γενάρχης των Σημίτων) και πρόγονος του Αβραάμ (Γένεση 10:21, 25:14-16). Ελάχιστα απαντάται το όνομα Εβραίος στην Τανάχ, και για πρώτη φορά όταν η γυναίκα του Πετεφρή, αξιωματούχου του Φαραώ, αποκαλεί Εβραίο τον Ιωσήφ, αφού αυτός απορρίπτει τον έρωτά της (Γένεση 39:4). Εβραίοι και Εβραίες αποκαλούνται και οι γονείς των νεογνών, τα οποία ο Φαραώ διατάσσει να ρίχνονται στο ποτάμι (Έξοδος 1:15, 2:6-7). Σύμφωνα με τους ειδικούς, το όνομα Εβραίος, στην Τανάχ, χρησιμοποιείται από τους μη Εβραίους για να προσδιορίσουν Εβραίους ή από Εβραίους που συνομιλούν με μη Εβραίους.
Μετά τον Εβραίο ακολουθεί ο Ισραηλίτης. Αυτός προέρχεται από το όνομα Ισραήλ, που ένας άγνωστος προσδίδει στον γιο του Ισαάκ, Ιακώβ, ενώ αυτός προχωράει προς συνάντηση του αδελφού του, Ησαύ (Γένεση 32:28). Η Τανάχ χρησιμοποιεί στη συνέχεια τους όρους:
α) «Υιοί Ισραήλ» για να υποδηλώσει τους 12 γιους του Ιακώβ (Γένεση 35:22) (ο Ιακώβ μνημονεύεται επίσης ως Ισραήλ), οι οποίοι μεταναστεύουν στην Αίγυπτο (Γένεση 46:1-8), και μετά την έξοδό τους από εκεί, κατακτούν, κατά 12 ομώνυμες φυλές, την Παλαιστίνη (Ιησούς του Ναυή 13-21),
β) «Ισραήλ», ως ονομασία του κράτους-βασιλείου υπό τον Σαούλ, τον Δαβίδ και τον Σολομώντα (Α' Βασιλειών 10), και μετά τη διχοτόμηση του κράτους, γύρω στον 8ο αιώνα π.Χ., σε βόρειο και νότιο τμήμα, ως ονομασία του βόρειου τμήματος (Β' Παραλειπομένων 10-11).
Συνεπώς, οι κάτοικοι του Ισραήλ στην αρχική φάση του αποκαλούνται «άνδρες Ισραήλ» (Α' Βασιλειών 26:2, 31:7). Η Τανάχ δεν γνωρίζει το όνομα Ισραηλίτης, το γνωρίζει όμως, καθιερώνοντάς το κατά κάποιον τρόπο, η Καινή Διαθήκη, συγκεκριμένα στο κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο (1:48), στις επιστολές προς Ρωμαίους (1:4) και προς Κορινθίους (19:22) και στις Πράξεις των Αποστόλων (2:22, 3:12 κ.α.). Το όνομα Ισραηλίτης γνωρίζει και ο Ιώσηπος (στο βιβλίο του «Ιουδαϊκή Αρχαιολογία»).
Τελευταίος εμφανίζεται στην Τανάχ ο Ιουδαίος (Δ' Βασιλειών 16:6). Αυτός είναι ο κάτοικος του κράτους του Ιούδα, του νότιου δηλαδή τμήματος του κράτους του Ισραήλ που διχοτομήθηκε. Ακριβέστερα, αυτός είναι, σύμφωνα με τη μετάφραση των Εβδομήκοντα, ο κάτοικος της Ιουδαίας, όπως ονομάζουν πλέον το κράτος του Ιούδα οι διάδοχοι του Αλεξάνδρου (Πτολεμαίοι, Σέλευκοι), οι οποίοι έχουν στο μεταξύ καταλάβει την Παλαιστίνη. Η ονομασία Ιουδαία θα επικρατήσει στο εξής στην ελληνική γλώσσα (η Καινή Διαθήκη γνωρίζει μόνο την Ιουδαία) και στα λατινικά (Judea) και μέσω αυτών στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές γλώσσες. Αλλά, ενώ το Ισραήλ, με πρωτεύουσα τη Σαμάρεια, φθίνει, η Ιουδαία, με πρωτεύουσα την Ιερουσαλήμ, ακμάζει και αποβαίνει, ιδίως η πρωτεύουσα, ένα εθνικό και θρησκευτικό κέντρο όλων των απογόνων του Ιακώβ. Και η θρησκεία τους θα αποκληθεί Ιουδαϊσμός, αλλά θα εξελιχθεί για αιώνες μέχρις ότου λάβει τη μορφή με την οποία την γνωρίζουμε σήμερα.
