Μέχρι το 1881 η επιδημία του αντισημιτισμού είχε φτάσει και στη Ρωσία, όπου οι Εβραίοι, παρά τις κάποιες μεταρρυθμίσεις, ζούσαν ακόμη σε συνθήκες καταπίεσης, και όπου και η παραμικρή σπίθα μπορούσε να ανάψει την παλιά εβραιοφοβία. Πλησίαζε η εποχή των πογκρόμ.[1] Ο Αλέξανδρος Γ' υπό την επιρροή του Πομπεντόνοτσεφ, του αντισημίτη αρχισυμβούλου του, επανέφερε τη Ρωσία πίσω, στα βάθη του απομονωτισμού και της αντίδρασης. Υπήρχαν αρκετοί Εβραίοι που είχαν σχέση με φιλελεύθερα ή ριζοσπαστικά κινήματα, ώστε να κάνουν την κυβέρνηση να θεωρήσει όλον τον Εβραϊσμό ως τον κύριο στόχο του αντεπαναστατικού της προγράμματος.
Ο Πομπεντόνοτσεφ δεν κράτησε μυστικό το σχέδιό του για την επίλυση του εβραϊκού προβλήματος: το ένα τρίτο έπρεπε να μεταναστεύσει, το ένα τρίτο να πεθάνει, και το ένα τρίτο να εξαφανιστεί (πράγμα που σήμαινε να μεταστραφεί στον Χριστιανισμό). Το πρώτο μεγάλο πογκρόμ άρχισε το Πάσχα του 1881 και απλώθηκε γρήγορα σ’ όλη τη Νότια Ρωσία. Εκατό εβραϊκές κοινότητες χτυπήθηκαν: πλήθη Εβραίων ακρωτηριάστηκαν, δολοφονήθηκαν, και έχασαν τα υπάρχοντά τους, ενώ η αστυνομία παρακολουθούσε αδρανής. Οι επιθέσεις συνέβαιναν σχεδόν ταυτόχρονα σ’ όλα τα μέρη και ακολουθούσαν παντού το ίδιο γενικό σχέδιο.
Αν και δεν μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι η κυβέρνηση υποδαύλισε σκόπιμα τα πογκρόμ, είναι βέβαιο ότι διαπράχτηκαν με την ανοχή της. Οι χωρικοί δεν έκρυβαν το γεγονός ότι πίστευαν πως εκτελούσαν το θέλημα του Τσάρου. Η κυβέρνηση θεώρησε υπεύθυνη για τα πογκρόμ την «εβραϊκή εκμετάλλευση» των χωρικών - μία κατηγορία η οποία, οποιεσδήποτε βάσεις και αν είχε, ήταν υπερβολικά διογκωμένη, και σίγουρα τελείως άνιση σε σχέση με την κτηνώδη βαρβαρότητα των πογκρόμ. Ο υπουργός Εσωτερικών Ιγκνάτιεφ άρχισε ανακρίσεις, όχι όμως για τα πογκρόμ, αλλά για την «εβραϊκή εκμετάλλευση».
Η παγκόσμια αντίδραση ήταν ένα μεγάλο σοκ: εκδηλώσεις διαμαρτυρίας οργανώθηκαν στο Λονδίνο, και η κυβέρνηση των Η.Π.Α διαμαρτυρήθηκε στον Τσάρο. Παρόλα αυτά, πολλά ακόμα πογκρόμ έλαβαν χώρα πριν τελειώσει εκείνος ο χρόνος. Το πιο άγριο έγινε στη Βαρσοβία, με ρωσική καθοδήγηση, όπου καταδίκες των Εβραίων ακούγονταν από Πολωνούς πολιτικούς και εκκλησιαστικούς ηγέτες.
Οι Ρωσοεβραίοι, σε κατάσταση πανικού, άρχισαν εκείνη την περίοδο τη μεγάλη μετανάστευση, που επρόκειτο να αποτελέσει τη μεγαλύτερη έξοδο στην εβραϊκή ιστορία.[2] Στη διάρκεια της δεκατριάχρονης βασιλείας του Αλέξανδρου Γ', περίπου 100.000 Εβραίοι αναχωρούσαν κάθε χρόνο, και αργότερα οι αριθμοί αυξήθηκαν· οι περισσότεροι απ’ αυτούς πήγαν στις Η.Π.Α. Μέχρι το 1900, 1.000.000 Εβραίοι είχαν εγκαταλείψει τη Ρωσία, τη Ρουμανία και τη Γαλικία, και πριν περάσει πολύς καιρός η έξοδος διπλασιάστηκε. Είναι ενδιαφέρον το γεγονός ότι η Ισπανία έκανε πρόσκληση εισόδου στους πρόσφυγες, ίσως από υποσυνείδητες τύψεις. Στην αρχή η ρωσική κυβέρνηση ήταν αντίθετη με τις μεταναστεύσεις, αλλά αργότερα τις ενθάρρυνε.
Τα πογκρόμ συνεχίστηκαν το 1882, ώσπου τελικά η κυβέρνηση αναγκάστηκε να επέμβει και να τα σταματήσει. Είχε γίνει ξεκάθαρο τώρα πλέον, πως ο Τσαρισμός είχε εφεύρει ένα καινούργιο εργαλείο για να ασχολείται λιγότερο ή περισσότερο έμμεσα με το «εβραϊκό πρόβλημα»: το πογκρόμ. Ο Ιγκνάτιεφ ανακοίνωσε τους «Προσωρινούς Νόμους» του τον Μάιο, οι οποίοι περιόριζαν την περιοχή του Πάλε, απαγόρευαν μισθώσεις και υποθήκες στους Εβραίους, απαγόρευαν τη διαμονή τους σε χωριά, όριζαν μία περιορισμένη αναλογία Εβραίων που μπορούσαν να σπουδάζουν, και μείωναν τις επαγγελματικές ευκαιρίες γι’ αυτούς. Αυτοί οι υποτιθέμενοι «Προσωρινοί Νόμοι», παρέμειναν μέχρι το 1914. Μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα, συνεχίζονταν σποραδικά πογκρόμ και έχουν καταγραφεί και άλλοι διωγμοί και εξορίες.[3] Αν και υπήρχαν στα χαρτιά περίπου 650 νόμοι σχετικά με τους Εβραίους, ο Βιακεσλάβ Φον Πλέβε, υπουργός Εσωτερικών, ετοίμασε κι’ άλλους. Και πάλι έγιναν διαμαρτυρίες από την Αγγλία και τις Η.Π.Α.
Υπό τον Νικόλαο Β' (1894-1917), που ήταν απόλυτος και ένθερμος αντισημίτης, θεωρώντας τους Εβραίους «Χριστοκτόνους», οι συνθήκες της ζωής τους χειροτέρεψαν ακόμα και στα ελάχιστα περιθώρια ελευθερίας που τους είχαν απομείνει.
Ο περιορισμένος χώρος μάς επιτρέπει μόνο μία περίληψη αυτής της λιτανείας διωγμών. Τα πογκρόμ και η αναγκαστική μετανάστευση συνεχίστηκαν. Στην καμπή του αιώνα, καθώς αύξανε το επαναστατικό κίνημα, οι αντιεβραϊκές προσπάθειες εντάθηκαν. Ο Φον Πλέβε διακήρυττε ανοιχτά ότι θα έπνιγε το επαναστατικό κίνημα στο εβραϊκό αίμα. Το 1903 έγινε φανερό ότι δεν αστειευόταν. Το μεγάλο πογκρόμ στο Κίσινεβ, που ήταν καλά προετοιμασμένο και οργανωμένο, αποτέλεσε μία ξεκάθαρη διακήρυξη προς όλους τους διαφωνούντες. Ξεπέρασε σε βαρβαρότητα όλες τις προηγούμενες επιθέσεις και διάρκεσε τρεις μέρες, ώσπου τελικά ήρθε διαταγή από την Αγία Πετρούπολη να τερματιστεί. Διαμαρτυρίες έγιναν στις περισσότερες πολιτισμένες χώρες και ακόμα και στη Ρωσία επιφανείς προσωπικότητες, όπως ο Τολστόι, επέπληξαν την κυβέρνηση.
Προς τα τέλη του 1904 οργανώθηκε ο «Συνασπισμός του Ρωσικού Λαού», γνωστός και ως «Μαύρα Τάγματα» για να πολεμήσει τους οπαδούς συνταγματικό πολίτευμα και τους Εβραίους. Αν και αυτή η ομάδα απροσχημάτιστα διέπραττε φόνους και πογκρόμ, ο Νικόλαος Β' είχε δώσει τις ευλογίες του σ' αυτήν. Το 1905 έγινε μία σειρά από τα σκληρότερα πογκρόμ στη ρωσική ιστορία, η οποία είχε προετοιμαστεί με αντισημιτικά φυλλάδια τυπωμένα από κυβερνητικά τυπογραφεία. Μέσα σε μία εβδομάδα, στη διάρκεια του Οκτωβρίου, έγιναν 670 πογκρόμ, με αποτέλεσμα να δολοφονηθούν εκατοντάδες Εβραίοι, να τραυματιστούν χιλιάδες και να μείνουν άστεγοι δεκάδες χιλιάδες. Η Δούμα καταδίκασε το πογκρόμ του 1906, αλλά ήταν μία μάταιη κίνηση: η Δούμα διαλύθηκε, τα πογκρόμ συνεχίστηκαν, και οι αντιεβραϊκές απαγορεύσεις έγιναν πιο σκληρές. Ο ρωσικός αντισημιτισμός είχε ελκύσει σε τέτοιο βαθμό την παγκόσμια προσοχή, ώστε η Αμερική ματαίωσε μία εμπορική συμφωνία που είχε διαρκέσει 70 χρόνια, και ο Βρετανός πολιτικός Σερ Χέρμπερτ Σάμουελ ακύρωσε ένα ταξίδι του στη Ρωσία.
Το 1911, στο Κίεβο, μία απ’ τις πιο διάσημες δίκες για τελετουργικό φόνο συντάραξε την παγκόσμια κοινή γνώμη. Ένας απλός εργάτης, ο Μέντελ Μπέιλις, κατηγορήθηκε και μηνύθηκε από το Υπουργείο δικαιοσύνης. Σε πολλές χώρες έγιναν αγανακτισμένες διαμαρτυρίες εναντίον της Ρωσίας, οργανωμένες και από χριστιανικές και από πολιτικές ομάδες. Οι πιο διάσημοι συγγραφείς της Ρωσίας καταδίκασαν αυτή τη δίκη. Η δίκη διάρκεσε δύο χρόνια και έφερε την αντισημιτική αναστάτωση στο αποκορύφωμά της. Παρά τις πλαστές μαρτυρίες και την προκατάληψη των ενόρκων, τελικά ο Μπέιλις αθωώθηκε. Η Ρωσία φάνηκε τελείως αναξιόπιστη μπροστά στην παγκόσμια κοινή γνώμη.
Η ΠΛΑΣΤΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΑΙΩΝΑ
Τα Πρωτόκολλα των Σοφών της Σιών, που χαρακτηρίστηκαν «η μεγαλύτερη πλαστογραφία του αιώνα», ήταν προϊόν των Ρώσων αντισημιτών εκείνης της περιόδου. Αυτά τα κείμενα είναι σημαντικά τόσο γιατί αποτέλεσαν ένα από τα κυριότερα βιβλία-πηγές για τον αντισημιτισμό του 20ού αιώνα, όσο και για την άποψη που συνεισφέρουν στη φύση του αντισημιτισμού. Τα «Πρωτόκολλα» πρωτοεμφανίστηκαν το 1905 - τυπώθηκαν στα τυπογραφεία της ρωσικής κυβέρνησης - και αποτελούσαν μέρος του βιβλίου του Σεργκέι Νίλους, ενός Ρώσου θεοσοφιστή. Ο Νίλους ισχυριζόταν ότι τα είχε πάρει το 1901 από κάποιο γνωστό του, και τα παρουσίασε ως αποσπάσματα από το Παγκόσμιο Σιωνιστικό Συνέδριο που είχε γίνει το 1897 στη Βασιλεία της Ελβετίας, και τα οποία αναφέρονται σε κάποια υποτιθέμενα σχέδια για παγκόσμια κυριαρχία, χρονολογούμενα δήθεν από τη βασιλεία του Σολομώντα, το 929 π.Χ.! Στην ουσία τα «Πρωτόκολλα» περιέχουν μία σειρά 24 διαλέξεων, από τους αποκαλούμενους «Σοφούς», σχετικά με σχέδια και τεχνικές για την καθυπόταξη του κόσμου και την εγκαθίδρυση παγκόσμιας εβραϊκής κυβέρνησης.
Τα «Πρωτόκολλα» αποτελούν ένα αλλόκοτο μίγμα υποτιθέμενων παραδειγμάτων μυστικής εβραϊκής κυριαρχίας στην ιστορία, και μελλοντικών σχεδίων, που περιλαμβάνουν μεθόδους αποβλάκωσης των Εθνικών, ελέγχου του τύπου, της οικονομίας και των κυβερνήσεων. Για να δοθεί μία αίσθηση πιθανότητας ότι αυτά που περιγράφονται είναι αληθινά, έχουν προστεθεί στις φανταστικές υποθέσεις και μερικές πραγματικές λεπτομέρειες από εβραϊκές δραστηριότητες εκείνης της εποχής - ενέργειες που από μόνες τους δεν περιείχαν κανένα υπαινιγμό για παγκόσμια κυριαρχία - όπως για παράδειγμα, το κίνημα του Σιωνισμού, το οποίο αποσκοπούσε στην ίδρυση εβραϊκού κράτους στην Παλαιστίνη και στην αντιμετώπιση του αυξημένου ευρωπαϊκού αντισημιτισμού. Στην πραγματικότητα τα επιχειρήματα των «Πρωτόκολλων» είναι γεμάτα αντιφάσεις και παραλογισμούς, απ’ την αρχή ως το τέλος. Με καμία λογική τα παρατιθέμενα στοιχεία δεν μπορούν να θεωρηθούν ότι ανήκουν σε ένα πιθανό πρόγραμμα για παγκόσμια κυριαρχία.
Παρόλα αυτά, τα «Πρωτόκολλα» είχαν μία τεράστια επιρροή και πριν και μετά την απόδειξη της χοντροκομμένης πλαστογραφίας τους. Παρά το ότι έγιναν μερικές επανεκδόσεις του αρχικού, δεν είχαν μεγάλη δημοσιότητα μέχρι το 1919, την εποχή που τράβηξαν την προσοχή των Άγγλων και Γερμανών. Είναι παράξενο ότι τα «Πρωτόκολλα», που απέτυχαν στον αρχικό τους σκοπό να επηρεάσουν τον Τσάρο εναντίον της υποτιθέμενης «εβραιομασονικής» κυβέρνησης που είχε ιδρυθεί στην καμπή του αιώνα, είχαν μοναδική επιτυχία μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, σε πολλές χώρες που οι Εβραίοι είχαν φτάσει σε κάποια υψηλή θέση στη δημόσια ζωή. Με τη γερμανική μετάφραση, το 1919, τα «Πρωτόκολλα» διαδόθηκαν σ’ όλο τον Δυτικό κόσμο. Μεταφράσεις έγιναν στα Γαλλικά, Αγγλικά, Πολωνικά, Σκανδιναβικά, Ιταλικά, Γιαπωνέζικα και Αραβικά. Τρεις εκδόσεις έγιναν στην Αμερική, όπου χάρη στις προσπάθειες του εθνικιστή Χένρυ Φορντ και της εφημερίδας του «Τhe Dearborn Independent», είχαν την ευρύτερη κυκλοφορία τους. Μετά την απόδειξή τους ως πλαστογραφήματος και την έκθεση των αντιφάσεών τους και των αναληθειών τους, οι αντισημίτες αποδύθηκαν σ’ έναν μακρύ αγώνα για να αποδείξουν την αυθεντικότητα των αποκαλύψεων των «Πρωτόκολλων», και συνέχισαν να τα χρησιμοποιούν στη δεκαετία του '30. Η επιρροή των «Πρωτόκολλων» έφτασε στο αποκορύφωμά της στη ναζιστική Γερμανία.
Η αποκάλυψη της πλαστογραφίας τους έγινε το 1921, όταν ένας ανταποκριτής των Times του Λονδίνου παρατήρησε τη στενή παραλληλία μεταξύ των «Πρωτόκολλων» και μιας σάτιρας σχετικά με το Ναπολέοντα Γ', που είχε γράψει ο Γάλλος δικηγόρος Μωρίς Ζολύ. Σχεδόν το 50% των «Πρωτόκολλων» ήταν μία άμεση αντιγραφή του έργου του Ζολύ. Η ιδέα της μυστικής συνάντησης των «σοφών πρεσβυτέρων» ήταν δανεισμένη από ένα περιπετειώδες διήγημα του Χέρμαν Γκαίντσε, στο οποίο οι ηγεμόνες των δώδεκα φυλών του Ισραήλ, συναντήθηκαν σ’ ένα κοιμητήριο της Πράγας για να συζητήσουν σχέδια για παγκόσμια κυριαρχία. Και υπήρχαν και άλλες πηγές για το υλικό των «Πρωτόκολλων». Τώρα πλέον, είναι απόλυτα βέβαιο ότι η σύνθεση του βιβλίου αυτού έγινε από κάποιον άγνωστο αντισημίτη του παρισινού γραφείου της ρωσικής «Οχράνα» (μυστικής αστυνομίας της Τσαρικής κυβέρνησης) περί τα τέλη του 19ου αιώνα, και από εκεί πέρασαν στα χέρια του Σεργκέι Νίλους.
Η θριαμβευτική πορεία αυτής της «ανόητης φάρσας, την οποία εκατομμύρια αναγνώστες εξέλαβαν ως ένα σύστημα τρομακτικά πονηρό, και γύρω απ’ το οποίο υψώθηκε μία κραυγή για ένα παγκόσμιο εβραϊκό κίνδυνο», μας δίνει σημαντικά στοιχεία για τον βαθιά παράλογο χαρακτήρα του σύγχρονου αντισημιτισμού. Όταν συμβαίνει να εξαπατώνται τόσοι πολλοί άνθρωποι, κατά τα άλλα έξυπνοι, και όταν κάποιοι, ακόμα και μετά την αναντίρρητη διάψευση των «Πρωτόκολλων», επιμένουν να τα πιστεύουν, τότε πλησιάζουμε σε μία ομαδική ψύχωση, μέσα στην οποία υπάρχει η θέληση για μίσος και καταστροφή, πολύ πιο πέρα απ’ τα όρια της ανθρώπινης λογικής. Σύμφωνα με τα λόγια του ιστορικού Valentin, στα «Πρωτόκολλα» έχουμε ένα είδος «διαβολοποίησης» με μία νέα μορφή, μία εκκοσμικευμένη «διαβολοποίηση».
[1] Αυτή η ρωσική λέξη αρχικά σήμαινε «καταιγίδα» ή «ερήμωση», αλλά κατέληξε να σημαίνει οποιαδήποτε προσχεδιασμένη επίθεση σε μια ανυπεράσπιστη ομάδα, ιδιαίτερα στους Εβραίους, περιλαμβάνοντας λεηλασίες, βιασμούς, βασανιστήρια, ακόμα και φόνους. Η λέξη μπήκε σε άλλες γλώσσες μετά το τέλος του αιώνα και διευρύνθηκε ώστε να δηλώνει σχεδόν οποιαδήποτε βίαιη επίθεση σε Εβραίους.
[2] Η μετανάστευση είχε αρχίσει σε μικρότερη κλίμακα από το 1869.
[3] Μια χαλάρωση των περιορισμών έγινε για τις Εβραίες γυναίκες, στις οποίες επιτρεπόταν να πηγαίνουν σε πανεπιστήμια με τον όρο ότι θα φορούσαν την κίτρινη φούστα που δήλωνε τις πόρνες.
Ο Πομπεντόνοτσεφ δεν κράτησε μυστικό το σχέδιό του για την επίλυση του εβραϊκού προβλήματος: το ένα τρίτο έπρεπε να μεταναστεύσει, το ένα τρίτο να πεθάνει, και το ένα τρίτο να εξαφανιστεί (πράγμα που σήμαινε να μεταστραφεί στον Χριστιανισμό). Το πρώτο μεγάλο πογκρόμ άρχισε το Πάσχα του 1881 και απλώθηκε γρήγορα σ’ όλη τη Νότια Ρωσία. Εκατό εβραϊκές κοινότητες χτυπήθηκαν: πλήθη Εβραίων ακρωτηριάστηκαν, δολοφονήθηκαν, και έχασαν τα υπάρχοντά τους, ενώ η αστυνομία παρακολουθούσε αδρανής. Οι επιθέσεις συνέβαιναν σχεδόν ταυτόχρονα σ’ όλα τα μέρη και ακολουθούσαν παντού το ίδιο γενικό σχέδιο.
Αν και δεν μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι η κυβέρνηση υποδαύλισε σκόπιμα τα πογκρόμ, είναι βέβαιο ότι διαπράχτηκαν με την ανοχή της. Οι χωρικοί δεν έκρυβαν το γεγονός ότι πίστευαν πως εκτελούσαν το θέλημα του Τσάρου. Η κυβέρνηση θεώρησε υπεύθυνη για τα πογκρόμ την «εβραϊκή εκμετάλλευση» των χωρικών - μία κατηγορία η οποία, οποιεσδήποτε βάσεις και αν είχε, ήταν υπερβολικά διογκωμένη, και σίγουρα τελείως άνιση σε σχέση με την κτηνώδη βαρβαρότητα των πογκρόμ. Ο υπουργός Εσωτερικών Ιγκνάτιεφ άρχισε ανακρίσεις, όχι όμως για τα πογκρόμ, αλλά για την «εβραϊκή εκμετάλλευση».
Η παγκόσμια αντίδραση ήταν ένα μεγάλο σοκ: εκδηλώσεις διαμαρτυρίας οργανώθηκαν στο Λονδίνο, και η κυβέρνηση των Η.Π.Α διαμαρτυρήθηκε στον Τσάρο. Παρόλα αυτά, πολλά ακόμα πογκρόμ έλαβαν χώρα πριν τελειώσει εκείνος ο χρόνος. Το πιο άγριο έγινε στη Βαρσοβία, με ρωσική καθοδήγηση, όπου καταδίκες των Εβραίων ακούγονταν από Πολωνούς πολιτικούς και εκκλησιαστικούς ηγέτες.
Οι Ρωσοεβραίοι, σε κατάσταση πανικού, άρχισαν εκείνη την περίοδο τη μεγάλη μετανάστευση, που επρόκειτο να αποτελέσει τη μεγαλύτερη έξοδο στην εβραϊκή ιστορία.[2] Στη διάρκεια της δεκατριάχρονης βασιλείας του Αλέξανδρου Γ', περίπου 100.000 Εβραίοι αναχωρούσαν κάθε χρόνο, και αργότερα οι αριθμοί αυξήθηκαν· οι περισσότεροι απ’ αυτούς πήγαν στις Η.Π.Α. Μέχρι το 1900, 1.000.000 Εβραίοι είχαν εγκαταλείψει τη Ρωσία, τη Ρουμανία και τη Γαλικία, και πριν περάσει πολύς καιρός η έξοδος διπλασιάστηκε. Είναι ενδιαφέρον το γεγονός ότι η Ισπανία έκανε πρόσκληση εισόδου στους πρόσφυγες, ίσως από υποσυνείδητες τύψεις. Στην αρχή η ρωσική κυβέρνηση ήταν αντίθετη με τις μεταναστεύσεις, αλλά αργότερα τις ενθάρρυνε.
Τα πογκρόμ συνεχίστηκαν το 1882, ώσπου τελικά η κυβέρνηση αναγκάστηκε να επέμβει και να τα σταματήσει. Είχε γίνει ξεκάθαρο τώρα πλέον, πως ο Τσαρισμός είχε εφεύρει ένα καινούργιο εργαλείο για να ασχολείται λιγότερο ή περισσότερο έμμεσα με το «εβραϊκό πρόβλημα»: το πογκρόμ. Ο Ιγκνάτιεφ ανακοίνωσε τους «Προσωρινούς Νόμους» του τον Μάιο, οι οποίοι περιόριζαν την περιοχή του Πάλε, απαγόρευαν μισθώσεις και υποθήκες στους Εβραίους, απαγόρευαν τη διαμονή τους σε χωριά, όριζαν μία περιορισμένη αναλογία Εβραίων που μπορούσαν να σπουδάζουν, και μείωναν τις επαγγελματικές ευκαιρίες γι’ αυτούς. Αυτοί οι υποτιθέμενοι «Προσωρινοί Νόμοι», παρέμειναν μέχρι το 1914. Μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα, συνεχίζονταν σποραδικά πογκρόμ και έχουν καταγραφεί και άλλοι διωγμοί και εξορίες.[3] Αν και υπήρχαν στα χαρτιά περίπου 650 νόμοι σχετικά με τους Εβραίους, ο Βιακεσλάβ Φον Πλέβε, υπουργός Εσωτερικών, ετοίμασε κι’ άλλους. Και πάλι έγιναν διαμαρτυρίες από την Αγγλία και τις Η.Π.Α.
Υπό τον Νικόλαο Β' (1894-1917), που ήταν απόλυτος και ένθερμος αντισημίτης, θεωρώντας τους Εβραίους «Χριστοκτόνους», οι συνθήκες της ζωής τους χειροτέρεψαν ακόμα και στα ελάχιστα περιθώρια ελευθερίας που τους είχαν απομείνει.
Ο περιορισμένος χώρος μάς επιτρέπει μόνο μία περίληψη αυτής της λιτανείας διωγμών. Τα πογκρόμ και η αναγκαστική μετανάστευση συνεχίστηκαν. Στην καμπή του αιώνα, καθώς αύξανε το επαναστατικό κίνημα, οι αντιεβραϊκές προσπάθειες εντάθηκαν. Ο Φον Πλέβε διακήρυττε ανοιχτά ότι θα έπνιγε το επαναστατικό κίνημα στο εβραϊκό αίμα. Το 1903 έγινε φανερό ότι δεν αστειευόταν. Το μεγάλο πογκρόμ στο Κίσινεβ, που ήταν καλά προετοιμασμένο και οργανωμένο, αποτέλεσε μία ξεκάθαρη διακήρυξη προς όλους τους διαφωνούντες. Ξεπέρασε σε βαρβαρότητα όλες τις προηγούμενες επιθέσεις και διάρκεσε τρεις μέρες, ώσπου τελικά ήρθε διαταγή από την Αγία Πετρούπολη να τερματιστεί. Διαμαρτυρίες έγιναν στις περισσότερες πολιτισμένες χώρες και ακόμα και στη Ρωσία επιφανείς προσωπικότητες, όπως ο Τολστόι, επέπληξαν την κυβέρνηση.
Προς τα τέλη του 1904 οργανώθηκε ο «Συνασπισμός του Ρωσικού Λαού», γνωστός και ως «Μαύρα Τάγματα» για να πολεμήσει τους οπαδούς συνταγματικό πολίτευμα και τους Εβραίους. Αν και αυτή η ομάδα απροσχημάτιστα διέπραττε φόνους και πογκρόμ, ο Νικόλαος Β' είχε δώσει τις ευλογίες του σ' αυτήν. Το 1905 έγινε μία σειρά από τα σκληρότερα πογκρόμ στη ρωσική ιστορία, η οποία είχε προετοιμαστεί με αντισημιτικά φυλλάδια τυπωμένα από κυβερνητικά τυπογραφεία. Μέσα σε μία εβδομάδα, στη διάρκεια του Οκτωβρίου, έγιναν 670 πογκρόμ, με αποτέλεσμα να δολοφονηθούν εκατοντάδες Εβραίοι, να τραυματιστούν χιλιάδες και να μείνουν άστεγοι δεκάδες χιλιάδες. Η Δούμα καταδίκασε το πογκρόμ του 1906, αλλά ήταν μία μάταιη κίνηση: η Δούμα διαλύθηκε, τα πογκρόμ συνεχίστηκαν, και οι αντιεβραϊκές απαγορεύσεις έγιναν πιο σκληρές. Ο ρωσικός αντισημιτισμός είχε ελκύσει σε τέτοιο βαθμό την παγκόσμια προσοχή, ώστε η Αμερική ματαίωσε μία εμπορική συμφωνία που είχε διαρκέσει 70 χρόνια, και ο Βρετανός πολιτικός Σερ Χέρμπερτ Σάμουελ ακύρωσε ένα ταξίδι του στη Ρωσία.
Το 1911, στο Κίεβο, μία απ’ τις πιο διάσημες δίκες για τελετουργικό φόνο συντάραξε την παγκόσμια κοινή γνώμη. Ένας απλός εργάτης, ο Μέντελ Μπέιλις, κατηγορήθηκε και μηνύθηκε από το Υπουργείο δικαιοσύνης. Σε πολλές χώρες έγιναν αγανακτισμένες διαμαρτυρίες εναντίον της Ρωσίας, οργανωμένες και από χριστιανικές και από πολιτικές ομάδες. Οι πιο διάσημοι συγγραφείς της Ρωσίας καταδίκασαν αυτή τη δίκη. Η δίκη διάρκεσε δύο χρόνια και έφερε την αντισημιτική αναστάτωση στο αποκορύφωμά της. Παρά τις πλαστές μαρτυρίες και την προκατάληψη των ενόρκων, τελικά ο Μπέιλις αθωώθηκε. Η Ρωσία φάνηκε τελείως αναξιόπιστη μπροστά στην παγκόσμια κοινή γνώμη.
Η ΠΛΑΣΤΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΑΙΩΝΑ
Τα Πρωτόκολλα των Σοφών της Σιών, που χαρακτηρίστηκαν «η μεγαλύτερη πλαστογραφία του αιώνα», ήταν προϊόν των Ρώσων αντισημιτών εκείνης της περιόδου. Αυτά τα κείμενα είναι σημαντικά τόσο γιατί αποτέλεσαν ένα από τα κυριότερα βιβλία-πηγές για τον αντισημιτισμό του 20ού αιώνα, όσο και για την άποψη που συνεισφέρουν στη φύση του αντισημιτισμού. Τα «Πρωτόκολλα» πρωτοεμφανίστηκαν το 1905 - τυπώθηκαν στα τυπογραφεία της ρωσικής κυβέρνησης - και αποτελούσαν μέρος του βιβλίου του Σεργκέι Νίλους, ενός Ρώσου θεοσοφιστή. Ο Νίλους ισχυριζόταν ότι τα είχε πάρει το 1901 από κάποιο γνωστό του, και τα παρουσίασε ως αποσπάσματα από το Παγκόσμιο Σιωνιστικό Συνέδριο που είχε γίνει το 1897 στη Βασιλεία της Ελβετίας, και τα οποία αναφέρονται σε κάποια υποτιθέμενα σχέδια για παγκόσμια κυριαρχία, χρονολογούμενα δήθεν από τη βασιλεία του Σολομώντα, το 929 π.Χ.! Στην ουσία τα «Πρωτόκολλα» περιέχουν μία σειρά 24 διαλέξεων, από τους αποκαλούμενους «Σοφούς», σχετικά με σχέδια και τεχνικές για την καθυπόταξη του κόσμου και την εγκαθίδρυση παγκόσμιας εβραϊκής κυβέρνησης.
Τα «Πρωτόκολλα» αποτελούν ένα αλλόκοτο μίγμα υποτιθέμενων παραδειγμάτων μυστικής εβραϊκής κυριαρχίας στην ιστορία, και μελλοντικών σχεδίων, που περιλαμβάνουν μεθόδους αποβλάκωσης των Εθνικών, ελέγχου του τύπου, της οικονομίας και των κυβερνήσεων. Για να δοθεί μία αίσθηση πιθανότητας ότι αυτά που περιγράφονται είναι αληθινά, έχουν προστεθεί στις φανταστικές υποθέσεις και μερικές πραγματικές λεπτομέρειες από εβραϊκές δραστηριότητες εκείνης της εποχής - ενέργειες που από μόνες τους δεν περιείχαν κανένα υπαινιγμό για παγκόσμια κυριαρχία - όπως για παράδειγμα, το κίνημα του Σιωνισμού, το οποίο αποσκοπούσε στην ίδρυση εβραϊκού κράτους στην Παλαιστίνη και στην αντιμετώπιση του αυξημένου ευρωπαϊκού αντισημιτισμού. Στην πραγματικότητα τα επιχειρήματα των «Πρωτόκολλων» είναι γεμάτα αντιφάσεις και παραλογισμούς, απ’ την αρχή ως το τέλος. Με καμία λογική τα παρατιθέμενα στοιχεία δεν μπορούν να θεωρηθούν ότι ανήκουν σε ένα πιθανό πρόγραμμα για παγκόσμια κυριαρχία.
Παρόλα αυτά, τα «Πρωτόκολλα» είχαν μία τεράστια επιρροή και πριν και μετά την απόδειξη της χοντροκομμένης πλαστογραφίας τους. Παρά το ότι έγιναν μερικές επανεκδόσεις του αρχικού, δεν είχαν μεγάλη δημοσιότητα μέχρι το 1919, την εποχή που τράβηξαν την προσοχή των Άγγλων και Γερμανών. Είναι παράξενο ότι τα «Πρωτόκολλα», που απέτυχαν στον αρχικό τους σκοπό να επηρεάσουν τον Τσάρο εναντίον της υποτιθέμενης «εβραιομασονικής» κυβέρνησης που είχε ιδρυθεί στην καμπή του αιώνα, είχαν μοναδική επιτυχία μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, σε πολλές χώρες που οι Εβραίοι είχαν φτάσει σε κάποια υψηλή θέση στη δημόσια ζωή. Με τη γερμανική μετάφραση, το 1919, τα «Πρωτόκολλα» διαδόθηκαν σ’ όλο τον Δυτικό κόσμο. Μεταφράσεις έγιναν στα Γαλλικά, Αγγλικά, Πολωνικά, Σκανδιναβικά, Ιταλικά, Γιαπωνέζικα και Αραβικά. Τρεις εκδόσεις έγιναν στην Αμερική, όπου χάρη στις προσπάθειες του εθνικιστή Χένρυ Φορντ και της εφημερίδας του «Τhe Dearborn Independent», είχαν την ευρύτερη κυκλοφορία τους. Μετά την απόδειξή τους ως πλαστογραφήματος και την έκθεση των αντιφάσεών τους και των αναληθειών τους, οι αντισημίτες αποδύθηκαν σ’ έναν μακρύ αγώνα για να αποδείξουν την αυθεντικότητα των αποκαλύψεων των «Πρωτόκολλων», και συνέχισαν να τα χρησιμοποιούν στη δεκαετία του '30. Η επιρροή των «Πρωτόκολλων» έφτασε στο αποκορύφωμά της στη ναζιστική Γερμανία.
Η αποκάλυψη της πλαστογραφίας τους έγινε το 1921, όταν ένας ανταποκριτής των Times του Λονδίνου παρατήρησε τη στενή παραλληλία μεταξύ των «Πρωτόκολλων» και μιας σάτιρας σχετικά με το Ναπολέοντα Γ', που είχε γράψει ο Γάλλος δικηγόρος Μωρίς Ζολύ. Σχεδόν το 50% των «Πρωτόκολλων» ήταν μία άμεση αντιγραφή του έργου του Ζολύ. Η ιδέα της μυστικής συνάντησης των «σοφών πρεσβυτέρων» ήταν δανεισμένη από ένα περιπετειώδες διήγημα του Χέρμαν Γκαίντσε, στο οποίο οι ηγεμόνες των δώδεκα φυλών του Ισραήλ, συναντήθηκαν σ’ ένα κοιμητήριο της Πράγας για να συζητήσουν σχέδια για παγκόσμια κυριαρχία. Και υπήρχαν και άλλες πηγές για το υλικό των «Πρωτόκολλων». Τώρα πλέον, είναι απόλυτα βέβαιο ότι η σύνθεση του βιβλίου αυτού έγινε από κάποιον άγνωστο αντισημίτη του παρισινού γραφείου της ρωσικής «Οχράνα» (μυστικής αστυνομίας της Τσαρικής κυβέρνησης) περί τα τέλη του 19ου αιώνα, και από εκεί πέρασαν στα χέρια του Σεργκέι Νίλους.
Η θριαμβευτική πορεία αυτής της «ανόητης φάρσας, την οποία εκατομμύρια αναγνώστες εξέλαβαν ως ένα σύστημα τρομακτικά πονηρό, και γύρω απ’ το οποίο υψώθηκε μία κραυγή για ένα παγκόσμιο εβραϊκό κίνδυνο», μας δίνει σημαντικά στοιχεία για τον βαθιά παράλογο χαρακτήρα του σύγχρονου αντισημιτισμού. Όταν συμβαίνει να εξαπατώνται τόσοι πολλοί άνθρωποι, κατά τα άλλα έξυπνοι, και όταν κάποιοι, ακόμα και μετά την αναντίρρητη διάψευση των «Πρωτόκολλων», επιμένουν να τα πιστεύουν, τότε πλησιάζουμε σε μία ομαδική ψύχωση, μέσα στην οποία υπάρχει η θέληση για μίσος και καταστροφή, πολύ πιο πέρα απ’ τα όρια της ανθρώπινης λογικής. Σύμφωνα με τα λόγια του ιστορικού Valentin, στα «Πρωτόκολλα» έχουμε ένα είδος «διαβολοποίησης» με μία νέα μορφή, μία εκκοσμικευμένη «διαβολοποίηση».
από το βιβλίο
«Η Αγωνία των Εβραίων»
εκδόσεις «Νησίδες»
[1] Αυτή η ρωσική λέξη αρχικά σήμαινε «καταιγίδα» ή «ερήμωση», αλλά κατέληξε να σημαίνει οποιαδήποτε προσχεδιασμένη επίθεση σε μια ανυπεράσπιστη ομάδα, ιδιαίτερα στους Εβραίους, περιλαμβάνοντας λεηλασίες, βιασμούς, βασανιστήρια, ακόμα και φόνους. Η λέξη μπήκε σε άλλες γλώσσες μετά το τέλος του αιώνα και διευρύνθηκε ώστε να δηλώνει σχεδόν οποιαδήποτε βίαιη επίθεση σε Εβραίους.
[2] Η μετανάστευση είχε αρχίσει σε μικρότερη κλίμακα από το 1869.
[3] Μια χαλάρωση των περιορισμών έγινε για τις Εβραίες γυναίκες, στις οποίες επιτρεπόταν να πηγαίνουν σε πανεπιστήμια με τον όρο ότι θα φορούσαν την κίτρινη φούστα που δήλωνε τις πόρνες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου