23/10/10

Συνέντευξη του Έλληνα Υπουργού των Εξωτερικών

Αθήνα, 18 Οκτωβρίου 2010

Δημοσιογράφος: Πώς εξηγείτε την ξαφνική σύσφιξη των σχέσεων μεταξύ Ισραήλ, Ελλάδας και Κύπρου μετά από μακρόχρονο διάστημα αρκετά ψυχρών σχέσεων; Μήπως η σύσφιξη αυτή έχει σχέση αποκλειστικά και μόνο με την ένταση των σχέσεων μεταξύ Ισραήλ – Τουρκίας ή έχει πραγματική βάση;

κ. Δ. Δρούτσας: Υπάρχει μια παρανόηση που πρέπει να διαλυθεί: οι σχέσεις μεταξύ των δύο λαών δεν ήταν ποτέ ψυχρές. Το ακριβώς αντίθετο: δεν υπάρχει στιγμή σύγκρουσης στη μακρόχρονη ιστορία μας, ενώ η συμβίωση των δύο λαών, τόσο στην περιοχή, όσο και στην ίδια την Ελλάδα ήταν πάντοτε αρμονική. Ας μην ξεχνάμε την ακμάζουσα εβραϊκή κοινότητα της Θεσσαλονίκης και την προστασία που παρείχαν στα μέλη της, και μάλιστα με αυτοθυσία, οι ελληνικής καταγωγής συμπολίτες τους κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής.
Τους δύο λαούς συνδέουν ισχυροί δεσμοί που ανάγονται στα βάθη της ιστορίας, αφού συγκαταλέγονται μεταξύ των αρχαιότερων πολιτισμών στον κόσμο και συνυπάρχουν επί αιώνες. Σήμερα οι δύο λαοί ανήκουν στην ίδια ευρωπαϊκή πολιτισμική οικογένεια και μοιράζονται κοινές πολιτιστικές αξίες.
Η αλήθεια, όμως, είναι ότι υπήρξε έλλειμμα σε πολιτικό επίπεδο ως προς τον βαθμό ανάπτυξης της διακρατικής συνεργασίας, η οποία δεν βρίσκονταν σε αντιστοιχία με την πραγματική σχέση των δύο λαών. Αυτό το έλλειμμα εμείς, προσπαθήσαμε να καλύψουμε κατά την προηγούμενη θητεία μας στην κυβέρνηση της περίοδο 1999-2004. Αλλά και τώρα, από την πρώτη στιγμή που αναλάβαμε την διακυβέρνηση της χώρας, είμαστε αποφασισμένοι να ενισχύσουμε και να εμβαθύνουμε τις σχέσεις μας και μάλιστα με γρήγορους ρυθμούς. Συμπίπτουμε με την ισραηλινή Κυβέρνηση ως προς αυτό, όπως φάνηκε από τις συναντήσεις των δύο Πρωθυπουργών το καλοκαίρι, και είμαι βέβαιος ότι τα απτά αποτελέσματα δεν θα αργήσουν να φανούν.

Δημοσιογράφος: Θα πρέπει να ανησυχήσει η Τουρκία από αυτή τη συνεργασία;

κ. Δ. Δρούτσας: Η συνεργασία Ελλάδας και Ισραήλ δεν στρέφεται εναντίον κανενός κράτους. Αντιθέτως, μια βασική παράμετρός της, είναι η ενίσχυση της ασφάλειας και της σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή μας. Για την Ελλάδα η Μέση Ανατολή δεν είναι σημείο ενδιαφέροντος, αλλά ζωτικού συμφέροντος. Θεμελιώδης αρχή πάνω στην οποία η χώρα μου οικοδομεί την πολιτική της είναι η εδραίωση της ειρήνης και της καλής γειτονίας, που είναι η βάση για την ανάπτυξη και την ευημερία των λαών της Ανατολικής Μεσογείου. Ο στόχος είναι κοινός. Δεν θα φεισθούμε προσπαθειών για να βρούμε τον δρόμο που θα οδηγήσει στον κοινό στόχο.

Δημοσιογράφος: Μπορείτε να αναφέρετε τους τομείς στους οποίους οι δύο χώρες πρόκειται να διευρύνουν τις σχέσεις μεταξύ τους; Ακούσαμε ότι πρόκειται για στρατηγική συνεργασία και για συνεργασία σε θέματα ασφαλείας. Ήδη αυτή την εβδομάδα πραγματοποιήθηκαν κοινά γυμνάσια ελικοπτέρων των δύο χωρών.

κ. Δ. Δρούτσας: Η σχέσεις των δύο χωρών οικοδομούνται σε όλα τα επίπεδα και τους τομείς της πολιτικής, της οικονομίας, του πολιτισμού, της στρατιωτικής συνεργασίας. Η κοινή προσπάθεια και επιθυμία μας είναι να αναβαθμίσουμε τη διμερή συνεργασία μας σε στρατηγική σχέση, η οποία, θα ήθελα να επαναλάβω και να τονίσω, δεν στρέφεται εναντίον κανενός, αλλά αντιθέτως ευελπιστούμε ότι θα αποτελέσει σημαντικό κεφάλαιο για την εμπέδωση της ειρήνης, της σταθερότητας και της ανάπτυξης της ευρύτερης περιοχής μας.

Δημοσιογράφος: Μπορείτε να σχολιάσετε τα δημοσιεύματα του Ελληνικού Τύπου για το ότι υπάρχει στην Ελλάδα προσδοκία να λάβει από το Ισραήλ υψηλή τεχνολογία ασφαλείας, να αναπτύξουν οι δύο χώρες από κοινού συστήματα ασφαλείας και να αυξήσουν την μεταξύ τους συνεργασία στον τομέα των πληροφοριών;

κ. Δ. Δρούτσας: Όπως προανέφερα, η διμερής συνεργασία θα επεκταθεί και θα καλύψει όλους τους τομείς και μάλιστα κατά τρόπο ισόρροπο. Στόχος μας είναι να αξιοποιήσουμε πλήρως όλο το δυναμικό των σχέσεων των δύο χωρών, επί τη βάσει της συμπληρωματικότητας και της εκμετάλλευσης των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της κάθε χώρας. Στο πλαίσιο αυτό, υπάρχει μια προφανής διαπίστωση, ότι, δηλαδή, το Ισραήλ είναι πρωτοπόρος χώρα στην υψηλή τεχνολογία και όχι μόνον. Θα είμαστε ευτυχείς να επωφεληθούμε από την συνεργασία στον τομέα αυτό.

Δημοσιογράφος: Μπορείτε να επιβεβαιώσετε ότι το Ισραήλ και η Ελλάδα συζητάνε για πιθανότητα εγκατάστασης αγωγού για τη μεταφορά φυσικού αερίου από το Ισραήλ στην Ελλάδα και από την Ελλάδα στην Ευρώπη – μέσω του οποίου το Ισραήλ θα μπορεί να εξάγει αέριο από τα αποθέματα και η Ελλάδα θα έχει και η ίδια κέρδος;

κ. Δ. Δρούτσας: Ξέρω ότι έχει δοθεί μεγάλη δημοσιότητα στον ισραηλινό Τύπο στο θέμα αυτό. Ασφαλώς η ενέργεια σε κάθε μορφή της είναι πολύ σημαντικό θέμα για την Ελλάδα και την Ευρώπη, για το Ισραήλ, για όλους μας. Είναι ένας τομέας που ασφαλώς εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο της διμερούς οικονομικής συνεργασίας που θέλουμε να θεμελιώσουμε. Είναι όμως νωρίς να συζητούμε για τόσο συγκεκριμένα σχέδια και ενδεχόμενα, όσο σημαντικά και αν είναι αυτά. Και μια που μιλάμε για ενέργεια θέλω να υπογραμμίσω τη σημασία που δίνουμε στη συνεργασία των δύο χωρών στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Το μέλλον είναι εκεί, μην το ξεχνάμε αυτό.

Δημοσιογράφος: Στο πλαίσιο της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα θεωρείτε σημαντική την αύξηση των Ισραηλινών επενδύσεων στην Ελληνική οικονομία; Τι θα προτείνετε στους Ισραηλινούς επενδυτές;

κ. Δ. Δρούτσας: Η Ελλάδα εξέρχεται σταδιακά από μια δυσχερή οικονομική συγκυρία. Αρχίζει ήδη να διαφαίνεται το μεγάλο οικονομικό δυναμικό της και οι πραγματικά αξιόλογες επενδυτικές ευκαιρίες που προσφέρει σε πληθώρα τομέων, όπως για παράδειγμα ο τουρισμός και οι εναλλακτικές πηγές ενέργειας.
Στο πλαίσιο αυτό, η προσέλκυση επενδύσεων από το Ισραήλ όχι μόνον είναι καλοδεχούμενη από ελληνικής πλευράς, αλλά πιστεύω ειλικρινά ότι θα αποδειχθεί αμοιβαία επωφελής τόσο για την Ελλάδα όσο και για τους ισραηλινούς επενδυτές. Πραγματικά, τώρα είναι η ευκαιρία για επενδύσεις στην Ελλάδα, που ως επενδυτικό και επιχειρηματικό περιβάλλον αναμορφώνεται πλήρως. Ήδη το ενδιαφέρον που βλέπουμε είναι πολύ μεγάλο, κι αυτό μας δείχνει ότι έχουμε κάνει τις σωστές κινήσεις.

Δημοσιογράφος: Το καλοκαίρι πολλοί Ισραηλινοί επέλεξαν να κάνουν τις καλοκαιρινές διακοπές τους στα ελληνικά νησιά και όχι πλέον στην Αττάλεια – όπως συνήθιζαν κατά την διάρκεια πολλών ετών. Έχετε ενημερωμένα στοιχεία σχετικά με το πόσοι Ισραηλινοί επισκέφτηκαν το καλοκαίρι την Ελλάδα σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια; Ακούσαμε ότι ο τουρισμός των Ισραηλινών βοήθησε πολύ αυτό το καλοκαίρι τους Έλληνες tour operators, στο πλαίσιο της μείωσης του εσωτερικού τουρισμού στην Ελλάδα εξαιτίας της οικονομικής κρίσης. Τι μπορείτε να πείτε γενικώς για τον Ισραηλινό τουρίστα και την θέση του στην Ελλάδα; Πως θα πείσετε τους ισραηλινούς τουρίστες να συνεχίσουν να επιλέγουν τα ελληνικά νησιά για τις διακοπές τους στην Ελλάδα;

κ. Δ. Δρούτσας: Όπως ξέρετε ο τουρισμός μαζί με την ναυτιλία αποτελούν τη βαριά βιομηχανία μας. Γι’ αυτό προσπαθούμε να βελτιώνουμε συνεχώς τις υπηρεσίες που προσφέρουμε ώστε να διατηρήσουμε την ελληνική φιλοξενία στο ύψος της φήμης της.
Η αύξηση του τουρισμού από το Ισραήλ είναι πράγματι θεαματική: πάνω από 60%. Το 2009 είχαμε 155.000 τουρίστες, ενώ φέτος, μέχρι τώρα, ο αριθμός έχει φθάσει στους 250.000. Η προτίμηση των Ισραηλινών μας τιμά και μας χαροποιεί και ελπίζουμε να μην είναι συγκυριακή, αλλά να έχει αυξητική τάση.
Η Ελλάδα προσφέρει μεγάλη ποικιλία: νησιωτικό και ηπειρωτικό τοπίο, πολιτισμό, μουσική, ιστορία, πολυτέλεια και απλότητα, καλοκαίρι και χειμώνα. Όλη σου την ζωή να ταξιδεύεις δεν προλαβαίνεις να εξαντλήσεις τις ομορφιές της. Ο ισραηλινός τουρίστας είναι απαιτητικός και ξέρει να εκτιμήσει αυτά που προσφέρει η Ελλάδα, σε συνδυασμό βέβαια με την γεωγραφική εγγύτητά της. Να ξέρει ότι είναι καλοδεχούμενος. Να ξέρει ότι θέλουμε η τουριστική μας σχέση να έχει μακρύ μέλλον γιατί μεταξύ άλλων είναι και μια πολιτισμική γέφυρα που ενώνει τους δύο λαούς.

Δημοσιογράφος: Ανησυχεί και η Ελλάδα από την προσέγγιση της Τουρκίας στο Ιράν και το θεωρεί αυτό επικίνδυνη περιφερειακή εξέλιξη;

κ. Δ. Δρούτσας: Κάθε χώρα είναι ελεύθερη να επιλέγει τους στόχους και τις προτεραιότητες της εξωτερικής πολιτικής και να διαμορφώνει τις θέσεις της με βάση το εθνικό της συμφέρον.
Η ελληνική εξωτερική πολιτική κινείται σε δύο άξονες: στην προσήλωσή της σε σταθερές αρχές και αξίες και στη συνδιαμόρφωση της κοινής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ώστε να ενισχυθεί ο ρόλος και η φωνή της τελευταίας στη διεθνή σκηνή.
Η στάση της Τουρκίας, η οποία είναι και υποψήφιο μέλος της ΕΕ, έναντι του Ιράν δεν ευθυγραμμίζεται με τις θέσεις της Ένωσης και αυτό είναι μια παράμετρος που έχει τη σημασία της. Εκείνο όμως που πραγματικά μας ανησυχεί είναι η έλλειψη απτής προόδου στις προσπάθειες για ειρηνική διευθέτηση του ζητήματος. Η Ελλάδα υποστηρίζει, όπως ξέρετε, τη διττή προσέγγιση που έχει η υιοθετήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Κατά την άποψή μας, χρειάζεται μια ισόρροπη προσέγγιση που δεν θα οξύνει τα πράγματα και θα οδηγήσει σε ειρηνική εκτόνωση της κατάστασης. Το διακύβευμα είναι πολύ υψηλό. Το ξέρετε καλύτερα. Είναι η ίδια η ειρήνη.

Δημοσιογράφος: Ποια είναι η θέση της Ελλάδας σχετικά με τους στολίσκους προς την Λωρίδα της Γάζας; Είναι αλήθεια ότι η Ελλάδα εμπόδισε τελευταίως τον απόπλου στολίσκων προς την Λωρίδα;

κ. Δ. Δρούτσας: Η Ελλάδα αντιλαμβάνεται πλήρως τις θεμιτές ανησυχίες και ευαισθησίες του Ισραήλ σχετικά με την ασφάλειά του. Παράλληλα, όμως, συνειδητοποιούμε τις ανθρωπιστικές επιπτώσεις του αποκλεισμού της Γάζας. Η απόφαση του Ισραήλ για χαλάρωση των μέτρων ήταν προς τη σωστή κατεύθυνση. Ωστόσο, το να παραμείνει κακή η ανθρωπιστική κατάσταση στη Γάζα δεν συμβάλει στις προσπάθειες ώθησης της ειρηνευτικής διαδικασίας. Ριζοσπαστικοποιεί τμήματα του παλαιστινιακού λαού και ρίχνει νερό στον μύλο των ακραίων ριζοσπαστικών στοιχείων, πράγμα που έχει σοβαρές επιπτώσεις στην ασφάλεια του Ισραήλ και δημιουργεί ένα φαύλο κύκλο βίας. Ακριβώς αυτό μας ώθησε να διαμορφώσουμε μαζί με την Κύπρο μια πρόταση, που είναι ακόμη στο τραπέζι, και που, λαμβάνοντας υπόψη όλες αυτές τις παραμέτρους και τις ευαισθησίες των ενδιαφερομένων, μπορεί να συμβάλει στην ταχύτερη ροή της ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα.
Όσον αφορά τους στολίσκους, η Ελλάδα είναι μια χώρα που σέβεται τη διεθνή νομιμότητα και τη διαφυλάσσει ως κόρη οφθαλμού. Είναι επίσης μια χώρα που έχει ισχυρή εμπορική ναυτιλία, και συνεπώς είναι πολύ ευαίσθητη σε θέματα ελευθερίας της ναυσιπλοΐας, εφόσον πληρούνται όλες οι νόμιμες προϋποθέσεις.
Παράλληλα, όμως, μπορείτε να είσθε βέβαιοι ότι η Ελλάδα ενεργεί όπως πρέπει, σε όποια κατεύθυνση μπορεί, ώστε να προλάβει ενέργειες ή καταστάσεις που θα μπορούσαν να διαταράξουν ή να παρεμποδίσουν την ειρηνευτική διαδικασία στην Μ. Ανατολή. Το παλαιστινιακό δεν μπορεί να λυθεί με επικοινωνιακά τεχνάσματα, αλλά με εντατικές διαπραγματεύσεις και αναγκαίους συμβιβασμούς.

Δημοσιογράφος: Τι κοινά βλέπετε μεταξύ Ελλάδας και Ισραήλ;

κ. Δ. Δρούτσας: Η πιο εύκολη ερώτηση θα ήταν τι χωρίζει την Ελλάδα και το Ισραήλ: Τίποτα. Όσο για τα κοινά, είναι πάρα πολλά κι αγγίζουν κάθε πτυχή της ζωής Ελλήνων και Εβραίων.

Δημοσιογράφος: Οι Ισραηλινοί αγαπάνε πολύ την ελληνική κουλτούρα. Έλληνες τραγουδιστές όπως η Γλυκερία σημειώνουν μεγάλη επιτυχία στο Ισραήλ. Έχετε ακούσει για Ισραηλινούς τραγουδιστές που τραγουδάνε στα ελληνικά όπως, τον Γιούντα Πόλυκερ που είναι γόνος διασωθέντων του ολοκαυτώματος από την Ελλάδα ή τον Σλόμι Σαράγκα που τραγουδάει στα ελληνικά;

κ. Δ. Δρούτσας: Όχι μόνο τους έχω ακούσει αλλά απορώ πώς δεν έχουν ακόμα κάνει καριέρα και στην Ελλάδα. Λυπάμαι μάλιστα που η επίσκεψή μου δεν αρχίζει από Παρασκευή 15, πράγμα που θα μου έδινε την ευκαιρία να ακούσω τον Poliker στο περίφημο ZAPPA του ΤEL AVIV.

Δημοσιογράφος: Υπάρχει ακόμη μεγάλη απόσταση μεταξύ βελτίωσης των σχέσεων μεταξύ κυβερνήσεων και του τρόπου που το Ισραήλ εκλαμβάνεται από την ελληνική κοινή γνώμη, η οποία είναι ακόμη πολύ κριτική προς αυτό. Πως το Ισραήλ μπορεί κατά τη γνώμη σας να αλλάξει αυτή την κατάσταση;

κ. Δ. Δρούτσας: Η ενίσχυση των διακρατικών δεσμών Ελλάδας-Ισραήλ είναι αντανάκλαση των συναισθημάτων που τρέφουν οι δύο λαοί. Πολιτική χωρίς λαϊκό έρεισμα, στις δημοκρατίες, δεν μπορεί να εφαρμοσθεί. Οι γενικεύσεις βέβαια ως προς τα συναισθήματα και την εικόνα ενός λαού δεν είναι ασφαλής σύμβουλος, ειδικά στη διπλωματία. Μια όμως που μιλάμε για την εικόνα του Ισραήλ, μου δίνετε την ευκαιρία να σας πω ότι η κακή ανθρωπιστική κατάσταση στη Γάζα και η διαιώνιση του παλαιστινιακού προβλήματος, πέραν από ζητήματα ασφαλείας, πλήττουν και την εικόνα του Ισραήλ, όχι στην Ελλάδα, αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο. Για αυτό το λόγο θεωρώ πραγματικά γενναία την απόφαση του Πρωθυπουργού Νετανιάχου να επενδύσει στις ειρηνευτικές συνομιλίες με τον Πρόεδρο Αμπάς. Θεωρώ ότι και οι δύο ηγέτες πρέπει να έχουν την υποστήριξη όλων μας στις προσπάθειές τους, αλλά και ότι μεταξύ τους πρέπει να αναπτύξουν ένα κώδικα επικοινωνίας και εμπιστοσύνης που θα τους επιτρέψει να προβούν στις απαραίτητες υπερβάσεις που θα κάνουν πραγματικότητα την τελική, βιώσιμη λύση του παλαιστινιακού.


The Jerusalem Post

Dimitris Droutsas to 'Post': "We are writing new pages in the history of Greek-Israeli relations"; arrives for one-day visit.

Israeli-Greek ties have improved over the past few months at about the same pace Israeli- Turkish ties have deteriorated, but Greek Foreign Minister Dimitris Droutsas believes the two sets of relationships are unrelated.
Droutsas told The Jerusalem Post in an exclusive e-mail interview just before his arrival on Sunday night that the recent bloom in Jerusalem’s relations with Athens “categorically” has no connection to the Israeli-Turkish crisis.
International relations are not “a competitive game”, he said.
We don’t see any competitive dimension between the relationship we are developing with Israel and our relationship with Turkey”, Droutsas said. “This is because each of these relationships has its own dynamic and its own historical background. What we are doing is writing new pages in the history of Greek- Israeli relations.”
Droutsas arrived Sunday night as part of a regional trip that will also take him to Jordan, the Palestinian Authority, Egypt and Lebanon.
His visit comes about a year after George Papandreou’s center-left Panhellenic Socialist Movement (PASOK) came into power. Initially, there were concerns in Jerusalem about this government, since Jerusalem generally prefers more conservative governments in Europe, and since Papandreou’s father, Andreas, was known for pro-Palestinian, anti-Israel leanings when he was Greece’s prime minister from 1981-1989 and from 1993-1996.
But those concerns evaporated as the younger Papandreou altered his country’s relationship with Israel for the better.
For many years visits by Greek ministers were few and far between, but since a visit here by Papandreou in July, his tourism minister, minister of state, deputy foreign minister and now foreign minister have all visited.
Israeli officials have also been visiting Athens with greater frequency: Prime Minister Binyamin Netanyahu went to Greece in August, and Amos Gilad, head of the Defense Ministry’s diplomatic-military bureau, was there earlier this month. Last week the Israeli and Greek air forces carried out a joint exercise.
In addition, the Foreign Ministry, acknowledging the change in the tone from Athens, named as its new ambassador to Greece one of its senior diplomats, Aryeh Mekel, who served in the past as foreign policy adviser to Yitzhak Shamir, director- general of the Israel Broadcast Authority, and consul-general in Atlanta and New York.
Mekel, according to diplomatic officials, has in only a short time been able to establish a close working relationship with the high echelons in the Greek government.

The following are excerpts from the interview with Droutsas:

What is the purpose of your visit, so soon after the Greek prime minister’s visit in the summer and the state minister’s visit last week?
Still more visits will follow, have no doubt... My arrival here is a clear manifestation of our readiness to contribute to the promotion of the peace process, which is going through a difficult moment, and our interest in pushing forward Greek- Israeli relations.

To what do you attribute the sudden romance between Israel and Greece?
The friendship between our peoples is nothing new. It is old, tested through difficult times, and it constitutes a stable basis for strong relations between our countries.
This is the basis upon which we developed relations with Israel the last time we were in office, back in 1999 to 2004.
From the moment the new PASOK government took office – a little over a year ago – we started working again with Prime Minister Netanyahu’s government on this strategic goal: to strengthen and deepen Greek-Israeli relations within a mutually beneficial framework. Our two countries have no competing interests and therefore cooperation comes naturally. I hope that we will soon be able to see the first results of our renewed relationship.

For years Greece was considered in Israel to be pro- Palestinian, and one of the more critical countries inside Europe towards Israel. Is the sudden change of government policy backed by the Greek public?
Greece has never been prejudiced – in favor of or against – any other people or any other state. Its foreign policy has always been a principled policy. It is based on the principles of international law, and more specifically on peace and on the resolution of disputes through dialogue.
This policy has the full and firm support of the Greek people. I am sure that the increasing number of Israeli tourists who experience Greek hospitality and have people-to-people contacts in Greece can confirm that.

There are those who say that the sudden bloom in the relationship is purely a result of the friction between Israel and Turkey, reflecting the notion that “the enemy of my enemy is my friend.” How much does the Turkey equation play in the relationship?
It doesn’t, and I mean that categorically. We don’t see any competitive dimension between the relationship we are developing with Israel and our relationship with Turkey. This is because each of these relationships has its own dynamic and its own historical background.
What we are doing is writing new pages in the history of Greek-Israeli relations. And – bearing in mind how close we are and how much we can do together – we have to admit that we are starting essentially from scratch.
So let’s not look at international relations as just a competitive game. I, at least, believe that everyone in the region stands to gain from the intensification of our bilateral relations.

Others say that given Greece’s difficult economy and need for Washington’s help, the feeling is that closer ties with Israel will help Athens in Washington. Is that a consideration – that the door to Washington goes through Jerusalem?
It is no secret that Greece has found itself in difficult economic straits this past year. But we are making an all-out effort – everyone, and particularly Greek citizens – to overcome and remedy the mistakes of the past.
And this effort is paying off.
The support we are getting from our friends and partners is invaluable, of course.
In particular with regard to the US, I must say that Greece – like Israel – already has close ties, both bilaterally and in the framework of NATO.
This is only natural. We are democracies who abide by the same rules and principles in international relations.
There is also a large Greek-American community that acts as a living bridge of friendship between the two countries. In this context, it is also natural that we help each other should the need arise.

Pro-Israel and pro-Greek lobbies in Washington recently worked together to push passage of a House resolution calling for protection of Greek Orthodox religious sites in Turkish-controlled northern Cyprus. Is that an indication of a growing alliance in Washington between the Greek and Jewish lobbies?
A common feature of our peoples is the strong diaspora all over the world, and more specifically in the United States. Another common feature is the close links we have with our communities abroad and the readiness of those communities to assist in the service of national interests.
These communities enjoy good relations and cooperate directly with each other.
The improvement in bilateral relations between our two countries can also be reflected in their direct contacts, which can only get closer.

Are the closer ties between Greece and Israel causing problems with Greece’s ties with the Arab world?
On the contrary. Closer ties between Greece and Israel improve Israel’s confidence in Greece, making the latter a more useful channel of communication with the Arab world, with which Greece already has traditional ties. Besides, Arab countries are very much aware of the fact that improving relations with Israel is not aimed against any other country.

Are these ties complicating matters between Athens and Turkey?
I would say, quite the opposite. Let me stress once again that the strengthening of bilateral relations among the countries of our region can only contribute to regional stability, given that bilateral ties are not aimed against any third country.

Will Turkey allow Israel Air Force planes to practice over Greece, as they did over Turkey a few years ago?
Development of military cooperation between Greece and Israel is a sovereign prerogative of the two countries.
All the more so when this cooperation is in full compliance with international law and is not directed against any other state.

Would Greece let flotillas heading for Gaza leave from Greek ports?
Greece fully understands Israel’s security concerns. At the same time, we should not forget the [Gaza] blockade’s serious implications on the humanitarian situation of the Palestinian people living in Gaza.
It is a fact – and the Israeli leadership acknowledged this by taking considerable steps in the right direction – that the unhindered flow of humanitarian aid into the area needs to be strengthened...
Beyond that, I must say that as a country with one of the strongest merchant fleets in the world, Greece has great respect for international law and the principle of freedom of – lawful, I would add – navigation.

Foreign Minister Avigdor Lieberman said recently the EU should first solve its own problems before coming and preaching to Israel about how to solve the conflict with the Palestinians. What is your reaction to that comment?
It is my conviction that – besides any difficulties a club of 27 countries may face when dealing with such a delicate issue like the Middle East – the European Union can play a very constructive role in the region.
It is in a position to contribute, with a vast array of tools, to the achievement and consolidation of peace in the Middle East.
I believe that its presence is valuable to all sides. And I believe that the EU and Israel can improve their cooperation, which is mutually beneficial and can contribute to the peace-building process.

Are comments such as Lieberman’s leading to an increasing isolation of Israel in Europe?
In the end of the day, it is political decisions and actions that define the course of diplomacy. But statements like the one you refer to serve as a reminder of the necessity to work on improving our relations.

Some say Israel is more isolated in the world, and in Europe, than it has been for 30 years. Do you agree with that assessment?
Israel has always had very strong historical and cultural ties with Europe. There are certainly ups and downs, but the overall trend in relations between Israel and Europe is on the rise. A lot more can be done, of course, and we are all working in that direction.

Do you think the Palestinians should recognize Israel as the nation-state of the Jewish people?
I am convinced that direct talks between Israel and the Palestinians are the only way to reach a peace agreement.
I also believe that leaders on both sides will spare no effort to overcome obstacles to achieving peace in the region.
We believe that the two-state solution, with a democratic, viable, peaceful and sovereign Palestinian state and Israel living side by side within secure and recognized borders is the only solution that can bring peace and stability in the whole area.

Have you sensed a marked increase in Israeli tourism to Greece following the deterioration in ties with Turkey?
It is true that the number of Israeli tourists to Greece has been much higher this year in comparison to the past. We welcome Israeli tourists to Greece... Tourism is a bridge of friendship between our peoples, which should grow ever stronger.


A Greek love affair
As tensions with Turkey grow, Israel bolsters ties with neighboring Greece. Foreign Minister Dimitris Droutsas says friendship between two nations can only get stronger.

The relationship between Israel and Greece at this time can be described as a love affair. After a long period of cool relations, accompanied by harsh criticism of Israel, a new era has begun under the leadership of Greek Prime Minister George Papandreou. The reason for the rapprochement, and for the warm Israeli ties with Cyprus as well, has to do with the grave crisis in Israel-Turkey ties – with Ankara being a longtime rival of the two island states.
The love affair pertains to almost every aspect. Israeli tourists who abandoned Turkish resorts discovered Greece and saved the locals from the damages of the grave economic crisis. Meanwhile, Israeli and Greek gunships engaged in a joint maneuver last week, possibly as a hint to Turkish PM Erdogan, who put an end to such Israeli-Turkish cooperation. On another front, talks are underway on a future gas pipelines from Israel to Europe that would pass through Greece.
In recent weeks, Greek media outlets have reported at length about the dramatic improvement in ties between the two countries. A Greek military source said that Israel is mostly interested in aviation cooperation, while the Greeks expected to receive defense technologies and embark on joint projects to develop defense systems.
In August, Prime Minister Benjamin Netanyahu visited Greece as PM Papandreou's guest, and last week a senior Greek delegation visited Israel in order to identify areas for cooperation. In an unusual move, delegation members met with PM Netanyahu, as well as other senior officials.
In another development highlighting the current idyll, Greek Foreign Minister Dimitris Droutsas landed in Israel Sunday for a two-day visit. Among other things, he was expected to sign a new aviation cooperation agreement with his counterpart, Avigdor Lieberman.

Strategic interests
Ties between the two nations were never cold and have been conflict-free, despite their long history, Droutsas told Yedioth Ahronoth in a special interview, adding that the current Greek government intends to bolster the renewed tied further.
When asked if Turkey should be concerned, Droutsas said that the cooperation between Jerusalem and Athens would never go against any other nation. On the contrary, he said, "One of the main parameters here is to stabilize the entire region. The Middle East is of vital interest for Greece." Athens, he added, wishes to cultivate peaceful and neighborly relations in the region, which could only benefit its prosperity.
Israel and Greece share political, economic, cultural and defense ties, he continued, and also to create strategic ties which would span all areas equally. "One thing is very clear – Israel is a pioneering nation when it comes to high-tech and we would be thrilled if such cooperation proved fruitful."
As for the rumored Israeli-Greek gas line, Droutsas said that energy, in any form, is of great significance to Greece and Europe, and naturally – for Israel as well. Nevertheless, he qualified, it is still too early to discuss specific plans.
The Greek economy has been slowly recovering from one of the worst recessions in its history, and the gradual process – and underlying potential – has not escaped the attention of Israeli investors, who are eying Greek investments. According to Droutsas, the biggest potential currently lies in the tourism and renewable energy industries and the government in doing its best to attract foreign investors.
The deepening crisis between Israel and Turkey had a resounding effect on the Turkish tourism industry, as tension between the two leading Israelis to practically abandon their once-favorite vacation destination, in favor of nearby Greece.
"There is a very impressive 60% growth in tourism from Israel. If in 2009 155,000 Israelis visited us, in 2010, so far, we've had over 250,000. We are delighted and flattered that Israelis prefer Greece now, and we hope it will not be a fleeting phenomenon, but one that keeps growing," Droutsas said.
Greece's beauty, he added, is one that takes a lifetime to experience. "Israelis should know that we welcome them. We want to cultivate these ties, because a touristic link is also a cultural one between our people," he said.

'We understand Israel's concerns'
But what about Turkey's new affinity to Iran? According to the Greek FM, while naturally, every nation is free to prioritize policies as it sees fit, Greece's foreign policy focuses on two avenues: pursuing a set of values and principles which promote stability, and participating in formulating European Union policies, in a way which would bolster the EU's international standing and position. "Turkey's position on Iran does not coincide with that of the EU," Droutsas said – a point that cannot be taken lightly considering that Ankara wants to become a member nation.
Greece, he added, supports the EU's position that every peaceful way to resolve the Iranian problem should be exhausted. "We are truly concerned by the fact that no such progress has been made. Things today are perilous."
When asked where Athens stands on the issue of Gaza-bound flotillas – especially in view of recent report that it had prevented such sails from leaving its shores, Droutsas treads carefully: "Greece understands Israel's legitimate security concerns perfectly. Simultaneously, we understand the humanitarian problems in Gaza. Israel's decision on mitigations was a step in the right direction, but the difficult situation in Gaza does not contribute to the peace process."
Gaza's frustration, he continued, "Pushed parts of the Palestinian people to the extreme and fuels the fires of radical groups, which in turn has various implications on Israel's security. The situation has prompted Greece and Cyprus to promote an initiative which may ease the flow of humanitarian aid to the Gaza Strip."
Greek public opinion of Israel, however, is less forgiving, but Droutsas believes that can be changed.
"Strengthening the ties between our countries reflects a sentiment shared by both nations...the harsh humanitarian situation in Gaza and the perpetuation of the Palestinian problem harm Israel's international image, not just its image in Greece.
"That is why I feel Prime Minister Benjamin Netanyahu's decision to pursue peace talks with Mahmud Abbas is so important. Both leaders deserve our support. They must develop mutual trust that would enable them to resolve the situation."
Droutsas also believes that the differences between Israelis and Greeks are minute.
"We have so much in common, in all aspects of life," he said. To illustrate, he points out that he has no idea how it is that the many successful Greek-style Israeli singers, such as iconic singer Yehuda Poliker, have yet to become mega-stars in Greece.
"I wish my visit had started on a Friday – I missed the chance to see Poliker at the Zapa Club in Tel Aviv," he said.

3/10/10

Πότε θα έρθει η ειρήνη στη Μ. Ανατολή;

Είτε το πιστεύουμε είτε όχι, η Αγία Γραφή (όχι το ξίφος του φόνου και του μακελειού) πρόκειται να έχει την τελευταία λέξη στη Μέση Ανατολή. Ωστόσο σήμερα, μαζί με τις εύλογες ελπίδες για την τωρινή ειρηνευτική διαδικασία, βρισκόμαστε ακόμα μπροστά σε πεισματικούς και σκληρούς ανταγωνισμούς που φέρνουν σε αμηχανία και αποκαρδιώνουν οποιονδήποτε ελπίζει σε ικανοποιητικές λύσεις. Οι ακανθώδεις συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή αποτελούν τεράστιο έλλειμμα και στις φυσικές και στις ανθρώπινες πηγές.

ΜΙΑ ΑΣΤΑΘΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΣΚΗΝΗ
Στην πολυσύνθετη διεθνή σκηνή του σήμερα, η τρομοκρατία σε πόλεις, όπως η Ιερουσαλήμ και το Τελ Αβίβ, μόνιμα επιβραδύνει την ειρηνευτική διαδικασία. Μια - δυο βόμβες εξαλείφουν χιλιάδες ώρες διπλωματίας. Είναι δύσκολο να κρατήσεις το μυαλό σου προσηλωμένο στην ειρήνη, όταν η πατρίδα σου δέχεται επιθέσεις από τρομοκράτες. Το τεύχος του «The Economist» της 9ης Μαρτίου 1996 συνόψιζε τη σκληρή πραγματικότητα της κατάστασης: «Οι Ισραηλινοί, πληγωμένοι από τη σφαγή τόσων ανθρώπων, πιστεύουν ότι έχουν εξαπατηθεί στη συμφωνία ‘γη για ειρήνη’ με τους Παλαιστίνιους (παραχώρηση εδαφών για επίτευξη ειρήνης). Αλλά η εναλλακτική λύση είναι αποκαρδιωτική: τρία χρόνια θαρραλέου ρίσκου έχουν πάει χαμένα. Ένας σκληρός πόλεμος φθοράς, ένα τέλος στις ελπίδες του Ισραήλ για ομαλές σχέσεις με το μουσουλμανικό κόσμο. Οι σκοτεινοί εγκέφαλοι πίσω από τους βομβιστές αυτοκτονίας μπορούν να συγχαίρουν τους εαυτούς τους. Σπάνια η τρομοκρατία υπήρξε τόσο αποτελεσματική στην επίτευξη των σκοπών της».
Οι βομβιστικές ενέργειες πραγματικά δοκιμάζουν την αφοσίωση ενός έθνους στην ειρηνευτική διαδικασία. Η ενδεχόμενη απειλή πολλών τρομοκρατών που θα είναι έτοιμοι να κάνουν βομβιστικές επιθέσεις αυτοκτονίας, ρίχνει μια σκιά πάνω από το Ισραήλ. Ο πρώην αρχιραβίνος του Λονδίνου Λορντ Γιακόμποβιτς, έχει γράψει ότι: «πρέπει να συνεχίζουμε τις ειρηνευτικές προσπάθειες σαν να μην υπήρχε τρομοκρατία, και τον αγώνα κατά της τρομοκρατίας σαν να μην υπήρχαν ειρηνευτικές προσπάθειες».
Αλλά η τρομοκρατία δεν είναι η μόνη απειλή για την ειρήνη στη Μέση Ανατολή. Πόλεμοι που έχουν διεξαχθεί με συμβατικές μεθόδους αφθονούν στη διάρκεια του περασμένου αιματοβαμμένου αιώνα. Πάνω από μια δεκαετία το Κουβέιτ φοβόταν εισβολή από το Ιράν. Λίγο αργότερα η σφαγή ήρθε πράγματι, αλλά από το Ιράκ.
Σήμερα η αξιοπιστία της βρετανικής πολιτικής έχει μειωθεί σοβαρά λόγω της αποκάλυψης των πωλήσεων όπλων στο Ιράκ. Ποιος ξέρει για ποιο άλλο κράτος ή τρομοκρατική ομάδα θα ακούσουμε ότι αγόρασε όπλα; Όπως σχολίασε ο βρετανός σχολιαστής ειδήσεων P. Worsthorne, αμέσως μετά τον Πόλεμο στον Κόλπο: «Ο Σαντάμ Χουσεΐν δεν είναι ο μοναδικός στο είδος του. Θα υπάρξουν και άλλοι οπορτουνιστές του Τρίτου Κόσμου ενθαρρυμένοι από το παράδειγμά του, που σχεδόν τα κατάφερε να πραγματοποιήσει το τολμηρό κι αδίστακτο σχέδιό του». Έτσι οι ματαιοδοξίες και οι παραλογισμοί της ανθρώπινης φύσης υπερβαίνουν τα σύνορα του χρόνου, του τόπου και της πολιτικής.

ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΙ
Ωστόσο έχουμε κάθε λόγο να ελπίζουμε μακροπρόθεσμα. Στην πραγματικότητα, η Μέση Ανατολή έχει ένα ένδοξο μέλλον που μπορούμε να το κατανοήσουμε όταν δεχτούμε το υγιές βιβλικό όραμα για την περιοχή. Ας αρχίσουμε μια εκτίμηση των προβλημάτων της περιοχής μέσα από μια σύντομη θεώρηση του πολύ σημαντικού ιστορικού υπόβαθρου που υπάρχει πίσω από τις τωρινές συνθήκες. Το 50% των παγκόσμιων αποθεμάτων πετρελαίου βρίσκονται στη Μέση Ανατολή. Σύμφωνα με ένα χάρτη της National Geographic Society, το Ιράκ και το Κουβέιτ κατέχουν αποθέματα 200 δισεκατομμυρίων βαρελιών. Τόσο μεγάλη είναι η στρατηγική σημασία αυτών των χωρών που προσελκύουν το ενδιαφέρον όλου του κόσμου.
Έτσι το πετρέλαιο είναι ο πραγματικός βασιλιάς (ο παντοδύναμος σεΐχης) στη Μέση Ανατολή. Ένας από τους λόγους που οι Δυτικές δυνάμεις πήγαν στον Πόλεμου του Κόλπου το 1991 ήταν για να εμποδίσουν ένα πιθανό μονοπώλιο πετρελαίου από το Ιράκ, που θα έλεγχε και τις πηγές του Κουβέιτ. Ας θυμηθούμε ότι το πετρέλαιο είναι πάντα ο αόρατος παίκτης στην περιοχή του Περσικού κόλπου. Αλλά πιο βασικό, ακόμα και από το πολύτιμο πετρέλαιο, για τη Μέση Ανατολή είναι οι πανάρχαιοι ανταγωνισμοί. Παρά τις διπλωματικές προόδους μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινίων για επίτευξη ενός ξεχωριστού Παλαιστινιακού κράτους, οι αρχαίες φιλοδοξίες για την περιοχή συνεχίζουν να δημιουργούν συγκρούσεις. Το Ιράκ και το Κουβέιτ έχουν μακρά ιστορία αμφισβητήσεων, που έχουν άλλοτε αναζωπυρωθεί και άλλοτε υποχωρήσει σύμφωνα με το πολιτικό κλίμα που υπερισχύει. Το ίδιο συμβαίνει και μεταξύ Ιράκ και Ιράν: οι δυο αυτές μουσουλμανικές χώρες πολέμησαν η μια την άλλη επί οκτώ χρόνια, προξενώντας χιλιάδες θύματα, και κατέληξαν να συμφωνήσουν για την περιβόητη αμφισβήτηση των συνόρων τους μ’ έναν υποτιθέμενο φιλικό τρόπο, κάτω από την πίεση της Δυτικής παρουσίας στον Περσικό κόλπο.
Μακροπρόθεσμα, ο πόλεμος έχει κανένα νόημα; Επιλύει πραγματικά κάποιο από τα προβλήματα της περιοχής;

ΠΩΣ ΑΡΧΙΣΑΝ ΟΛΑ
Περισσότερο ίσως κι από οποιαδήποτε άλλη περιοχή του πλανήτη, η Μέση Ανατολή είναι μια περιοχή όπου το παρελθόν συναντάει το μέλλον. Καμιά άλλη ανθρώπινη σύγκρουση δεν είναι τόσο βαθιά ριζωμένη στην αρχαιότητα. Η Βίβλος δείχνει ότι η Μέση Ανατολή είναι εκεί όπου το ανθρώπινο γένος συνειδητά άρχισε να σκέφτεται για τους πνευματικούς του προορισμούς στον κόσμο. Είναι εκεί όπου ο άνθρωπος για πρώτη φορά κατάλαβε ότι δεν είναι μόνο ένα υλικό δημιούργημα, αλλά έχει και πνευματικές, άυλες και συναισθηματικές ανάγκες. Όπως δείχνουν ξεκάθαρα τα πρώτα κεφάλαια της Γένεσης, η θρησκεία (και η αληθινή και η ψεύτικη) άρχισαν σ’ εκείνη τη θρυλική περιοχή του πλανήτη.
Η Μέση Ανατολή είναι η πατρίδα τριών κύριων συστημάτων πίστης, τα οποία έχουν σημαντικά επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίον κατανοούμε τη ζωή και το θάνατο, το καλό και το κακό, το σωστό και το λάθος. Οι ρίζες των τριών παγκόσμιων θρησκειών (Ιουδαϊσμού, Χριστιανισμού και Ισλαμισμού) βρίσκονται εκεί. Βέβαια κάθε μια από αυτές έχει σοβαρές διαιρέσεις. Φονταμενταλιστές εξτρεμιστές αγωνίζονται να επιβάλλουν ακραίες λύσεις για τα προβλήματα της περιοχής. Το σύγχρονο κράτος του Ισραήλ κατά καιρούς έχει διεκδικήσει τα βιβλικά όρια της Ιουδαίας και Σαμάρειας. Η «Τζιχάντ» (ιερός πόλεμος) είναι η επαναλαμβανόμενη αραβική κραυγή, την οποία η Δύση έχει συνηθίσει να ακούει. Ένας ιερός πόλεμος δεν είναι κάτι το άγνωστο στον παραδοσιακό Χριστιανισμό, αν θυμηθούμε τις Σταυροφορίες.

ΟΧΙ ΠΑΝΤΟΤΙΝΟΙ ΕΧΘΡΟΙΠαρά τις καλύτερες προσπάθειες των σημερινών πρωταγωνιστών στις ειρηνευτικές διαδικασίες, τα αραβικά κράτη και το Ισραήλ έχουν ακόμα μεγάλη δυσκολία στο να συνυπάρξουν ειρηνικά στην περιοχή. Ωστόσο, δεν ήταν πάντα εχθροί. Πράγματι, επί αιώνες οι Εβραίοι ευδοκιμούσαν μέσα στον αραβικό πολιτισμό. Λίγο μετά το θάνατο του Μωάμεθ το 632 μ.Χ., οι Άραβες ξεκίνησαν την κατάκτηση μεγάλων περιοχών του γνωστού κόσμου. Γρήγορα κυριάρχησαν στη Βόρεια Αφρική, την Αραβική Χερσόνησο, την Παλαιστίνη, την Περσία, τη Νότια Ιταλία και σε μεγάλο μέρος της Τουρκίας και Ισπανίας. Στους επόμενους αιώνες, ο αραβικός πολιτισμός αναπτύχθηκε πολύ περισσότερο από τον αντίστοιχο ευρωπαϊκό.
Ο Μπέρτραντ Ράσελ στο βιβλίο του «Ιστορία της Δυτικής Φιλοσοφίας» περιέγραψε τον τρόπο με τον οποίον οι εβραϊκές κοινότητες άκμασαν κάτω από τους Άραβες. Μετά την περιγραφή των διωγμών που υπέστησαν οι Εβραίοι στη χριστιανική Ευρώπη, και τη συνεπαγόμενη έλλειψη εβραϊκής συμμετοχής στον ευρωπαϊκό πολιτισμό, ο Ράσελ συνέχισε: «Στις μουσουλμανικές χώρες, αντίθετα, οι Εβραίοι τον περισσότερο καιρό δεν υπέφεραν κατά κανένα τρόπο, ιδιαίτερα στην Ισπανία των Μαυριτανών, συνέβαλλαν στην παιδεία. Μετά, όταν οι Χριστιανοί κατάκτησαν ξανά τη νότια Ισπανία, ήταν οι Εβραίοι στο μεγαλύτερο βαθμό αυτοί που τους μετέδωσαν τις γνώσεις των Μαυριτανών. Μορφωμένοι Εβραίοι που γνώριζαν εβραϊκά, ελληνικά και αραβικά, και ήταν εξοικειωμένοι με τη φιλοσοφία του Αριστοτέλη, μετέδωσαν τις γνώσεις τους στους λιγότερο μορφωμένους δασκάλους των σχολείων».[1]
Η ανακάλυψη στην Ευρώπη, από Άραβες και Εβραίους, πολλών ελληνικών κειμένων οδήγησε τελικά στην Αναγέννηση και στην άνοδο του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Και σήμερα οι Ευρωπαίοι, οι Άραβες και οι Εβραίοι θα μπορούσαν να κερδίσουν πολλά από τη συνεργασία. Δυστυχώς, οι Σταυροφορίες, οι διωγμοί, και η Τζιχάντ αποτελούσαν κάτι το πολύ κοινό στην ιστορία τους.
Ωστόσο, στην ερχόμενη βασιλεία του Μεσσία, οι απόγονοι αυτών των τριών ομάδων θα μάθουν να ευημερούν από κοινού και μέσα σε ατμόσφαιρα ειρήνης.
Σήμερα, η Μέση Ανατολή δεν είναι η πηγή του πνευματικού φωτός που ο Θεός την είχε προορίσει να είναι στον κόσμο αυτόν, που βρίσκεται σε κατάσταση σύγχυσης και χάους. Αντίθετα, η ατμόσφαιρά της έχει σημαδευτεί από ένοπλες συρράξεις, εχθρότητα, και πάνω από όλα, έλλειψη κατανόησης. Βέβαιη θετική κατεύθυνση, ευκαιρίες προόδου και ελπίδα θα έπρεπε να πηγάζουν από τη Μέση Ανατολή. Σίγουρα, σοβαρά φυσικά και πνευματικά προβλήματα θα παρουσιαστούν στο άμεσο προβλέψιμο μέλλον. Το ενδεχόμενο για παραβίαση της 6ης βιβλικής εντολής, της εντολής ενάντια στο φόνο, παραμένει πολύ μεγάλο. Η αύξηση των οπλοστασίων των διαφόρων τρομοκρατικών ομάδων (Χαμάς, Χεζμπολά) (αλλά και η τωρινή προσπάθεια του Ιράν για δημιουργία πυρηνικών όπλων), είναι η τάση που κυριαρχεί στη Μέση Ανατολή. Κανείς δεν ξέρει πότε αυτή η συσσώρευση όπλων θα εκραγεί σ’ ένα μεγάλης κλίμακα πόλεμο.

Ο ΛΑΟΣ ΙΣΡΑΗΛ ΩΣ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
Στη Βίβλο, ο Θεός είπε στον αρχαίο Ισραήλ ότι οι άνθρωποί του έπρεπε να αποτελούν ένα καλό και δίκαιο παράδειγμα για τα άλλα έθνη. Τους έδωσε ένα σύστημα νόμων που όμοιό του δεν υπήρχε, και αν το υπάκουαν όλοι οι κάτοικοι της γης Ισραήλ θα είχαν ειρήνη και δικαιοσύνη. Ο Θεός προσδοκούσε τα άλλα έθνη να θαυμάσουν τη σοφία που θα έρεε φυσικά από τον τρόπο ζωής του λαού Ισραήλ και με τη θέλησή τους θα τον διάλεγαν κι αυτά. Προσέξτε αυτό το βιβλικό απόσπασμα γραμμένο από το χέρι του Μωυσή: «Φυλάξτε λοιπόν και πράττετε αυτά (τα διατάγματα και τις κρίσεις), γιατί αυτή είναι η σοφία σας και η σύνεσή σας μπροστά σε άλλα έθνη, τα οποία θα ακούσουν όλα αυτά τα διατάγματα και θα πουν: ‘Να, λαός σοφός και συνετός είναι το μεγάλο αυτό έθνος’. Γιατί ποιο έθνος είναι τόσο μεγάλο στο οποίο ο Θεός να είναι τόσο κοντά του, όπως και ο ΚΥΡΙΟΣ ο Θεός μας είναι σε όλα όσα Τον επικαλούμαστε; Και ποιο έθνος είναι τόσο μεγάλο, που να έχει διατάγματα και κρίσεις τόσο δίκαιες όπως αυτός ο νόμος;» (Δευτερονόμιο 4:6-8).
Σήμερα, υπάρχει απόλυτη ανάγκη για βιβλική και πνευματική καθοδήγηση στη Μέση Ανατολή. Υπάρχει επίσης ανάγκη για κατανόηση της ιστορίας της περιοχής. Από την αρχαιότητα υπήρξε κέντρο της προσοχής του κόσμου. Όλα τα έθνη έχουν προσδεθεί στις γεωπολιτικές της ταλαντεύσεις, γιατί περιλαμβάνει την πρωταρχική ιστορία του ανθρώπινου γένους. Για να κατανοήσουμε το παρόν, πρέπει, όπως πάντα, να εξετάσουμε το παρελθόν.
Δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε ότι η Βίβλος, στη γεωγραφική της προέλευση, έρχεται από τη Μέση Ανατολή. Ο Κήπος της Εδέμ βρισκόταν κάπου κοντά στην περιοχή που ρέουν ο Τίγρης και ο Ευφράτης. Ο Θεός κάλεσε τον Αβραάμ από την κάτω Μεσοποταμία, μια χώρα μεταξύ εκείνων των δύο αρχαίων ποταμών.

ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΣΤΗΝ ΚΟΙΤΙΔΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
Αποτελεί πράγματι ειρωνεία το γεγονός ότι η κοιτίδα του πολιτισμού συχνά γίνεται εστία συγκρούσεων, μίσους και εχθρότητας. Από την Εδέμ «προοδεύσαμε» στη Βαβέλ. Αυτό δεν είναι και τόσο παράξενο, όταν το δούμε κάτω από το φως της διήγησης της Γένεσης. Πόσοι καταλαβαίνουν ότι οι σημερινοί ανταγωνισμοί στη Μέση Ανατολή είναι βαθιά ριζωμένοι σε γεγονότα που περιγράφονται στο πρώτο βιβλίο της Αγίας Γραφής; Στο κάτω - κάτω οι εθνότητες δεν είναι τίποτε άλλο από οικογένειες που έχουν αυξηθεί σε μεγάλο αριθμό. Για παράδειγμα, μεγάλο μέρος του σημερινού αραβικού κόσμου προέρχεται από τον Θάρα, τον πατέρα του Αβραάμ.
Ένα αρχαίο απόσπασμα βιβλικής σοφίας συμβουλεύει να κοιτάμε προς τον Αβραάμ τον πατέρα μας (Ησαΐας 51:2). Τρεις από τις κυριότερες θρησκείες του κόσμου προέρχονται απ’ αυτόν τον πατριάρχη. Ιστορικά, ωστόσο, τα παιδιά του Αβραάμ έχουν χωριστεί σε φατρίες που η μια μισεί την άλλη. Είναι γεγονός ότι αυτή η κληρονομιά των χωρισμένων οικογενειών έχει οδηγήσει έμμεσα στα σημερινά προβλήματα στη Μέση Ανατολή. Οι μάχες μεταξύ αδελφών είναι ένα θέμα που επαναλαμβάνεται: ο Άβελ δολοφονήθηκε από τον Κάιν, ο Ισμαήλ εξορίστηκε μετά από μια οικογενειακή αμφισβήτηση, ο Ιακώβ και ο Ησαύ ανταγωνίζονταν για την ευλογία του πατέρα τους, τα δέκα αδέλφια πούλησαν τον Ιωσήφ σκλάβο. Και η ιστορία συνεχίζεται με τον ίδιο τρόπο.
Φαίνεται ότι το δράμα που περιγράφεται στη Γένεση πρόκειται να ξεσπάσει στον 21ο αιώνα. Στον Πόλεμο του Κόλπου, οι τρεις γιοι μιας Αιγύπτιας πολεμούσαν, ο ένας στον αιγυπτιακό στρατό, ο άλλος στο στρατό της Σαουδικής Αραβίας και ο τρίτος στον ιρακινό στρατό. Ο μεγαλύτερος φόβος της μητέρας αυτής ήταν μήπως ο ένας γιος σκοτώσει τον αδελφό του. Πόσα λίγα έχουν πραγματικά αλλάξει στον κόσμο!

Η ΒΙΒΛΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΚΥΚΛΟΙ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ
Κανέναν πόλεμο δεν τον διαδέχεται μόνιμη ειρήνη. Το μόνο που εξασφαλίζεται με τις συμφωνίες ειρήνης είναι ένας ακόμα πόλεμος και πολλά δεινά «καθ’ οδόν». Η πραγματική ειρήνη είναι κάτι που πρέπει να κτιστεί όταν σταματήσουν οι μάχες και οι αντίπαλοι μπορούν ειλικρινά να κατανοήσουν τη ματαιότητα της πολεμικής συμπεριφοράς τους. Αλλά το χυμένο αίμα ζητάει εκδίκηση από αυτούς που πενθούν, και έτσι πάλι ξαναρχίζει ο πόλεμος. Ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος (ο πόλεμος που υποτίθεται θα τέλειωνε όλους τους πολέμους) γέννησε τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, ο οποίος οδήγησε στον Ψυχρό Πόλεμο. Δεν μας εκπλήσσει το γεγονός ότι κι ο Πόλεμος του Κόλπου και η μετέπειτα εισβολή στο Ιράκ καλλιέργησαν ακόμα περισσότερο το έδαφος της εχθρότητας στη Μέση Ανατολή. Ο οκτάχρονος πόλεμος Ιράκ - Ιράν βοήθησε στην εισβολή στο Κουβέιτ και στην προβλεπόμενη επέμβαση των Συμμάχων. Έτσι ο πόλεμος φαίνεται αναξιόπιστος ως λύση των ανθρώπινων διαφορών. Όπως το είπε κάποτε ο Basil O’Conner απευθυνόμενος στο National Conference of Christians and Jews: «Οι άνθρωποι δεν μπορούν να συνεχίζουν να διεξάγουν πολέμους νιώθοντας ως φυσικοί γίγαντες και να ζητούν ειρήνη ως διανοητικοί πυγμαίοι».
Παρόλα αυτά, θα μπορούσε να υπάρξει ελπίδα πάνω σε κοινή βάση. Η αληθινή κατανόηση της ρίζας ενός προβλήματος είναι ένα βήμα προς τη λύση του. Ο Θεός δεν έχει αφήσει το ανθρώπινο γένος χωρίς λύσεις. Τα περιφρονημένα από πολύ καιρό πνευματικά όπλα υπάρχουν, ακόμα κι αν οι άνθρωποι τα αγνοούν. Η Βίβλος πραγματικά ενώνει τους Χριστιανούς, τους Μουσουλμάνους και τους Εβραίους με μια κοινή πνευματική κληρονομιά. Αν και αυτή η κοινή βάση δεν είναι πλήρης και δεν εκφράζεται ποτέ πλήρως, δεν παύουν να είναι όλοι τους «λαοί της Βίβλου».

ΚΟΙΝΕΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ
Κατά συνέπεια, οι βιβλικές αρχές θα μπορούσαν να ενεργήσουν ως πολύτιμες γέφυρες κατανόησης μεταξύ των τριών μεγάλων θρησκειών που κυριαρχούν στην περιοχή της Μεσογείου. Ας σκεφτούμε τρεις κύριους πνευματικούς κανόνες: Διδασκόμαστε να αγαπάμε τον Θεό (Δευτερονόμιο 6:5), τον πλησίον μας (Λευιτικό 19:18) και να φερόμαστε στους άλλους, όπως θα θέλαμε και εκείνοι να φέρονται σε μας.
Αλλά στη Μέση Ανατολή σήμερα τα ψηλότερα ιδανικά των τριών θρησκειών παραμερίζονται σε μεγάλο βαθμό μες στους κοσμικούς ανταγωνισμούς για εξουσία, γη και πετρέλαιο. Η πίστη έχει χαθεί μέσα στους συμβιβασμούς που απαιτούνται από την ανθρώπινη απληστία και σκοπιμότητα. Τα πανάρχαια πάθη για κυριαρχία και εκδίκηση σύντομα βυθίζουν τα υψηλά ιδανικά μιας ολοκληρωτικά αφιερωμένης ζωής στο Θεό. Ωστόσο, αν πρόκειται ποτέ να λύσουμε τις διαφορές μας, πρέπει πρώτα να εκπληρώσουμε τις βασικές αρχές του Θεού πάνω στις οποίες οι τρεις αυτές θρησκείες συμφωνούν.
Ο αρχιραβίνος της Μ. Βρετανίας και της Βρετανικής Κοινοπολιτείας περιέγραψε με συντομία αυτό που απεγνωσμένα χρειάζεται η Μέση Ανατολή, σ’ ένα άρθρο του στην εφημερίδα «The London Times»: «Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο. Δεν μπορείς να έχεις ειρήνη χωρίς να υπάρχει επικοινωνία και διάλογος μεταξύ των εμπλεκομένων θρησκειών, κρατών και λαών. Οι σύγχρονοι διάλογοι ξεπήδησαν από τις μεγάλες θρησκείες κι η θρησκεία για μια ακόμα φορά πρέπει να γίνει ο κύριος μεσολαβητής που θα γεφυρώσει τις διαιρέσεις».

ΕΛΠΙΔΑ ΒΑΣΙΣΜΕΝΗ ΣΤΗ ΒΙΒΛΙΚΗ ΑΠΟΨΗ
Μετά από 45 περίπου χρόνια Ψυχρού Πολέμου, οι ΗΠΑ και η πρώην Σοβιετική Ένωση βιώνουν εδώ και κάμποσα χρόνια, στα οποία τουλάχιστον προσπαθούν να κατανοήσουν ο ένας τον άλλον. Ίσως να είχαν πιο πολλά κοινά απ’ ό,τι νόμιζαν στο παρελθόν. Έτσι το να χτίζονται γέφυρες ανάμεσα στις χώρες είναι κάτι το θεμελιώδες για την ύπαρξη ειρήνης και προόδου. Σήμερα η περιοχή της Μεσογείου έχει τη δυνατότητα να γίνει ένα θετικό παράδειγμα. Ο απόστολος Παύλος διέσχισε αυτή την αρχαία περιοχή αρκετές φορές, διαδίδοντας έναν καινούργιο τρόπο ζωής που περιλαμβάνει τα κύρια σημεία των δύο σημερινών θρησκειών, του Ιουδαϊσμού και του Χριστιανισμού. Αυτός, ωστόσο, έβλεπε αυτές τις δύο θρησκείες σαν μία. Τα προβλήματα μπορούν μερικές φορές να αντιμετωπιστούν μέσα στα πλαίσια των κοινών σημείων. Τι έχουμε κοινό και πώς αξιοποιούμε καλύτερα το κοινό μας έδαφος; Από ανθρώπινη άποψη μιλώντας, η μοναδική άλλη επιλογή που έχουμε, εκτός από αυτή, είναι η καταστροφή. Ο Αρμαγεδδών σύντομα θα βρίσκεται στην πόρτα μας. Τα όπλα γίνονται όλο και πιο φονικά, όλο και πιο καταστρεπτικά κάθε μέρα. Τα αρχαία λόγια του Μωυσή ακόμα αντηχούν στα αυτιά μας: «Επικαλούμαι ως μάρτυρες προς εσάς σήμερα τον ουρανό και τη γη, για το ότι έβαλα μπροστά σας τη ζωή και το θάνατο, την ευλογία και την κατάρα. Γι’ αυτό διαλέξτε τη ζωή, για να ζήσεις εσύ και οι απόγονοί σου» (Δευτερονόμιο 30:19). Αυτά τα λόγια θα έπρεπε να αποτελούν για την ανθρωπότητα ύμνο.
Μια ακόμα ευρύτερη προοπτική από τα κοινά σημεία των θρησκειών κατευθύνει τη σκέψη μας. Είμαστε όλοι από το ίδιο γένος, είμαστε όλοι φτιαγμένοι από ένα αίμα, όπως θύμιζε ο Παύλος στους Αθηναίους (Πράξεις 17:26). Η τόσο συναρπαστική θέα του πλανήτη μας από το Διάστημα μάς υπενθυμίζει ότι αποτελούμε ένα πλανητικό χωριό. Οι μάταιες αμφισβητήσεις των ανθρώπινων συνόρων θα φαίνονται τόσο παράξενες από τη θέση του Θεού. Κατά κάποιον τρόπο θα πρέπει να εκμεταλλευτούμε και τη γενετική και τη γεωγραφική μας συγγένεια προς όφελός μας. Η ανιδιοτέλεια (το κλειδί για όλα: από την ευημερία του πλανήτη μας μέχρι την επίλυση των αιματηρών συγκρούσεων) είναι μια τέχνη που πρέπει να μαθευτεί.
Όπως πολλοί διεθνείς παρατηρητές επισημαίνουν, ορισμένες ουσιαστικές προτεραιότητες πρέπει να τεθούν πριν από τα ατομιστικά συμφέροντα. Είναι απελπιστική η ανάγκη για ένα νέο οραματισμό, ένα νέο τρόπο σκέψης, ένα νέο κόσμο, βασισμένο αληθινά πάνω στις βιβλικές αρχές.

Ο ΜΕΣΣΙΑΣ ΕΡΧΕΤΑΙ
Ό,τι κι αν συμβεί από δω και πέρα, η μόνη μας σίγουρη ελπίδα βρίσκεται στις σελίδες της Βίβλου, στις υποσχέσεις του Θεού. Σύμφωνα με τη Βίβλο, αυτό που άρχισε στη Μέση Ανατολή θα τελειώσει επίσης εκεί. Οι προφητείες μιλούν για μια μεγάλη σύγκρουση στις τελευταίες μέρες μεταξύ Αράβων, Εβραίων και Ευρωπαίων (Δανιήλ, κεφάλαια 11-12). Αυτή η τελική σύρραξη θα τελειώσει μόνο με τον ερχομό του Βασιλιά όλων των βασιλιάδων, του Μεσσία στη γη (Αποκάλυψη 19:11-21).
Μετά, όπως μας διαβεβαιώνουν οι Γραφές, οι ανθρώπινες αξίες θα αλλάξουν προς το καλύτερο. Ο μεγάλος νόμος του Θεού για την αγάπη θα εφαρμόζεται στην Ιερουσαλήμ, και τα έθνη θα συρρέουν σ’ αυτήν την πρωτεύουσα του νέου κόσμου (Ησαΐας 2:1-4, Μιχαίας 4:1-4). Η Ιερουσαλήμ, η πόλη της ειρήνης, τελικά θα εκπληρώσει το όνομα της. Το πετρέλαιο κι η γη θα πάψουν να είναι ο πρωταρχικός στόχος. Ένα γεωγραφικό γεγονός θα κυριαρχεί στον πλανήτη: Το πνευματικό αρχηγείο του μελλοντικού Κυβερνήτη αυτής της γης θα είναι στη Μέση Ανατολή. Από εκεί ο Μεσσίας που θα βασιλεύει, θα φροντίζει για τα καλύτερα οφέλη κάθε χώρας, κάθε λαού και φυλής. Αντιπρόσωποι των εθνών θα συρρέουν τότε στην Ιερουσαλήμ, όχι για να διεξάγουν ιερούς πολέμους, αλλά για μάθουν την οδό της ειρήνης. Εκείνη την εποχή, οι άνθρωποι της Μέσης Ανατολής θα αφιερώσουν τη ζωή τους στον Δημιουργό τους. Οι Άραβες και οι Ισραηλινοί μαζί θα παραδώσουν τις ζωές τους σ’ έναν δίκαιο Θεό, εγκαταλείποντας τις στενές απόψεις τους, τις προκαταλήψεις τους και τα ατομιστικά τους ενδιαφέροντα. Τότε όλα τα έθνη της Μεσογείου τελικά θα ζουν ενωμένα μεταξύ τους και με όλον τον κόσμο, και το πιο σημαντικό, ενωμένα με τον Θεό. Η Μέση Ανατολή για μια ακόμα φορά θα γίνει γη της επαγγελίας, ένας τόπος που θα μεταδώσει την ειρήνη και την αληθινή πνευματικότητα σ’ όλον τον πλανήτη. Αλλά ένας τέτοιος ριζικός μετασχηματισμός θα απαιτήσει ένα νέο πνεύμα και μια νέα καρδιά (Ιερεμίας 31:31). Θα απαιτήσει μια νέα έκρηξη πνευματικής δύναμης και αγάπης που θα έρθει κατευθείαν από τον Θεό.Αυτό είναι που ο Ιησούς μάς έφερε στην πρώτη Του έλευση. Αυτό που άρχισε στη Βηθλεέμ και στη Ναζαρέτ θα απλωθεί σε όλον τον κόσμο, όταν ο αναστημένος Ιησούς επιστρέψει σ’ αυτή τη γη ως ο αληθινός Μεσσίας - Βασιλιάς!

[1] George Allen, Unwin, London, 1969, σ.324.

2/10/10

Οι ξεχασμένες ρίζες του σύγχρονου Χριστιανισμού

Ο Σέρεν Κίρκεγκααρντ (Sören Aabye Kierkegaard), ο Δανός συγγραφέας και θρησκευτικός φιλόσοφος του 19ου αιώνα, έγραψε ότι «σήμερα ο Χριστιανισμός της Καινής Διαθήκης απλά δεν υφίσταται». Αναρωτιόταν για το πόσο είχε απομακρυνθεί ο γνωστός Χριστιανισμός από τον τρόπο ζωής που περιγράφεται στη Βίβλο.
Είναι δυνατόν ο Χριστιανισμός του σήμερα νε είναι διαφορετικός από τις διδασκαλίες των Αποστόλων σε θεμελιώδη θέματα; Μερικοί λόγιοι και μελετητές της Βίβλου έχουν διακρίνει και αναγνωρίσει ότι οι πρακτικές της πρώτης Εκκλησίας διέφεραν σημαντικά από τις σημερινές.
Ο Norbert Brox, καθηγητής της πρώιμης εκκλησιαστικής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Regensburg, στη Γερμανία, περιγράφει την άποψη της πρώτης Εκκλησίας: «Έτσι οι πρώτες (χριστιανικές)κοινότητες ήταν ομάδες που σχηματίστηκαν μέσα στον Ιουδαϊσμό... Οι Χριστιανοί πίστευαν, όπως και πριν, στον Θεό του Ισραήλ: η Βίβλος τους ήταν η Βίβλος των Ιουδαίων... Συνέχιζαν να τηρούν (όπως και ο Ιησούς) το Νόμο και την Ιουδαϊκή πρακτική της λατρείας στο Ναό (Πράξεις 2:46, 10:14), και έδιναν την εντύπωση ότι ήταν μια ιουδαϊκή ομάδα (24:5,14, 28:22), όχι μια νέα θρησκεία. Οι ίδιοι απλά θεωρούσαν τους εαυτούς τους Ιουδαίους».[1]

ΚΥΡΙΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΟΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟ
Μερικοί μέσα στις χριστιανικές συναθροίσεις, παρουσιάζοντας τους εαυτούς τους ως πιστούς υπηρέτες του Ιησού, βαθμιαία άρχισαν να εισάγουν αιρετικές διδασκαλίες, ακόμα και από την εποχή των αποστόλων. Ο Παύλος περιέγραψε τέτοιους ανθρώπους και τις μεθόδους τους: «Γιατί τέτοιοι άνθρωποι είναι ψευδαπόστολοι, εργάτες δόλιοι, που μετασχηματίζονται σε αποστόλους Χριστού. Και αυτό δεν είναι θαύμα, γιατί ο ίδιος ο Σατανάς μετασχηματίζεται σε άγγελο φωτός. Δεν είναι λοιπόν μεγάλο πράγμα, αν και οι διάκονοί του μετασχηματίζονται σαν διάκονοι δικαιοσύνης...» (Β' Κορινθίους 11:13-15).
Οι δάσκαλοι αυτοί εμφανίζονταν ως αντιπρόσωποι του Χριστού σε μια εποχή που οι μάζες της ανθρωπότητας στερούνταν οποιαδήποτε ουσιαστική μόρφωση. Στους αμαθείς πιστούς εκείνης της εποχής, οι διδασκαλίες τους πιθανά να φαίνονταν λογικές και να ακούγονταν σωστές. Ωστόσο, οι δάσκαλοι αυτοί ήταν πραγματικά όργανα πλάνης στα χέρια του Σατανά, και χρησιμοποιήθηκαν για να παραπλανήσουν και τους άλλους πιστούς. Πολλοί από τους δασκάλους αυτούς ίσως να μην είχαν συνειδητοποιήσει τις πλάνες τους και τα λαθεμένα τους κίνητρα.
Με την πάροδο του χρόνου, η καταστροφή επιτελέστηκε. Ο απόστολος Ιωάννης, προφανώς ο μόνος επιζών από τους δώδεκα αρχικούς μαθητές, έγραψε για έναν ψευδοπρεσβύτερο που είχε αποκτήσει εξουσία μέσα στην Εκκλησία. Ο άνθρωπος αυτός απέρριπτε με θράσος τους απεσταλμένους του Ιωάννη και απέκοπτε πιστά μέλη (Γ' Ιωάννη 9-10). Με τα γραπτά του Ιωάννη, ολοκληρώθηκαν τα βιβλία και οι επιστολές που θα αποτελούσαν την Καινή Διαθήκη.
Με το θάνατό του, ωστόσο, οι αξιόπιστοι αυτόπτες μάρτυρες των γεγονότων και αλλαγών στην Εκκλησία εξέλειπαν κατά μεγάλο μέρος. Αυτά που διαθέτουμε για τους επόμενους αιώνες, είναι μόνο συγκεχυμένες και αντιφατικές περιγραφές.

Ο ΔΙΩΓΜΟΣ ΟΔΗΓΕΙ ΣΕ ΑΛΛΑΓΕΣ
Η έλλειψη πληροφοριών για την εποχή οφείλεται κατά μέρος στους διωγμούς της Εκκλησίας. Όταν ήταν αυτοκράτορας ο Νέρων (54-68 μ.Χ.), οι Χριστιανοί στη Ρώμη κατηγορήθηκαν ότι έκαψαν την πόλη, και πολλοί εκτελέστηκαν. Αργότερα, ο αυτοκράτορας Δομητιανός (81-96 μ.Χ.) απαίτησε όλοι οι κάτοικοι της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας να τον λατρεύουν ως θεό. Οι Χριστιανοί μαζί με τους Ιουδαίους, που υπακούοντας στις εντολές του Θεού, αρνήθηκαν να συμμορφωθούν με το διάταγμα και διώχθηκαν πολύ σκληρά. Για μερικούς αιώνες τα κύματα των διωγμών καταβρόχθιζαν τους Χριστιανούς και τους Ιουδαίους.
Στον πρώτο και δεύτερο αιώνα, οι Ιουδαίοι επαναστάτησαν κατά της ρωμαϊκής κυριαρχίας στη γη τους. Η δεύτερη εξέγερση ιδιαίτερα είχε σαν αποτέλεσμα ένα φοβερό διωγμό κατά των Ιουδαίων και του Ιουδαϊσμού. Ο αυτοκράτορας Αδριανός (117-138 μ.Χ.), όταν κατέλαβε την Ιερουσαλήμ, την ισοπέδωσε και έκτισε μια νέα πόλη στην οποία απαγορευόταν να μπουν οι Ιουδαίοι. Επίσης απαγόρευσε την περιτομή και την τήρηση του Σαββάτου.
Ο καθηγητής Brox περιγράφει την επίδραση αυτών των διωγμών πάνω στην Εκκλησία: «Οι Ιουδαίοι Χριστιανοί είχαν φύγει από την Παλαιστίνη στη διάρκεια του Α' Ιουδαϊκού Πολέμου (66-70 μ.Χ.), αλλά αργότερα επέστρεψαν στην Ιερουσαλήμ. Ωστόσο, μετά την εξέγερση του Μπαρ Κοχμπά, στο Β' Ιουδαϊκό Πόλεμο κατά των Ρωμαίων (132-135 μ.Χ.), αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη χώρα, επειδή ως Ιουδαίοι ήταν περιτετμημένοι και γι’ αυτό είχαν ανακηρυχθεί ένοχοι θανάτου. Αυτή ήταν η στιγμή που σήμανε το θάνατο της Εκκλησίας της Ιερουσαλήμ» (σελ.19).
Από τα πενιχρά ιστορικά αρχεία φαίνεται ότι, για να αποφύγει την τιμωρία από τους Ρωμαίους, ένας σημαντικός αριθμός Χριστιανών άρχισε να αποφεύγει την ταύτιση με τον Ιουδαϊσμό, στη διάρκεια αυτών των έντονων διωγμών που υπέφεραν οι Ιουδαίοι. Η πιο μεγάλη μερίδα του Χριστιανισμού άρχισε να μεταπηδά από τις διδασκαλίες των αποστόλων σε μια αντιιουδαϊκή θρησκευτική φιλοσοφία. Οι προηγούμενες πρακτικές που ήταν κοινές με τον Ιουδαϊσμό γρήγορα άρχισαν να εξαφανίζονται, καθώς νέα έθιμα γλίστρησαν ύπουλα μέσα στην Εκκλησία. Λίγοι μπόρεσαν να βρουν το θάρρος να αντιμετωπίσουν ένα συνεχή διωγμό, γιατί έμειναν πιστοί στις παραδόσεις των αποστόλων του Χριστού.

Η ΔΙΑΜΑΧΗ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΠΑΣΧΑ
Ο εκκλησιαστικός ιστορικός Ευσέβιος αναφερόμενος στην Α' Οικουμενική Σύνοδο της Νίκαιας (325 μ.Χ.), περιγράφει μια διαμάχη που ξεκίνησε από τον δεύτερο αιώνα μεταξύ του Πολύκαρπου, ενός επίσκοπου και μαθητή του απόστολου Ιωάννη, ο οποίος πρότρεπε τους Χριστιανούς να συνεχίσουν να τηρούν το ιουδαϊκό Πάσχα (στις 14 του μήνα Νισσάν) ως ανάμνηση του θανάτου του Χριστού, και του Ανίκητου, επίσκοπου Ρώμης (155-166), ο οποίος ήθελε τον εορτασμό της ανάστασης του Χριστού (την πρώτη Κυριακή μετά την πανσέληνο της εαρινής ισημερίας). Αργότερα ο επίσκοπος της Ρώμης Βίκτωρ Α' (189-199) έβγαλε ένα διάταγμα με το οποίο διέταζε όλους τους Χριστιανούς «να ακολουθούν την τήρηση της Κυριακής, όπως έκανε η Εκκλησία της Ρώμης και οι περισσότερες άλλες εκκλησίες» (Brox, σελ.124).
Στη Νίκαια, η νέα συνήθεια του εορτασμού του Πάσχα επικράτησε απέναντι στην αρχαιότερη. Ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Κωνσταντίνος διέταξε ότι όσοι αρνούνταν να ακολουθήσουν την οδηγία της Εκκλησίας της Ρώμης θα θεωρούνταν αιρετικοί και θα αποκόβονταν από την Εκκλησία.
Η επιστολή του, που προέκυψε από τη Σύνοδο της Νίκαιας, έδειχνε το βάθος των συναισθημάτων του σχετικά με πρακτικές που θεωρούσε «ιουδαϊκές»:
«Φάνηκε ανάξιο», έγραψε, «στον εορτασμό αυτής της αγιότατης εορτής [Πάσχα] να ακολουθούμε την πρακτική των Ιουδαίων, οι οποίοι ασεβώς μόλυναν τα χέρια τους με μεγάλη αμαρτία και είναι γι’ αυτό άξια τιμωρημένοι με τυφλότητα ψυχής... Ας μην έχουμε τίποτα κοινό λοιπόν με τον βδελυρό ιουδαϊκό λαό: γιατί λάβαμε από τον Σωτήρα μας ένα διαφορετικό δρόμο... Αγωνίζεστε και προσεύχεστε συνεχώς ώστε η αγνότητα της ψυχής σας να μη φαίνεται σε τίποτα να κηλιδώνεται από τα έθιμα αυτών των πολύ κακών ανθρώπων... Όλοι θα πρέπει να ενωθούν στο να επιθυμούν εκείνο που η υγιής λογική φαίνεται να απαιτεί, αποφεύγοντας κάθε συμμετοχή στην επίορκη συμπεριφορά των Ιουδαίων».[2]

Ο ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΕΠΙΚΥΡΩΝΕΙ ΤΟΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟ
Η βασιλεία του Κωνσταντίνου ως αυτοκράτορα (306-337) άλλαξε δραματικά την κατεύθυνση που θα έπαιρνε ο Χριστιανισμός. Κάτω από τη διακυβέρνησή του, ο Χριστιανισμός έγινε η επίσημη θρησκεία της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, και αυτός ο ίδιος βαπτίστηκε (αν και τις παραμονές του θανάτου του).
Αλλά ποια ήταν η μορφή του Χριστιανισμού που ο Κωνσταντίνος ενέκρινε και επικύρωσε;
Μέχρι την εποχή εκείνη, πολλά είχαν ήδη αλλάξει. Ο Charles Guignebert, καθηγητής ιστορίας του Χριστιανισμού στο Πανεπιστήμιο στο Παρίσι, παρατηρεί: «Αν θεωρήσουμε τη χριστιανική Εκκλησία στις αρχές του 4ου αιώνα, θα έχουμε δυσκολία στο να αναγνωρίσουμε σ’ αυτήν την κοινότητα των αποστολικών χρόνων, ή μάλλον, δε θα μπορέσουμε καθόλου να την αναγνωρίσουμε...».[3]
Ας λάβουμε επίσης υπόψη μας τις ανακαλύψεις του Βρετανού ιστορικού Paul Johnson σχετικά με τον Κωνσταντίνο: «Αυτός ο ίδιος φαίνεται ότι ήταν λατρευτής του Ήλιου, μιας από τις μεταγενέστερες ειδωλολατρικές θρησκείες, η οποία είχε έθιμα κοινά με εκείνα των Χριστιανών. Έτσι οι οπαδοί της Ίσιδας λάτρευαν μια γυναίκα που κρατούσε στην αγκαλιά της το άγιο παιδί της. Η λατρεία του Άττη και της Κυβέλης γιόρταζε μια μέρα αίματος και νηστείας, που ακολουθούνταν από τη γιορτή της ανάστασης της Ιλαρίας στις 25 Μαρτίου, μια μέρα χαράς. Οι ελιτιστές οπαδοί του θεού Μίθρα, πολλοί από τους οποίους ήταν αξιωματικοί των ρωμαϊκού στρατού, έτρωγαν ένα ιερό γεύμα. Ο Κωνσταντίνος είναι σχεδόν βέβαιο ότι ήταν λατρευτής του Μίθρα και η θριαμβευτική του αψίδα που κατασκευάστηκε μετά από τη ‘μεταστροφή’ του στο Χριστιανισμό, μαρτυρεί για το θεό-Ήλιο, τον επονομαζόμενο ‘αήττητο ήλιο’».
«Πολλοί Χριστιανοί δεν έκαναν ξεκάθαρη διάκριση ανάμεσα σ’ αυτήν τη λατρεία του ήλιου και στη δική τους λατρεία. Αναφέρονταν στον Χριστό ως εκείνον που ‘οδηγεί τα άρματά του στον ουρανό’, έκαναν τις συναθροίσεις τους τη μέρα του ήλιου (την πρώτη μέρα της εβδομάδας), γονάτιζαν προς το μέρος της ανατολής του ήλιου και έκαναν τη γιορτή της γέννησης του Χριστού στις 25 Δεκεμβρίου, τη μέρα που ήταν γνωστή ως η γέννηση του ήλιου στο χειμερινό ηλιοστάσιο. Στη διάρκεια της μεταγενέστερης αναζωπύρωσης της ειδωλολατρίας, όταν αυτοκράτορας ήταν ο Ιουλιανός, σε πολλούς Χριστιανούς φάνηκε εύκολο να αποστατήσουν εξαιτίας αυτής της σύγχυσης... Ο Κωνσταντίνος ποτέ δεν εγκατέλειψε τη λατρεία του ήλιου και κράτησε τον ήλιο πάνω στα νομίσματά του...»
«(Ο Κωνσταντίνος) αναμφίβολα συμμεριζόταν την άποψη, που ήταν δημοφιλής ανάμεσα στους επαγγελματίες στρατιώτες, ότι όλες οι θρησκείες έπρεπε να είναι σεβαστές, για να κατευναστούν οι αντίστοιχοι θεοί τους... Πολλές από τις εκκλησιαστικές του ρυθμίσεις δείχνουν ότι ήθελε μια κρατική εκκλησία, με τους κληρικούς της να είναι δημόσιοι υπάλληλοι. Ο δικός του ρόλος δεν άλλαξε τελείως από εκείνον του ειδωλολάτρη αυτοκράτορα-θεού (όπως μαρτυρούν οι κολοσσιαίες κεφαλές του και τα αγάλματά του με τα οποία είχε γεμίσει την αυτοκρατορία του), αν και προτιμούσε την ιδέα του βασιλιά-αρχιερέα του ήλιου».
«Πώς μπορούσε η χριστιανική εκκλησία, και όπως φαίνεται πολύ πρόθυμα, να βολέψει αυτόν τον παράξενο μεγαλομανή στο θεοκρατικό της σύστημα; Υπήρχε μια συνειδητή συμφωνία; Ποια πλευρά ωφελήθηκε περισσότερο από αυτόν τον ανάρμοστο γάμο μεταξύ Εκκλησίας και Κράτους; Ή, για να το θέσουμε διαφορετικά, ήταν η αυτοκρατορία που παραδόθηκε στο Χριστιανισμό ή ο Χριστιανισμός που εκπορνεύτηκε στην αυτοκρατορία;»[4]

ΑΠΟ ΤΟ ΣΑΒΒΑΤΟ ΣΤΗΝ ΗΜΕΡΑ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ
Η συμπάθεια του Κωνσταντίνου για τη λατρεία του Ήλιου τον οδήγησε στο να επισημοποιήσει μια αλλαγή για τον Χριστιανισμό σχετικά με την εβδομαδιαία ημέρα ανάπαυσης. «Το 321 ο Κωνσταντίνος καθιέρωσε την Ημέρα του Ήλιου (Κυριακή) ως εβδομαδιαία ημέρα αργίας για την κοινωνία την οποία είχε εκχριστιανίσει (και ο εκχριστιανισμός αποτελούσε μέρος της πολιτικής του απέναντι στη θρησκεία) και δεν επιτρεπόταν καμιά εργασία την ημέρα αυτή... Η αποχή από εργασία τη χριστιανική Κυριακή προερχόταν από την εντολή του ιουδαϊκού Σαββάτου, με το οποίο η Κυριακή ουσιαστικά δεν είχε καμιά σχέση... Έτσι η σημερινή Κυριακή προέρχεται από τη χριστιανική ‘Ημέρα του Κυρίου’ ή ‘Ημέρα της Ανάστασης’ η οποία μέσω της κρατικής νομοθεσίας του 4ου αιώνα μετατράπηκε σε αργία» (Brox, σ.105).
Για μια περίοδο μερικοί Χριστιανοί, μέσα σ’ αυτόν τον αλλοιωμένο Χριστιανισμό, συνέχισαν να κρατούν το Σάββατο και άλλες βιβλικές γιορτές που κρατούσε και ο Ιησούς και οι απόστολοι, αν και είχαν απαγορευτεί ως «ιουδαϊκές». Αυτό όμως δεν επρόκειτο να κρατήσει πολύ. Ο Robin Fox, λέκτορας της αρχαίας ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, λέει ότι: «στη δεκαετία του 430, η Σύνοδος της Λαοδικείας, νομοθέτησε λεπτομερώς εναντίον της τήρησης του Σαββάτου, του να παίρνουν οι Χριστιανοί άζυμα από Ιουδαίους και να τηρούν ιουδαϊκές γιορτές».[5]

ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΕΝΟΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΑΓΑΝΙΣΜΟ
Ενώ οι πρακτικές των αποστόλων απαγορεύονταν ως «ιουδαϊκές», παραδόσεις από άλλες θρησκείες ενσωματώνονταν και αποκαλούνταν χριστιανικές. «Με ύπουλο τρόπο, τόσο δόλια ώστε ακόμα και οι ίδιοι οι επίσκοποι να μη τους διακρίνουν, οι παλιοί θεοί είχαν μπει μέσα στις εκκλησίες τους σαν τον μεσογειακό αέρα. Και ακόμα ζουν στα χριστιανικά τελετουργικά, στην εικονογραφία και στις γιορτές του Χριστιανισμού... Το αρχαίο σύμβολο της ζωής, ο σταυρός ανχ, τον οποίον οι θεοί κρατούσαν στα αγάλματά τους για χιλιάδες χρόνια, εύκολα μετασχηματίστηκε στο χριστιανικό σταυρό. Η μορφή της Ίσιδας που κρατούσε στην αγκαλιά της το παιδί της, τον Ώρο, έγινε η μορφή της Παρθένου που κρατάει τον Ιησού στο στήθος της...»
«Στη Ρώμη, ο Ρώμος και ο Ρωμύλος αντικαταστάθηκαν από τους αγίους Πέτρο και Παύλο. Και ακόμα και τόσο νωρίς, όσο ο 5ος αιώνας, ο Πάπας έπρεπε να σταματάει το εκκλησίασμα, της πρωινής λειτουργίας, που ανέβαινε με γυρισμένη την πλάτη τα σκαλιά της εκκλησίας του Αγίου Πέτρου, για να μην προσβάλλει τον θεό-Ήλιο. Παρόμοια, η 25η Δεκεμβρίου, που ήταν η ημέρα της γιορτής του αήττητου Ηλίου, έγινε τώρα τα γενέθλια του Χριστού... Η ημέρα του Ηλίου γιορταζόταν με το να κόβουν πράσινα κλαδιά και να κρεμάνε μικρά φώτα πάνω τους, και να ανταλλάσσονται δώρα στο όνομα αυτού του θεού. Η εβδομαδιαία γιορτή του Ηλίου [η Κυριακή (αγγλικά Sun-day=Ηλίου Ημέρα)] έγινε το χριστιανικό Σάββατο...».[6]
Οι κληρικοί για να επεκτείνουν την εξουσία και την επιρροή της παγκόσμιας εκκλησίας, καλωσόριζαν πολλούς καινούργιους προσήλυτους και πολλές νέες πρακτικές. Ο καθηγητής Guignebert περιγράφει αυτή τη διαδικασία: «Στις αρχές του 5ου αιώνα, οι αμαθείς και οι ημι-χριστιανοί συσσωρεύονταν μέσα στην εκκλησία... Δεν είχαν ξεχάσει καμιά από τις ειδωλολατρικές τους συνήθειες... Οι επίσκοποι εκείνης της περιόδου έπρεπε να ικανοποιήσουν τους εαυτούς τους όσο καλύτερα μπορούσαν δεχόμενοι τις τρομακτικές παραμορφώσεις της χριστιανικής πίστης που συνέβαιναν γύρω τους...»
«(Το να διδάξουν κατάλληλα τους προσήλυτους) ήταν κάτι αδύνατο. Έπρεπε να μείνουν ευχαριστημένοι με το να τους διδάξουν μόνο για το συμβολισμό του βαπτίσματος και μετά να τους βαπτίζουν μαζικά, αναβάλλοντας για αργότερα την εξάλειψη των δεισιδαιμονιών τους που τις διατηρούσαν ανέπαφες... Αυτό το ‘αργότερα’ δεν έφτασε ποτέ και η Εκκλησία προσάρτησε στον εαυτό της, όσο καλύτερα μπορούσε, τα (ειδωλολατρικά) έθιμα και πιστεύω τους. (Οι ειδωλολάτρες προσήλυτοι) από τη μεριά τους ήταν ευχαριστημένοι με το να ντύσουν τον παγανισμό τους μ’ ένα χριστιανικό μανδύα» (σ.208-210).
Ο Guignebert περιγράφει το παράξενο μίγμα που προέκυψε και τώρα πλέον αποτελούσε τον Χριστιανισμό: «Οι αρχαίες γιορτές (τώρα) τηρούνται ως άγιες μέρες και γιορτάζονται στην ύπαιθρο, και η Εκκλησία το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να εξουδετερώσει τις επιρροές μεταστρέφοντάς τις προς δικό της όφελος. Δεν υπάρχει τίποτα παράξενο, από την άποψη αυτή, στις οδηγίες που έδωσε ο Μέγας Γρηγόριος στον μοναχό Αυγουστίνο, τον ιεραπόστολό του στην Αγγλία».
«Πρέπει να μετατρέψει τους (ειδωλολατρικούς) ναούς σε εκκλησίες, αφού πρώτα καθαριστούν τελετουργικά, και να αντικαταστήσει τις θυσίες προς τους δαίμονες με τελετές προς τιμή κάποιου αγίου, με προσφορά ενός βοδιού προς δόξα Θεού, και μοίρασμα του κρέατός του ανάμεσα στα εκκλησίασμα. Επιπλέον, ο βασιλιάς της Ανατολικής Αγγλίας, ο Ρέντβαλντ, μετά το βάπτισμά του και τη χριστιανική του ομολογία πίστης, πρέπει να προσέχει να κρατάει απέναντι από το θυσιαστήριο της εκκλησίας στην οποία τελείται η θεία κοινωνία, ένα άλλο θυσιαστήριο στο οποίο να τελούνται οι θυσίες που απαιτούνται από τους αρχαίους θεούς (!)» (σ.214).
Παρατηρεί: «Μερικές φορές είναι πολύ δύσκολο να προσδιορίσουμε ακριβώς από ποιο ειδωλολατρικό μυστήριο (τελετή) προέρχεται κάποιο χριστιανικό μυστήριο, αλλά παραμένει βέβαιο ότι το πνεύμα του ειδωλολατρικού τελετουργικού βαθμιαία εντυπώθηκε πάνω στον Χριστιανισμό, σε τέτοια έκταση που τελικά ολόκληρο αυτό το πνεύμα μπορεί να βρεθεί διεσπαρμένο μες στις τελετουργίες του (Χριστιανισμού)» (σελ. 121).

ΤΙ ΛΕΕΙ Ο ΘΕΟΣ;
Στη διάρκεια των πρώτων αιώνων του ο Χριστιανισμός μετασχηματίστηκε ριζικά. Οι ηγέτες της Εκκλησίας αγνόησαν την οδηγία του Θεού. Περιφρόνησαν τον Θεό, όταν Αυτός προειδοποίησε: «Πρόσεχε τον εαυτό σου, μην ποτέ παγιδευτείς και ακολουθήσεις αυτούς, αφού εξολοθρευτούν από μπροστά σου, και μην ποτέ εξετάσεις σχετικά με τους θεούς τους, λέγοντας, ‘πώς λάτρευαν αυτά τα έθνη τους θεούς τους; Με αυτόν τον τρόπο θα λατρεύω κι εγώ’. Δεν θα πράξεις μ’ αυτόν τον τρόπο στον ΚΥΡΙΟ τον Θεό σου, γιατί κάθε βδέλυγμα, το οποίο ο ΚΥΡΙΟΣ μισεί, έκαναν αυτοί στους θεούς τους... Κάθε τι που εγώ προστάζω σε σας, προσέχετε να κάνετε αυτό. Δε θα προσθέσετε σ’ αυτό ούτε θα αφαιρέσετε απ’ αυτό» (Δευτερονόμιο 12:30-32).
Οι απόστολοι κατανόησαν τη διδασκαλία του Θεού και αντιστάθηκαν σταθερά στο είδος των αλλαγών που αργότερα διείσδυσαν στην Εκκλησία. Εξάλλου, αυτή η διδασκαλία ήταν μέρος των «Αγίων Γραφών» (της Παλαιάς Διαθήκης) της μόνης Γραφής που διέθεταν την εποχή εκείνη (Β' Τιμόθεο 3:14-17).
Αν και πολλές χονδροειδείς μη-χριστιανικές πρακτικές μειώθηκαν σε κατοπινούς αιώνες, ακόμα και μια επιφανειακή έρευνα πολλών χριστιανικών πρακτικών, που είναι και σήμερα δημοφιλείς, αποκαλύπτει τις ρίζες τους.Αλλά αυτό που είναι εξίσου λυπηρό είναι το ότι εγκαταλείποντας τις πρακτικές του Ιησού και των αποστόλων, πάρα πολλοί χάνουν τη βαθύτερη κατανόηση του αληθινού Χριστιανισμού. Υπάρχουν ακόμα Χριστιανοί που ακολουθούν πιστά τις πρακτικές και τις διδασκαλίες του Ιησού και των αποστόλων, οι οποίοι απόλαυσαν την ευλογία του να διακρίνουν το μεγάλο σχέδιο του Θεού για τους ανθρώπους παντού. Έχουν ανακαλύψει τη «στενή οδό» της ζωής που λίγοι βρίσκουν (Ματθαίος 7:14).

[1] A Concise History of the Early Church, Continuum, New York, 1996, σελ.4.
[2] Ευσέβιος, Life of Constantine 3, 18-19, Nicene and Post-Nicene Fathers, Hendrickson, Grand Rapids, 1979, vol. 1, σελίδες 524-525.
[3] The Early History of Christianity, Twayne, New York, 1927.
[4] A History of Christianity, Atheneum, New York, 1976, σελίδες 67-69.
[5] Pagans and Christians, Knopf, New York, 1987, σ.482.
[6] John Romer, Testament: The Bible and History, Henry Holt and Co., New York, 1988, σελίδες 230-231.