Ενδιαφέρουσα, όμως, είναι η θεώρηση των ονομάτων Εβραίος, Ισραηλίτης και Ιουδαίος με βάση καθαρά ιστορικές (μη βιβλικές) πηγές.
Ο Ηρόδοτος (5ος αιώνας π.Χ.) αναφέρει Αραβία, Άραβες, Αραβικό κόλπο, Συρία, Σύριους, έχοντας επισκεφτεί την Παλαιστίνη γνωρίζει τη Σιδώνα, την Τύρο και τη Γάζα (Καδύτις), όμως δεν λέει τίποτα για Εβραίους, Ισραήλ και Ιερουσαλήμ. Πρώτοι Έλληνες συγγραφείς που ασχολούνται, μετά από 3 αιώνες, με την περιοχή είναι ο Διόδωρος ο Σικελιώτης και ο Στράβων (και οι δυο του 1ου αιώνας π.Χ.), οι οποίοι γνωρίζουν μόνο Ιουδαίους. Χαρακτηριστική όμως είναι και η περίπτωση των ελληνόφωνων Εβραίων συγγραφέων Ιώσηπου και Φίλωνα (και οι δυο του 1ου αιώνα μ.Χ.). Στο βιβλίο του «Ο Ιουδαϊκός Πόλεμος» (πρόκειται για τη μεγάλη εξέγερση κατά της Ρώμης, 66-74 μ.Χ., που κατέληξε στην καταστροφή της Ιερουσαλήμ), ο Ιώσηπος αναφέρει τους ομόθρησκούς του ως Ιουδαίους, διευκρινίζοντας μόνον ότι ο ίδιος είναι από καταγωγή («γένει») Εβραίος (Α3). Αλλά στο μεγάλο του έργο «Ιουδαϊκή Αρχαιολογία» (μια ιστορία των ομόθρησκών του από τη δημιουργία του κόσμου), ο Ιώσηπος γράφει ότι οι Ιουδαίοι αρχικά καλούνταν Εβραίοι, ως απόγονοι του Έβερ. Με ανάλογο τρόπο, ο Φίλων (στη σειρά δοκιμίων του στα οποία σχολιάζει ελεύθερα τα πρώτα 5 βιβλία της Τανάχ, και ελάχιστα τα υπόλοιπα) χρησιμοποιεί τα ονόματα Εβραίος, υιός Ισραήλ και Ιουδαίος.
Ποια γλώσσα όμως μιλούν οι ήρωες της Τανάχ; Μιλούν «ιουδαϊστί» (Δ' Βασιλειών 18:26, 28, Νεεμίας 13:24), «εβραϊστί» (Πρόλογος Σοφίας Σειράχ) και την «χαναανίτιδα» (Ησαΐας 19:18), δηλαδή τη γλώσσα της Χαναάν, βιβλική ονομασία της Παλαιστίνης. Εξάλλου, σύμφωνα με τον Ιώσηπο, γλώσσα των Ιουδαίων είναι «τα εβραϊκά» (Α5), ή «η των Εβραίων διάλεκτος» (Α33), ή «η των Εβραίων γλώσσα» (Α333). Ιδιότυπη είναι η προς Εβραίους Επιστολή, διαφιλονικούμενου συγγραφέα. Γράφτηκε στις αρχές του 1ου αιώνα μ.Χ. και θα μπορούσε πλέον να απευθύνεται προς Ιουδαίους. Εικάζεται όμως ότι αποδέκτες της ήταν Ιουδαίοι που είχαν γίνει Χριστιανοί, άρα Εβραίοι.
Μετά από αυτά, το όνομα Ιουδαίος θα επικρατήσει κυρίως ως φορέας θρησκείας απέναντι σε αλλόθρησκους και μάλιστα Χριστιανούς, οι οποίοι θα προσαρμόσουν το όνομά του στις γλώσσες τους: ο Ιουδαίος θα γίνει στα αγγλικά Jew, στα γαλλικά Juif, στα γερμανικά Jude, στα ισπανικά Judio κοκ. Με το όνομα αυτό θα αποκαλούνται επίσης στο εξής, στις αντίστοιχες γλώσσες, όλοι οι απόγονοι των κρατών του Ισραήλ και του Ιούδα. Θα υπάρξουν όμως δυο τουλάχιστον γλώσσες στις οποίες αυτοί θα αποκαλούνται Εβραίοι: η νεοελληνική και η ιταλική (ebreo). Αλλά γλώσσα των Ιουδαίων θα είναι η εβραϊκή (αγγλικά Hebrew, γαλλικά Hebreu, γερμανικά Hebräisch, ισπανικά Hebreo κοκ.).
Πώς όμως θα αποκαλούν τους εαυτούς τους οι ίδιοι οι ενδιαφερόμενοι; Θα χρησιμοποιήσουν κατά κανόνα το όνομα που επιφυλάσσει σ’ αυτούς κάθε γλώσσα, και κατ’ εξαίρεση το όνομα Ισραηλίτης. Αυτό το συναντάμε και στην Ελλάδα, όπου υπάρχουν Ισραηλιτικές Κοινότητες και Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο, ενώ στη Γαλλία επικρατεί μεν το όνομα Juif, γίνεται όμως χρήση και του ονόματος Israelite, π.Χ. Φιλελεύθερη Ισραηλιτική Ένωση, Κεντρική Σύνοδος (Consistoire) Ισραηλιτών Γαλλίας, Διεθνής Ισραηλιτικός Σύνδεσμος (Alliance).
Από τη δημιουργία του Κράτους του Ισραήλ, το 1948, υπάρχει και ο Ισραηλινός, δηλαδή ο υπήκοός του. Αυτός είναι βασικά Ιουδαϊκού θρησκεύματος, επειδή το Κράτος αυτοπροσδιορίζεται ως ιουδαϊκό, που δέχεται αυτόματα, με βάση τον Νόμο περί Επιστροφής (1950), ως υπήκοό του καθένα που είναι ιουδαϊκού θρησκεύματος. Ισραηλινός υπήκοος είναι όμως και πρόσωπα άλλου θρησκεύματος (μουσουλμάνος, χριστιανός).
Οι απόγονοι των πρωταγωνιστών της Βίβλου αποκαλούνται σήμερα στις περισσότερες γλώσσες Ιουδαίοι, κατ’ εξαίρεση Ισραηλίτες και στη νεοελληνική και ιταλική γλώσσα Εβραίοι. Τα ονόματα όμως αυτά είναι σταθμοί προς μια κοινή ονομασία μιας αξιοθαύμαστης ιστορικής συνέχειας, παρά τις μεγάλες διαφοροποιήσεις που γνώρισε αυτή πάνω από 2.000 χρόνια.
Βιβλιογραφία
- Walter Bauer: «A Greek-English Lexicon of the New Testament and Other Early Christian Literature», University of Chicago Press, 1979 (μετάφραση, αναθεώρηση και επαύξηση γερμανικού πρωτοτύπου, 1958).
- Elias Bickerman: «The Jews in the Greek Age», Harvard University Press, 1988.
- Claude Klein: «Israel, en Quête d’ Identité», Casterman-Giunti, 1999.
- Peter Schäfer: «The History of the Jews in the Greek-Roman World», Routledge, 2003.
- Joseph Henry Thayer: «A Greek-English Lexicon of the New Testament», T. and T. Clark, Edinburgh, 1885, 4η έκδοση, 1961, (μετάφραση, αναθεώρηση και επαύξηση Ελληνο-Λατινικού Λεξικού της Καινής Διαθήκης από Wilibald Grimm, 1868).
- The Cambridge Ancient History, nol. Ii, chap. XXXIX, 1980/vol. VII, part. 1, chap. 11, 1989.
- Diccionario de la Biblia, Editorial Herder, Barcelona, 1981 (ισπανική έκδοση γερμανικού πρωτοτύπου, 1956).
- Philon d’ Alexandrie, actes du coloque ténu à Lyon, Septembre 1966, Editions du Centre National de la Recherche Scientifique, 1967.
- The Jewish Yearbook 2003, Valentine Mitchell, 2003.
- Facts about Israel, Israel Information Center, 1999.
Εβραίος, Ισραηλίτης και Ιουδαίος είναι τρία ονόματα που χρησιμοποιούνται σήμερα πολλές φορές σαν ταυτόσημα, αποτελούν όμως ιστορικούς σταθμούς προς μια κοινή ονομασία των κατόχων τους. Παρουσιάζει συνεπώς ενδιαφέρον η διευκρίνισή τους, για να ανταποκρίνεται η χρήση τους προς το περιεχόμενό τους. Επιχειρώ να τα διευκρινίσω, αρχίζοντας από το θεμελιώδες κείμενο τους, την Τανάχ (Παλαιά Διαθήκη), όπου αυτά εμφανίζονται, με διάφορες μορφές, για πρώτη φορά. Οι παραπομπές μου αναφέρουν τα βιβλία της Τανάχ στην ονομασία τους σύμφωνα με την ελληνική μετάφραση των Εβδομήκοντα (3ος αιώνας π.Χ.), και σε τρεις περιπτώσεις και στην ονομασία τους σύμφωνα με τη λατινική μετάφραση της από τον Ιερώνυμο (4ος αιώνας μ.Χ.). Οι περιπτώσεις αυτές είναι: Α' Βασιλειών-Α' Σαμουήλ, Δ' Βασιλειών-Β' Βασιλέων, Παραλειπομένων-Χρονικών. Τη μετάφραση του Ιερώνυμου, γνωστή ως Vulgata (Κοινή) έχουν αποδεχθεί η Ρωμαιοκαθολική και η Διαμαρτυρόμενη Εκκλησία.
Προηγείται χρονικά ο Εβραίος, αποτύπωση του οποίου υπάρχει ο Έβερ. Αυτός ο δισέγγονος του Σημ (ένας από τους τρεις γιους του Νώε, που θεωρείται ως γενάρχης των Σημίτων) και πρόγονος του Αβραάμ (Γένεση 10:21, 25:14-16). Ελάχιστα απαντάται το όνομα Εβραίος στην Τανάχ, και για πρώτη φορά όταν η γυναίκα του Πετεφρή, αξιωματούχου του Φαραώ, αποκαλεί Εβραίο τον Ιωσήφ, αφού αυτός απορρίπτει τον έρωτά της (Γένεση 39:4). Εβραίοι και Εβραίες αποκαλούνται και οι γονείς των νεογνών, τα οποία ο Φαραώ διατάσσει να ρίχνονται στο ποτάμι (Έξοδος 1:15, 2:6-7). Σύμφωνα με τους ειδικούς, το όνομα Εβραίος, στην Τανάχ, χρησιμοποιείται από τους μη Εβραίους για να προσδιορίσουν Εβραίους ή από Εβραίους που συνομιλούν με μη Εβραίους.
Μετά τον Εβραίο ακολουθεί ο Ισραηλίτης. Αυτός προέρχεται από το όνομα Ισραήλ, που ένας άγνωστος προσδίδει στον γιο του Ισαάκ, Ιακώβ, ενώ αυτός προχωράει προς συνάντηση του αδελφού του, Ησαύ (Γένεση 32:28). Η Τανάχ χρησιμοποιεί στη συνέχεια τους όρους:
α) «Υιοί Ισραήλ» για να υποδηλώσει τους 12 γιους του Ιακώβ (Γένεση 35:22) (ο Ιακώβ μνημονεύεται επίσης ως Ισραήλ), οι οποίοι μεταναστεύουν στην Αίγυπτο (Γένεση 46:1-8), και μετά την έξοδό τους από εκεί, κατακτούν, κατά 12 ομώνυμες φυλές, την Παλαιστίνη (Ιησούς του Ναυή 13-21),
β) «Ισραήλ», ως ονομασία του κράτους-βασιλείου υπό τον Σαούλ, τον Δαβίδ και τον Σολομώντα (Α' Βασιλειών 10), και μετά τη διχοτόμηση του κράτους, γύρω στον 8ο αιώνα π.Χ., σε βόρειο και νότιο τμήμα, ως ονομασία του βόρειου τμήματος (Β' Παραλειπομένων 10-11).
Συνεπώς, οι κάτοικοι του Ισραήλ στην αρχική φάση του αποκαλούνται «άνδρες Ισραήλ» (Α' Βασιλειών 26:2, 31:7). Η Τανάχ δεν γνωρίζει το όνομα Ισραηλίτης, το γνωρίζει όμως, καθιερώνοντάς το κατά κάποιον τρόπο, η Καινή Διαθήκη, συγκεκριμένα στο κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο (1:48), στις επιστολές προς Ρωμαίους (1:4) και προς Κορινθίους (19:22) και στις Πράξεις των Αποστόλων (2:22, 3:12 κ.α.). Το όνομα Ισραηλίτης γνωρίζει και ο Ιώσηπος (στο βιβλίο του «Ιουδαϊκή Αρχαιολογία»).
Τελευταίος εμφανίζεται στην Τανάχ ο Ιουδαίος (Δ' Βασιλειών 16:6). Αυτός είναι ο κάτοικος του κράτους του Ιούδα, του νότιου δηλαδή τμήματος του κράτους του Ισραήλ που διχοτομήθηκε. Ακριβέστερα, αυτός είναι, σύμφωνα με τη μετάφραση των Εβδομήκοντα, ο κάτοικος της Ιουδαίας, όπως ονομάζουν πλέον το κράτος του Ιούδα οι διάδοχοι του Αλεξάνδρου (Πτολεμαίοι, Σέλευκοι), οι οποίοι έχουν στο μεταξύ καταλάβει την Παλαιστίνη. Η ονομασία Ιουδαία θα επικρατήσει στο εξής στην ελληνική γλώσσα (η Καινή Διαθήκη γνωρίζει μόνο την Ιουδαία) και στα λατινικά (Judea) και μέσω αυτών στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές γλώσσες. Αλλά, ενώ το Ισραήλ, με πρωτεύουσα τη Σαμάρεια, φθίνει, η Ιουδαία, με πρωτεύουσα την Ιερουσαλήμ, ακμάζει και αποβαίνει, ιδίως η πρωτεύουσα, ένα εθνικό και θρησκευτικό κέντρο όλων των απογόνων του Ιακώβ. Και η θρησκεία τους θα αποκληθεί Ιουδαϊσμός, αλλά θα εξελιχθεί για αιώνες μέχρις ότου λάβει τη μορφή με την οποία την γνωρίζουμε σήμερα.
Ενδιαφέρουσα, όμως, είναι η θεώρηση των ονομάτων Εβραίος, Ισραηλίτης και Ιουδαίος με βάση καθαρά ιστορικές (μη βιβλικές) πηγές.
Ο Ηρόδοτος (5ος αιώνας π.Χ.) αναφέρει Αραβία, Άραβες, Αραβικό κόλπο, Συρία, Σύριους, έχοντας επισκεφτεί την Παλαιστίνη γνωρίζει τη Σιδώνα, την Τύρο και τη Γάζα (Καδύτις), όμως δεν λέει τίποτα για Εβραίους, Ισραήλ και Ιερουσαλήμ. Πρώτοι Έλληνες συγγραφείς που ασχολούνται, μετά από 3 αιώνες, με την περιοχή είναι ο Διόδωρος ο Σικελιώτης και ο Στράβων (και οι δυο του 1ου αιώνας π.Χ.), οι οποίοι γνωρίζουν μόνο Ιουδαίους. Χαρακτηριστική όμως είναι και η περίπτωση των ελληνόφωνων Εβραίων συγγραφέων Ιώσηπου και Φίλωνα (και οι δυο του 1ου αιώνα μ.Χ.). Στο βιβλίο του «Ο Ιουδαϊκός Πόλεμος» (πρόκειται για τη μεγάλη εξέγερση κατά της Ρώμης, 66-74 μ.Χ., που κατέληξε στην καταστροφή της Ιερουσαλήμ), ο Ιώσηπος αναφέρει τους ομόθρησκούς του ως Ιουδαίους, διευκρινίζοντας μόνον ότι ο ίδιος είναι από καταγωγή («γένει») Εβραίος (Α3). Αλλά στο μεγάλο του έργο «Ιουδαϊκή Αρχαιολογία» (μια ιστορία των ομόθρησκών του από τη δημιουργία του κόσμου), ο Ιώσηπος γράφει ότι οι Ιουδαίοι αρχικά καλούνταν Εβραίοι, ως απόγονοι του Έβερ. Με ανάλογο τρόπο, ο Φίλων (στη σειρά δοκιμίων του στα οποία σχολιάζει ελεύθερα τα πρώτα 5 βιβλία της Τανάχ, και ελάχιστα τα υπόλοιπα) χρησιμοποιεί τα ονόματα Εβραίος, υιός Ισραήλ και Ιουδαίος.
Ποια γλώσσα όμως μιλούν οι ήρωες της Τανάχ; Μιλούν «ιουδαϊστί» (Δ' Βασιλειών 18:26, 28, Νεεμίας 13:24), «εβραϊστί» (Πρόλογος Σοφίας Σειράχ) και την «χαναανίτιδα» (Ησαΐας 19:18), δηλαδή τη γλώσσα της Χαναάν, βιβλική ονομασία της Παλαιστίνης. Εξάλλου, σύμφωνα με τον Ιώσηπο, γλώσσα των Ιουδαίων είναι «τα εβραϊκά» (Α5), ή «η των Εβραίων διάλεκτος» (Α33), ή «η των Εβραίων γλώσσα» (Α333). Ιδιότυπη είναι η προς Εβραίους Επιστολή, διαφιλονικούμενου συγγραφέα. Γράφτηκε στις αρχές του 1ου αιώνα μ.Χ. και θα μπορούσε πλέον να απευθύνεται προς Ιουδαίους. Εικάζεται όμως ότι αποδέκτες της ήταν Ιουδαίοι που είχαν γίνει Χριστιανοί, άρα Εβραίοι.
Μετά από αυτά, το όνομα Ιουδαίος θα επικρατήσει κυρίως ως φορέας θρησκείας απέναντι σε αλλόθρησκους και μάλιστα Χριστιανούς, οι οποίοι θα προσαρμόσουν το όνομά του στις γλώσσες τους: ο Ιουδαίος θα γίνει στα αγγλικά Jew, στα γαλλικά Juif, στα γερμανικά Jude, στα ισπανικά Judio κοκ. Με το όνομα αυτό θα αποκαλούνται επίσης στο εξής, στις αντίστοιχες γλώσσες, όλοι οι απόγονοι των κρατών του Ισραήλ και του Ιούδα. Θα υπάρξουν όμως δυο τουλάχιστον γλώσσες στις οποίες αυτοί θα αποκαλούνται Εβραίοι: η νεοελληνική και η ιταλική (ebreo). Αλλά γλώσσα των Ιουδαίων θα είναι η εβραϊκή (αγγλικά Hebrew, γαλλικά Hebreu, γερμανικά Hebräisch, ισπανικά Hebreo κοκ.).
Πώς όμως θα αποκαλούν τους εαυτούς τους οι ίδιοι οι ενδιαφερόμενοι; Θα χρησιμοποιήσουν κατά κανόνα το όνομα που επιφυλάσσει σ’ αυτούς κάθε γλώσσα, και κατ’ εξαίρεση το όνομα Ισραηλίτης. Αυτό το συναντάμε και στην Ελλάδα, όπου υπάρχουν Ισραηλιτικές Κοινότητες και Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο, ενώ στη Γαλλία επικρατεί μεν το όνομα Juif, γίνεται όμως χρήση και του ονόματος Israelite, π.Χ. Φιλελεύθερη Ισραηλιτική Ένωση, Κεντρική Σύνοδος (Consistoire) Ισραηλιτών Γαλλίας, Διεθνής Ισραηλιτικός Σύνδεσμος (Alliance).
Από τη δημιουργία του Κράτους του Ισραήλ, το 1948, υπάρχει και ο Ισραηλινός, δηλαδή ο υπήκοός του. Αυτός είναι βασικά Ιουδαϊκού θρησκεύματος, επειδή το Κράτος αυτοπροσδιορίζεται ως ιουδαϊκό, που δέχεται αυτόματα, με βάση τον Νόμο περί Επιστροφής (1950), ως υπήκοό του καθένα που είναι ιουδαϊκού θρησκεύματος. Ισραηλινός υπήκοος είναι όμως και πρόσωπα άλλου θρησκεύματος (μουσουλμάνος, χριστιανός).
Οι απόγονοι των πρωταγωνιστών της Βίβλου αποκαλούνται σήμερα στις περισσότερες γλώσσες Ιουδαίοι, κατ’ εξαίρεση Ισραηλίτες και στη νεοελληνική και ιταλική γλώσσα Εβραίοι. Τα ονόματα όμως αυτά είναι σταθμοί προς μια κοινή ονομασία μιας αξιοθαύμαστης ιστορικής συνέχειας, παρά τις μεγάλες διαφοροποιήσεις που γνώρισε αυτή πάνω από 2.000 χρόνια.
του Κωνσταντίνου Βάσση
πρώην πρέσβης, συγγραφέας
Βιβλιογραφία
- Walter Bauer: «A Greek-English Lexicon of the New Testament and Other Early Christian Literature», University of Chicago Press, 1979 (μετάφραση, αναθεώρηση και επαύξηση γερμανικού πρωτοτύπου, 1958).
- Elias Bickerman: «The Jews in the Greek Age», Harvard University Press, 1988.
- Claude Klein: «Israel, en Quête d’ Identité», Casterman-Giunti, 1999.
- Peter Schäfer: «The History of the Jews in the Greek-Roman World», Routledge, 2003.
- Joseph Henry Thayer: «A Greek-English Lexicon of the New Testament», T. and T. Clark, Edinburgh, 1885, 4η έκδοση, 1961, (μετάφραση, αναθεώρηση και επαύξηση Ελληνο-Λατινικού Λεξικού της Καινής Διαθήκης από Wilibald Grimm, 1868).
- The Cambridge Ancient History, nol. Ii, chap. XXXIX, 1980/vol. VII, part. 1, chap. 11, 1989.
- Diccionario de la Biblia, Editorial Herder, Barcelona, 1981 (ισπανική έκδοση γερμανικού πρωτοτύπου, 1956).
- Philon d’ Alexandrie, actes du coloque ténu à Lyon, Septembre 1966, Editions du Centre National de la Recherche Scientifique, 1967.
- The Jewish Yearbook 2003, Valentine Mitchell, 2003.
- Facts about Israel, Israel Information Center, 1999.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου