1) Πουρίμ (Purim)
Αν και η γιορτή Πουρίμ βασίζεται στα γεγονότα που αναφέρει το βιβλίο της Εσθήρ, δεν απαριθμείται στις γιορτές του Λευιτικού (κεφ.23), όμως οι 3 σπουδαίες βεβαιότητες για το Ισραήλ και τους πιστούς του Μεσσία δε θα πρέπει να παραβλέπονται.
α) Διωγμός
Λόγω της προσωπικής του έχθρας κατά του Μαραδοχαίου, ο Αμάν ζήτησε να καταστρέψει όλους τους Ιουδαίους στα Σούσα (Εσθήρ 3:6). Έριξαν κλήρους κι η 14η του μήνα Αδάρ (Μάρτιος) εκλέχτηκε σαν ημέρα της εξόντωσης (Εσθήρ 3:7). Τελικά όμως η διαβολική συνωμοσία του ματαιώθηκε (Εσθήρ 7:10). Από τότε και στο εξής, ο Θεός δοξάζεται με μια ετήσια αναμνηστική γιορτή που λέγεται Πουρίμ (Εσθήρ 9:28), όνομα που προέρχεται από μια μη εβραϊκή λέξη για «κλήρους» (Εσθήρ 3:7, 9:24,26). Είναι μια απ’ τις πιο χαρούμενες γιορτές του Ισραήλ, που γιορτάζεται με κροτίδες, θεατρικά έργα, χορούς μεταμφιεσμένων και γενική ευθυμία. Μια μέρα νηστείας ακολουθείται από μια ειδική γιορτή που χαρακτηρίζεται από χαμαντασέν (γλυκό που ονομάστηκε από τον Αμάν), από χαλλά (είδος ψωμιού) κι από κρεπλάχ (γλυκό με γέμιση κρέατος). Ανταλλάσσουν και δώρα από γλυκά και κρασί και προσφέρουν λεφτά στους φτωχούς.
Ο Θεός διάλεξε το λαό Του τον Ισραήλ (Δευτερονόμιο 7:7-8) ως αποδέκτες της σωτηρίας Του. Από τότε ο Σατανάς επιδιώκει την καταστροφή του. Κατά καιρούς έρχονται διάφοροι Αμάν και Χίτλερ, αλλά ο Κύριος τον ελευθερώνει από τα χέρια τους. Τελικά ο Ισραήλ θα απελευθερωθεί από τους εχθρούς του (Ζαχαρίας 1:21).
Οι αληθινοί πιστοί του Ιησού Χριστού πρέπει και αυτοί να περιμένουν οργή κι εχθρότητα από τους διάφορους Αμάν του σύγχρονου κόσμου (Β' Τιμοθέου 3:12). Γι’ αυτό και η Γραφή δηλώνει: «Μη εκπλήττεστε αδελφοί μου, αν ο κόσμος σας μισεί» (Α' Ιωάννου 3:13). Θλίψεις που τις υποφέρουμε για χάρη της θεοσέβειας, τελικά θα φέρουν δόξα στον Θεό (Α' Πέτρου 4:12-16).
β) Θεία Πρόνοια
Από όλες τις γυναίκες στα Σούσα, η Εσθήρ ήταν αυτή που διαλέχτηκε για βασίλισσα (Εσθήρ 2:17). Ο Θεός, στην κυριαρχία Του, την έβαλε σε μια μοναδική θέση για να εξασκήσει επιρροή στο βασιλιά και να σώσει τους Ιουδαίους (Εσθήρ 4:16). Όλα αυτά τα γεγονότα στην πρόνοια του Θεού «για έναν τέτοιο καιρό, όπως αυτός (Εσθήρ 4:14).
Σ’ όλη τη μακρόχρονη ιστορία του Ισραήλ βλέπουμε καθαρά την πρόνοια του Θεού για το λαό Του. Αυτό δεν είναι πουθενά πιο φανερό απ’ ό,τι στο βιβλίο της Εσθήρ. Οι πιστοί πρέπει να μάθουν και αυτοί το σπουδαίο μάθημα, ότι δεν είναι ζήτημα τύχης που βρίσκονται εκεί που βρίσκονται. Για έναν τέτοιο καιρό, όπως αυτός, υπάρχει ακόμα μια πρόκληση για τους πιστούς εν Χριστώ σήμερα – ιδιαίτερα σε κρίσιμους καιρούς (Ρωμαίους 8:28).
γ) Προφύλαξη
Οι Ιουδαίοι στα Σούσα γλίτωσαν την καταστροφή εξαιτίας της υπόσχεσης του Θεού προς τον Αβραάμ για διαιώνιση του σπέρματός του (Γέν.13:15-16). Η υπόσχεση περιλαμβάνει θεία προστασία για τον Ισραήλ (Ψαλμ.121:4).
Οι Αντισημίτες σ’ όλη την ιστορία μίσησαν αυτό το βιβλίο. Στο τέλος της δεκαετίας του ’30 οι Ναζί απαγόρευσαν να το διαβάζουν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Στη διάρκεια του ολοκαυτώματος, οι Ιουδαίοι τρόφιμοι του Άουσβιτς, Νταχάου, Τρεμπλίνκας και Μπέργκεν – Μπέλσεν έγραφαν το βιβλίο της Εσθήρ από μνήμης και το απάγγελναν κρυφά στη γιορτή Πουρίμ. Αναμφίβολα διαβαζόταν και σε άλλες χρονικές περιόδους για ενθάρρυνση. Στο Ρωμ.8:35-39, ο πιστός μπορεί επίσης να βρει ενθάρρυνση παρά τις δύσκολες περιστάσεις της ζωής, γιατί τίποτα δεν μπορεί να μας χωρίσει από την αγάπη του Θεού, που είναι εν Χριστώ Ιησού, του Κυρίου μας (εδ.39).
α) ΔιωγμόςΛόγω της προσωπικής του έχθρας κατά του Μαραδοχαίου, ο Αμάν ζήτησε να καταστρέψει όλους τους Ιουδαίους στα Σούσα (Εσθήρ 3:6). Έριξαν κλήρους κι η 14η του μήνα Αδάρ (Μάρτιος) εκλέχτηκε σαν ημέρα της εξόντωσης (Εσθήρ 3:7). Τελικά όμως η διαβολική συνωμοσία του ματαιώθηκε (Εσθήρ 7:10). Από τότε και στο εξής, ο Θεός δοξάζεται με μια ετήσια αναμνηστική γιορτή που λέγεται Πουρίμ (Εσθήρ 9:28), όνομα που προέρχεται από μια μη εβραϊκή λέξη για «κλήρους» (Εσθήρ 3:7, 9:24,26). Είναι μια απ’ τις πιο χαρούμενες γιορτές του Ισραήλ, που γιορτάζεται με κροτίδες, θεατρικά έργα, χορούς μεταμφιεσμένων και γενική ευθυμία. Μια μέρα νηστείας ακολουθείται από μια ειδική γιορτή που χαρακτηρίζεται από χαμαντασέν (γλυκό που ονομάστηκε από τον Αμάν), από χαλλά (είδος ψωμιού) κι από κρεπλάχ (γλυκό με γέμιση κρέατος). Ανταλλάσσουν και δώρα από γλυκά και κρασί και προσφέρουν λεφτά στους φτωχούς.
Ο Θεός διάλεξε το λαό Του τον Ισραήλ (Δευτερονόμιο 7:7-8) ως αποδέκτες της σωτηρίας Του. Από τότε ο Σατανάς επιδιώκει την καταστροφή του. Κατά καιρούς έρχονται διάφοροι Αμάν και Χίτλερ, αλλά ο Κύριος τον ελευθερώνει από τα χέρια τους. Τελικά ο Ισραήλ θα απελευθερωθεί από τους εχθρούς του (Ζαχαρίας 1:21).
Οι αληθινοί πιστοί του Ιησού Χριστού πρέπει και αυτοί να περιμένουν οργή κι εχθρότητα από τους διάφορους Αμάν του σύγχρονου κόσμου (Β' Τιμοθέου 3:12). Γι’ αυτό και η Γραφή δηλώνει: «Μη εκπλήττεστε αδελφοί μου, αν ο κόσμος σας μισεί» (Α' Ιωάννου 3:13). Θλίψεις που τις υποφέρουμε για χάρη της θεοσέβειας, τελικά θα φέρουν δόξα στον Θεό (Α' Πέτρου 4:12-16).
β) Θεία ΠρόνοιαΑπό όλες τις γυναίκες στα Σούσα, η Εσθήρ ήταν αυτή που διαλέχτηκε για βασίλισσα (Εσθήρ 2:17). Ο Θεός, στην κυριαρχία Του, την έβαλε σε μια μοναδική θέση για να εξασκήσει επιρροή στο βασιλιά και να σώσει τους Ιουδαίους (Εσθήρ 4:16). Όλα αυτά τα γεγονότα στην πρόνοια του Θεού «για έναν τέτοιο καιρό, όπως αυτός (Εσθήρ 4:14).
Σ’ όλη τη μακρόχρονη ιστορία του Ισραήλ βλέπουμε καθαρά την πρόνοια του Θεού για το λαό Του. Αυτό δεν είναι πουθενά πιο φανερό απ’ ό,τι στο βιβλίο της Εσθήρ. Οι πιστοί πρέπει να μάθουν και αυτοί το σπουδαίο μάθημα, ότι δεν είναι ζήτημα τύχης που βρίσκονται εκεί που βρίσκονται. Για έναν τέτοιο καιρό, όπως αυτός, υπάρχει ακόμα μια πρόκληση για τους πιστούς εν Χριστώ σήμερα – ιδιαίτερα σε κρίσιμους καιρούς (Ρωμαίους 8:28).
γ) ΠροφύλαξηΟι Ιουδαίοι στα Σούσα γλίτωσαν την καταστροφή εξαιτίας της υπόσχεσης του Θεού προς τον Αβραάμ για διαιώνιση του σπέρματός του (Γέν.13:15-16). Η υπόσχεση περιλαμβάνει θεία προστασία για τον Ισραήλ (Ψαλμ.121:4).
Οι Αντισημίτες σ’ όλη την ιστορία μίσησαν αυτό το βιβλίο. Στο τέλος της δεκαετίας του ’30 οι Ναζί απαγόρευσαν να το διαβάζουν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Στη διάρκεια του ολοκαυτώματος, οι Ιουδαίοι τρόφιμοι του Άουσβιτς, Νταχάου, Τρεμπλίνκας και Μπέργκεν – Μπέλσεν έγραφαν το βιβλίο της Εσθήρ από μνήμης και το απάγγελναν κρυφά στη γιορτή Πουρίμ. Αναμφίβολα διαβαζόταν και σε άλλες χρονικές περιόδους για ενθάρρυνση. Στο Ρωμ.8:35-39, ο πιστός μπορεί επίσης να βρει ενθάρρυνση παρά τις δύσκολες περιστάσεις της ζωής, γιατί τίποτα δεν μπορεί να μας χωρίσει από την αγάπη του Θεού, που είναι εν Χριστώ Ιησού, του Κυρίου μας (εδ.39).
2) Τισά Μπ'αβ (Tisha B'av)
Μέσα στη ζέστη του κατακαλόκαιρου οι Ιουδαίοι πιστοί ήταν απασχολημένοι κάνοντας προετοιμασίες, σαν να θρηνούσαν το θάνατο κάποιου αγαπημένου τους. Στην πραγματικότητα, αυτές οι προετοιμασίες ήταν για τη νηστεία που ήταν γνωστή σαν Τισά Μπαβ (Ζαχαρίας 7:3). Αυτή η σχεδόν άγνωστη νηστεία είναι λιγότερο κατανοητή από άλλες γιορτές του Ισραήλ, αλλά έχει σπουδαία σημασία.
Ι) Το ιστορικό πλαίσιο
Η έκφραση Τισά Μπαβ στην κυριολεξία σημαίνει «η 9η του Αβ», δηλώνοντας έτσι τη χρονολογία κατά την οποία πρέπει να τηρείται αυτή η νηστεία. Ο Αβ είναι ο πέμπτος μήνας του θρησκευτικού ημερολογίου και αντιστοιχεί γενικά με τον Ιούλιο – Αύγουστο του πολιτικού ημερολογίου.
β) Η αναφορά της Τισά Μπαβ
Η καταστροφή του Ναού του Σολομώντα δεν ήταν ένα μεμονωμένο γεγονός. Η τελική του μοίρα αποφασίστηκε από μια σειρά θλιβερών ενεργειών που πάρθηκαν στην πορεία. Μια βαριά αλυσίδα από αμαρτίες κι ανταρσίες σφυρηλατήθηκε γύρω απ’ το λαιμό του εβραϊκού έθνους περισσότερο από ένα αιώνα, που διακόπηκε μόνο απ’ τη δίκαιη βασιλεία του Ιωσία. Σαν δυνατοί κρίκοι μιας μακριάς αλυσίδας, ο ένας μετά τον άλλον άνομοι βασιλιάδες απέκρουαν περιφρονητικά την έκκληση του Θεού για μετάνοια κι έσερναν το αναίσθητο έθνος πιο κοντά προς τη μανία της επικείμενης κρίσης του.Το 608 π.Χ. ο Ιωακείμ έγινε βασιλιάς του Ιούδα και συνέχισε να πράττει «πονηρά ενώπιον του Κυρίου, κατά πάντα όσα έπραξαν οι πατέρες του» (Β' Βασ.23:37). Γι’ αυτό 3 χρόνια αργότερα ο Κύριος παρέδωσε την Ιερουσαλήμ στα χέρια του Ναβουχοδονόσορ, του ισχυρού βασιλιά της Βαβυλώνας, που έβαλε βαρείς φόρους στον Ιούδα σαν υποτελές έθνος και πολλούς απ’ τους ευγενείς του μετακόμισε στη Βαβυλώνα, συμπεριλαμβανομένου του Δανιήλ και των τριών φίλων του (Δαν.1:1-3,6).
Ο Ιωακείμ, όμως, αρνήθηκε προκλητικά να μετανοήσει για την ανομία του. Συνέχισε να περιφρονεί το Λόγο του Θεού και ζήτησε να σκοτώσει τον προφήτη Ιερεμία. Όταν απέτυχε, απογύμνωσε τον Ιερεμία (που ήταν ιερέας) από το Ναό και του είπε να σταματήσει το πιστό κι ασυμβίβαστο κήρυγμά του. Τότε ο Κύριος διέταξε τον Ιερεμία να υπαγορεύσει τις προφητείες του στο γραφέα του, τον Βαρούχ, για να διαβαστούν στο Ναό. Αυτό εξόργισε τον άνομο βασιλιά, ο οποίος πήρε το γραπτό, το έκοψε κομματάκια κι έκαψε το Λόγο του Κυρίου, για να ζεστάνει το χειμερινό του παλάτι (Ιερεμίας 36). Αλλά ο Λόγος του Κυρίου δεν εμποδίζεται. Λίγα χρόνια αργότερα, ο Ιωακείμ επαναστάτησε κατά της Βαβυλώνας και μεταφέρθηκε αλυσοδεμένος και ταπεινωμένος στη Βαβυλώνα μαζί με πολλά από τα χρυσά σκεύη του Ναού.
Ο γιος του, ο Ιωαχίν, βασίλευσε για ένα σύντομο χρονικό διάστημα τριών μηνών, το 597 π.Χ., προτού ανατραπεί απ’ το Ναβουχοδονόσορ. Ο Ιωαχίν μεταφέρθηκε στη Βαβυλώνα μαζί με όλη την Ιερουσαλήμ (Β' Βασιλέων 24:14). Ο προφήτης Ιεζεκιήλ μεταφέρθηκε κι αυτός στη διάρκεια αυτού του δεύτερου εκτοπισμού και προφήτευσε το υπόλοιπο της ζωής του στη Βαβυλώνα, σαν σύγχρονος του Δανιήλ.
Στη θέση του, ο Ναβουχοδονόσορ τοποθέτησε το Σεδεκία, θείο του Ιωαχίν, νέο βασιλιά του Ιούδα. Όμως, ακόμα και με ένα σωρό αποδείξεις θείας κρίσης, ο Σεδεκίας συνέχισε τα ίδια (Β' Χρονικών 36:12-16).
Τελικά η θεία κρίση δεν άργησε. Τον 9ο χρόνο της βασιλείας του, ο Ναβουχοδονόσορ βάδισε κατά της Ιερουσαλήμ, για να συντρίψει τη νέα ανταρσία του Σεδεκία. Η πόλη έπεσε το 586 π.Χ., μετά από πολιορκία 1½ έτους. Στο Β' Βασιλέων 25:3-4 αναφέρεται ότι την 9η του μήνα Ταμμούζ εκπορθήθηκε η Ιερουσαλήμ. Ο Σεδεκίας συνελήφθη και τιμωρήθηκε βάναυσα. Αυτό που είδε για τελευταία φορά, ήταν η σκηνή της δολοφονίας των γιων του, που συνέβη μπροστά στα μάτια του. Μετά του έβγαλαν τα μάτια και ο ίδιος μετακομίσθηκε στη Βαβυλώνα, όπου και πέθανε (Β' Βασιλέων 25:5-7).Λίγες εβδομάδες μετά τις εκτελέσεις και τους εκτοπισμούς, ο αρχιστράτηγος του βαβυλωνιακού στρατού τέλειωσε το έργο του. Αρχίζοντας από την 7η μέχρι και τη 10η του Αβ, ο στρατός του αφήνιασε. Κάθε τμήμα από τα υπέροχα τείχη της Ιερουσαλήμ στραπατσαρίστηκε και σωριάστηκε στη γη. Για 4 μέρες οι Βαβυλώνιοι έκαψαν τα παλάτια της βασιλικής οικογένειας και τα σπίτια των πλουσίων. Απογύμνωσαν το Ναό από όλο το χρυσάφι, το ασήμι και το χαλκό και τελικά τον έκαναν στάχτη. Και έτσι για 70 χρόνια οι Ιουδαίοι έκλαψαν στους ποταμούς της Βαβυλώνας, αιχμάλωτοι σε ξένη γη (Ψαλμός 137:5).
Ο Ιερεμίας ήταν αυτόπτης μάρτυρας της τραγωδίας αυτής. Όχι μόνον κατέγραψε τα γεγονότα (Ιερεμίας 52), αλλά τα γραπτά του και οι προσευχές του είχαν επηρεαστεί από αυτήν την τρομερή κρίση. Ο τρόμος κι ο πόνος αυτών των γεγονότων τόσο βάρυνε πάνω του, ώστε σήμερα είναι γνωστός σε μας σαν ο «θρηνών προφήτης».Έτσι η 9η του Αβ έγινε μέρα εθνικού θρήνου και νηστείας για την καταστροφή του ναού. Πάνω από 70 χρόνια αργότερα, ο Ζαχαρίας αναφέρεται στη Τισά Μπαβ, σαν τη νηστεία του 5ου μήνα (Ζαχαρίας 7:3,5).
Αλλά το τραγικό έπος επρόκειτο να επαναληφθεί. Αιώνες αργότερα, ο Ισραήλ επανέλαβε την αμαρτία του με τα ίδια καταστροφικά αποτελέσματα. Τη φορά αυτή απέρριψε τον Μεσσία. Την 9η του Αβ, το 70 μ.Χ. ο Ναός καταστράφηκε απ’ τους Ρωμαίους. Ο Μεσσίας προείδε αυτήν την επερχόμενη τραγωδία και θρήνησε (Ματθαίος 23:37-38, 24:1-2).
ΙΙ) Ο σύγχρονος εορτασμός
α) Καιρός συμφοράςΣε όλη την ιουδαϊκή ιστορία, πολλές άλλες συμφορές συνέπεσαν με τη Τισά Μπαβ, επιτείνοντας έτσι τη βαθιά θλίψη για την απώλεια και των δυο Ναών. Η ανταρσία του Μπαρ Κοχμπά συντρίφτηκε βίαια από τους Ρωμαίους στην Μπετάρ (135 μ.Χ.), τερματίζοντας κάθε ελπίδα για εβραϊκή ανεξαρτησία για τα επόμενα 1.800 χρόνια. Το 1290 μ.Χ., την Τισά Μπαβ, εκτοπίστηκαν όλοι οι Εβραίοι από την Αγγλία, με μοναδικό τους έγκλημα ότι ήταν Εβραίοι. Το 1492 μ.Χ., την Τισά Μπαβ, ο καθολικός βασιλιάς Φερδινάνδος κι η βασίλισσα Ισαβέλλα της Ισπανίας άρχισαν την Ιερή Εξέταση. Ο εφιάλτης της αιματοχυσίας, του διωγμού και των δακρύων, που επακολούθησε, ξερίζωσαν και κατέστρεψαν μια από τις μεγαλύτερες και με μεγάλη επιρροή εβραϊκές κοινότητες όλων των εποχών.β) Καιρός θρήνου
1) ΠροσωπικόςΗ τήρηση της Τισά Μπαβ σημαδεύεται από πολλά ιουδαϊκά έθιμα θρήνου για το θάνατο ενός αγαπημένου προσώπου. Ο καιρός του θρήνου ξεκινάει στη διάρκεια του Θαμμούζ, αφού αυτός ήταν ο μήνας που οι εισβολείς εκπόρθησαν τα τείχη της Ιερουσαλήμ. Αυτή η χρονική περίοδος είναι γνωστή σαν οι τρεις εβδομάδες, ή μέσα στα στενά, παρμένο από το Θρήνοι 1:3. Στη διάρκεια των 3 εβδομάδων δεν γίνονται γάμοι ή εορτασμοί. Οι Ιουδαίοι δεν κουρεύονται ούτε φορούν καινούργια ρούχα.Την 1η του Αβ ο θρήνος κλιμακώνεται. Στη διάρκεια των εννέα ημερών, ούτε κρασί πίνουν, ούτε τρώνε κρέας γιατί αυτά παραδοσιακά θεωρούνται σαν γιορταστικά φαγητά. Αντί γι’ αυτά τρώνε συνήθως γαλακτοκομικά προϊόντα. Το τελευταίο φαγητό, πριν την Τισά Μπαβ, είναι ένα πένθιμο γεύμα. Φαγητά με σχήμα στρογγυλό, όπως καλοβρασμένα αβγά, φακές, ρολό, και άλλα, θεωρούνται ότι συμβολίζουν την αιωνιότητα, που είναι χωρίς αρχή και τέλος. Τα φαγητά αυτά τρώγονται επίσης και μετά από ιουδαϊκή κηδεία.
Εφόσον η Τισά Μπαβ είναι ημέρα νηστείας, απαγορεύεται κάθε φαγητό και ποτό. Τη μέρα αυτή απαγορεύεται επίσης να φορούν παπούτσια, να λούζονται, να φορούν αρώματα, να ξυρίζονται, να πλένουν τα ρούχα τους ή να ανταλλάσσουν χαιρετισμούς. Παραδοσιακά οι καθρέπτες σκεπάζονται και όσοι θρηνούν κάθονται καταγής ή πάνω σε ένα χαμηλό σκαμνί, ακριβώς όπως θα έκανε κάποιος που θρηνεί το χαμό ενός αγαπημένου του.
2) Στη συναγωγήΤο κέντρο του θρήνου για την Τισά Μπαβ μεταφέρεται και στη συναγωγή. Τα φώτα της συναγωγής σβήνουν και ανάβουν μόνο μερικά κεριά που συμβολίζουν το μεγάλο σκοτάδι που υπέφερε ο Ισραήλ όταν καταστράφηκε ο Ναός. Η όμορφη κεντημένη κουρτίνα, πάνω απ’ το μέρος όπου φυλάσσονται τα βιβλία, απομακρύνεται, συμβολίζοντας έτσι την καταστροφή του Παραπετάσματος που κρεμόταν στην είσοδο στα Άγια των Αγίων. Όσοι παίρνουν μέρος στη λατρεία κάθονται σε χαμηλά θρανία ή στο πάτωμα και βγάζουν τα παπούτσια τους σαν σημάδι θρήνου. Μερικές φορές ρίχνουν σκόνη στο κεφάλι τους και στους κυλίνδρους της Τορά.Η διάθεση για λατρεία είναι μελαγχολική. Οι προσευχές και τα αναγνώσματα από τη Βίβλο απαγγέλλονται σε ψιθυριστούς, μελαγχολικούς τόνους. Η ορισμένη περικοπή από τους Προφήτες είναι το Ιερεμίας 8:13-9:23, όπου ο προφήτης είναι γεμάτος αγωνία και λύπη για την αμαρτία του λαού. Στη διάρκεια της λατρείας, διαβάζεται επίσης ολόκληρος ο κύλινδρος με τους Θρήνους. Οι πιστοί ακούν με πονεμένη καρδιά την έντονη λύπη του Ιερεμία, καθώς θρηνεί την ερήμωση του λαού του και της πρωτεύουσας (Θρήνοι 3:48).
ΙΙΙ) Η εκπλήρωση
Άραγε, πότε θα τερματιστεί η νηστεία της Τισά Μπαβ; Μήπως το Ισραήλ είναι προορισμένο να θρηνεί αιωνία για την αμαρτία του και την απώλεια του Ναού του; Η ερώτηση είναι τόσο επείγουσα, που ο Ίδιος ο Κύριος απαντάει: «Η νηστεία του τέταρτου μήνα, και η νηστεία του πέμπτου, και η νηστεία του έβδομου, και η νηστεία του δέκατου, θα είναι στον οίκο Ιούδα με χαρά και με ευφροσύνη και με εύθυμες γιορτές. Γι’ αυτό αγαπάτε την αλήθεια και την ειρήνη» (Ζαχαρίας 8:19).Υπάρχει μια ημέρα στο μέλλον, ίσως ακόμα και στις μέρες μας, που ο Κύριος θα στείλει τον Μεσσία, που θα οικοδομήσει το Ναό του Κυρίου (Ζαχαρίας 6:12). Όλη η ανθρώπινη ιστορία περιμένει αυτήν τη μέρα. Δεν θα υπάρχει ανάμνηση των αμαρτιών του Ισραήλ πλέον (Ιερεμίας 31:34) και θα ξανακτιστεί ο Ναός του, πολύ πιο λαμπρός από ό,τι μπορούμε να φανταστούμε. Περισσότερο από όλα, ο Κύριος θα βασιλεύει από αυτόν το Ναό (Ζαχαρίας 2:10, 9:9, 14:9). Την ημέρα εκείνη δεν θα υπάρχει ανάγκη για νηστεία. Με τον Μεσσία να κυβερνάει από τον άγιο Ναό Του, η Τισά Μπαβ θα γίνει η μεγάλη ημέρα χαράς και αγαλλίασης για τον Ισραήλ.
3) Χανουκά (Chanuka)
Η Χανουκά, η γιορτή των φώτων, γιορτάζεται για 8 μέρες, αρχίζοντας την 25η ημέρα του μήνα Χισλεύ (Δεκέμβριος), σε ανάμνηση της αφιέρωσης του Ναού για τη λατρεία του Θεού και τη νίκη επί των Σύριων κι Ελλήνων, το 165 π.Χ.
Οι Μακκαβαίοι, γιοι της ιερατικής οικογένειας των Ασμονέων, που οδήγησαν τους Εβραίους κατά των Σύριων επικυρίαρχών τους, μπήκαν στο Ναό στην Ιερουσαλήμ που είχε μολυνθεί από τους Σύριους εισβολείς, τον καθάρισαν και τον αφιέρωσαν και πάλι για τη λατρεία του Θεού. Σε ανάμνηση της νίκης τους, γιόρτασαν την πρώτη Χανουκά.[1]
Ιστορική αναδρομή
Με τη Χανουκά γιορτάζεται ένα ιστορικό γεγονός. Το 165 π.Χ. μια ομάδα Εβραίων εξεγέρθηκαν με επιτυχία κατά των Σελευκιδών, και συγκεκριμένα κατά του βασιλιά Αντίοχου Δ'. Αν κι η γιορτή επικεντρώνεται στη συγκεκριμένη νίκη, η ιστορία της γιορτής αρχίζει πολύ πριν απ’ αυτό το συγκεκριμένο γεγονός.
Το 334 π.Χ., ο Μέγας Αλέξανδρος κατάκτησε την Ιουδαία και εισήγαγε τον ελληνικό πολιτισμό. Δεν εξανάγκασε κανένα να συμμετάσχει στον πολιτισμό αυτό, αλλά ελάττωσε τους φόρους για όποιο βασίλειο ήταν πρόθυμο να αποδεχτεί αυτόν τον τρόπο ζωής. Μετά το θάνατό του, το βασίλειό του στη Μέση Ανατολή διαιρέθηκε σε δυο τμήματα, το ανατολικό (που περιλάμβανε τη σημερινή Συρία, Ιράν και Λίβανο) ονομάστηκε Βασίλειο των Σελευκιδών, ενώ το δυτικό (περιλάμβανε την Αίγυπτο) ονομάστηκε Βασίλειο των Πτολεμαίων. Τα δυο βασίλεια πολέμησαν μεταξύ τους, για το ποιο από τα δυο θα αποκτούσε τον πολιτικό έλεγχο της περιοχής, και η Ιουδαία βρέθηκε ανάμεσά τους.
Οι Εβραίοι δεν νοιάζονταν για το ποιο από αυτά τα δυο θα τους κυβερνούσε. Είχαν το Ναό, τις θυσίες, και τον αρχιερέα τους. Δεν τους ενδιέφερε σε ποιον θα έπρεπε να πληρώνουν φόρο υποτελείας. Οι φόροι, έτσι και αλλιώς, ήταν πάντα δυσβάστακτοι.
Το πολιτικό κέντρο της ελληνικής ζωής ήταν η πόλις, και πολλοί από τους πιο εύπορους Εβραίους πέτυχαν να αναγνωριστεί η Ιερουσαλήμ σαν μια πόλις. Άλλαξαν τα ρούχα τους, τα ονόματά τους, τον τρόπο ζωής τους σύμφωνα με εκείνα των Ελλήνων, μαζί και με τα έθιμα και τη θρησκεία. Οι Ελληνιστές Εβραίοι υιοθέτησαν μια ελληνική κοσμοθεωρία. Μέσα στο βιβλίο Β' Μακκαβαίων αυτή η διαμάχη αυξάνεται. Ακόμα και στην Κ. Διαθήκη υπάρχει η μαρτυρία για διάκριση μεταξύ Ιουδαίων και ελληνιστών Εβραίων.
Το 169 π.Χ., ο βασιλιάς των Σελευκιδών, Αντίοχος ο Δ'[2] επιτέθηκε κατά των Πτολεμαίων και ηττήθηκε. Έφθασε, λοιπόν, στην Ιερουσαλήμ μια φήμη ότι ο Αντίοχος σκοτώθηκε. Ένας πρώην αρχιερέας, ο Ιάσων, το είδε αυτό σαν ευκαιρία για να αποσπάσει την ιερατεία από τον λακέ του Αντίοχου, το Μενέλαο. Οργάνωσε λοιπόν, μια επανάσταση στην Ιερουσαλήμ.
Ο Αντίοχος, που ήταν ζωντανός, έσφαξε με μανία μεγάλο αριθμό Εβραίων, κήρυξε στρατιωτικό νόμο και όρισε ορισμένα έθιμα του Ιουδαϊσμού σαν ατομικά εγκλήματα, ιδιαίτερα το Σάββατο και την περιτομή. Επιπλέον, βεβήλωσε το Ναό εισάγοντας ξένη λατρεία. Στις ενέργειές του αυτές, βρήκε υποστήριξη από σημαντικό αριθμό Ελληνιστών. Οι απαγορεύσεις που καθιερώθηκαν από τον Αντίοχο ήταν ανυπόφορες για μια ομάδα Ιουδαίων που ονομάζονταν Χασιδίμ (πιστοί).[3] Αγωνίστηκαν εναντίον αυτών των διαταγμάτων, αλλά χρειάζονταν έναν ηγέτη. Τον βρήκαν σε μια ιερατική οικογένεια, τους Ασμοναίους.
Οι Ασμοναίοι
Αρχηγός της οικογένειας αυτής ήταν ο Ματταθίας. Δεν ξέρουμε και πολλά πράγματα γι’ αυτόν προσωπικά. Στο βιβλίο Α' Μακκαβαίων αποκαλύπτεται ότι ήταν ένας ιερέας, που πήγαινε από την Ιερουσαλήμ προς τη Μοντιίν, γύρω στα 50 χλμ. ανατολικά. Γι’ αυτό ίσως να μην ανήκε στους ιερείς με επιρροή, που είχαν ήδη διαφθείρει την ιεροσύνη την εποχή εκείνη.[4]
Όταν ένας από τους Σελευκίδες διέταξε τον Ματταθία στη Μοντιίμ να συμμετάσχει σε θυσία με χοίρο, αυτός αρνήθηκε και σκότωσε έναν Ιουδαίο, που βγήκε για να υπακούσει στην εντολή. Αφού σκότωσε κι έναν Έλληνα αξιωματούχο, ο Ματταθίας κι οι οπαδοί του κατέφυγαν στους λόφους, και έτσι άρχισε η εξέγερση των Ασμοναίων. Ο Ματταθίας με επιτυχία ένωσε το λαό υπό την ηγεσία του. Ο Ιούδας, ο ονομασθείς Μακκαβαίος (το σφυρί), [5] ήταν ένας από τους πέντε γιους του Ματταθία.
Ο Αντίοχος έστειλε στρατό για να καταπνίξει την εξέγερση. Ο Ιούδας και οι αντάρτες του νίκησαν το στρατό αυτόν στα βουνά γύρω από την Ιερουσαλήμ χρησιμοποιώντας τακτικές αντάρτικου πολέμου. Ο Αντίοχος έστειλε μια μεγαλύτερη στρατιά υπό την ηγεσία του περίφημου στρατηγού Νικάνορα, αλλά ο Ιούδας κι οι αντάρτες του νίκησαν και πάλι το στρατό του και μπήκαν στην Ιερουσαλήμ.
Καθαρισμός και εκ νέου αφιέρωση του Ναού
Αφού νίκησαν το στρατό του Αντίοχου, οι Εβραίοι άρχισαν να καθαρίζουν το βεβηλωμένο Ναό της Ιερουσαλήμ. Όπως φαίνεται αυτό τους πήρε ένα χρόνο. Ο Ιούδας κήρυξε μια μεγάλη γιορτή για να πανηγυρίσουν το γεγονός ότι ο Ναός βρισκόταν και πάλι σε εβραϊκά χέρια. Για να κάνουν αυτήν την αφιέρωση ένα μεγάλο γεγονός, οι Ασμοναίοι διακήρυξαν ότι η γιορτή θα ήταν σαν ανάμνηση της Σουκκόθ, που διαρκεί επτά ημέρες.
Το Α' βιβλίο των Μακκαβαίων περιγράφει τη Χανουκά σαν την εποχή, όπου οι Μακκαβαίοι γιόρτασαν τη γιορτή της Σουκκόθ. Δεν μπόρεσαν να τη γιορτάσουν τον κατάλληλο καιρό, επειδή τότε πολεμούσαν τον Αντίοχο τον Δ', για να ανακαταλάβουν την Ιερουσαλήμ. Κι έτσι, όταν τελικά εξασφάλισαν το Ναό και τον καθάρισαν, αφιέρωσαν και πάλι τη «Σκηνή του Θεού» και γιόρτασαν τη Σουκκόθ (σκηνές) την 25η του Χισλεύ. Η Χανουκά θεωρείται ως η Γιορτή των Φώτων, επειδή και η Σουκκόθ έτσι θεωρείτο.
Στη γιορτή της Σουκκόθ, άναβαν στην Ιερουσαλήμ πολύ μεγάλες Μενορά (επτάφωτες λυχνίες) κι η λάμψη της πόλης φαινόταν από μίλια μακριά. Αυτό το φως αντιπροσώπευε τη δόξα του Θεού και την παρουσία του Αγίου εν τω μέσω του Ισραήλ.
Ιστορικά, ούτε οι Σελευκίδες, αλλά ούτε και πολλοί Εβραίοι αποδέχτηκαν την οικογένεια των Ασμοναίων ως την κυβερνούσα ιεροσύνη. Στην πραγματικότητα, ο εμφύλιος πόλεμος συνεχίστηκε για είκοσι χρόνια στην Ιουδαία, μετά την πρώτη Χανουκά. Τελικά η οικογένεια του Ιούδα επικράτησε. Ο Συμεών, ο αδελφός του, έγινε αρχιερέας και η Χανουκά καθιερώθηκε σαν ετήσιος εορτασμός για τη νίκη των Ασμοναίων. Η οικογένεια των Ασμοναίων κυβέρνησε για 100 χρόνια, στη διάρκεια των οποίων υπήρχε μεγάλη ένταση ανάμεσα σε αυτούς και στους σοφούς. Το αποτέλεσμα ήταν οι σοφοί να μην ενδιαφερθούν ιδιαίτερα στο να διατηρήσουν μια γιορτή που μνημόνευε την αφιέρωση της οικογένειας των Ασμοναίων. Βρίσκουμε μαρτυρίες αυτής της ισχυρής διαμάχης στον παραδοσιακό μύθο αναφορικά με τις 8 ημέρες της Χανουκά:
Οι Μακκαβαίοι, γιοι της ιερατικής οικογένειας των Ασμονέων, που οδήγησαν τους Εβραίους κατά των Σύριων επικυρίαρχών τους, μπήκαν στο Ναό στην Ιερουσαλήμ που είχε μολυνθεί από τους Σύριους εισβολείς, τον καθάρισαν και τον αφιέρωσαν και πάλι για τη λατρεία του Θεού. Σε ανάμνηση της νίκης τους, γιόρτασαν την πρώτη Χανουκά.[1]
Ιστορική αναδρομή
Με τη Χανουκά γιορτάζεται ένα ιστορικό γεγονός. Το 165 π.Χ. μια ομάδα Εβραίων εξεγέρθηκαν με επιτυχία κατά των Σελευκιδών, και συγκεκριμένα κατά του βασιλιά Αντίοχου Δ'. Αν κι η γιορτή επικεντρώνεται στη συγκεκριμένη νίκη, η ιστορία της γιορτής αρχίζει πολύ πριν απ’ αυτό το συγκεκριμένο γεγονός.Το 334 π.Χ., ο Μέγας Αλέξανδρος κατάκτησε την Ιουδαία και εισήγαγε τον ελληνικό πολιτισμό. Δεν εξανάγκασε κανένα να συμμετάσχει στον πολιτισμό αυτό, αλλά ελάττωσε τους φόρους για όποιο βασίλειο ήταν πρόθυμο να αποδεχτεί αυτόν τον τρόπο ζωής. Μετά το θάνατό του, το βασίλειό του στη Μέση Ανατολή διαιρέθηκε σε δυο τμήματα, το ανατολικό (που περιλάμβανε τη σημερινή Συρία, Ιράν και Λίβανο) ονομάστηκε Βασίλειο των Σελευκιδών, ενώ το δυτικό (περιλάμβανε την Αίγυπτο) ονομάστηκε Βασίλειο των Πτολεμαίων. Τα δυο βασίλεια πολέμησαν μεταξύ τους, για το ποιο από τα δυο θα αποκτούσε τον πολιτικό έλεγχο της περιοχής, και η Ιουδαία βρέθηκε ανάμεσά τους.
Οι Εβραίοι δεν νοιάζονταν για το ποιο από αυτά τα δυο θα τους κυβερνούσε. Είχαν το Ναό, τις θυσίες, και τον αρχιερέα τους. Δεν τους ενδιέφερε σε ποιον θα έπρεπε να πληρώνουν φόρο υποτελείας. Οι φόροι, έτσι και αλλιώς, ήταν πάντα δυσβάστακτοι.
Το πολιτικό κέντρο της ελληνικής ζωής ήταν η πόλις, και πολλοί από τους πιο εύπορους Εβραίους πέτυχαν να αναγνωριστεί η Ιερουσαλήμ σαν μια πόλις. Άλλαξαν τα ρούχα τους, τα ονόματά τους, τον τρόπο ζωής τους σύμφωνα με εκείνα των Ελλήνων, μαζί και με τα έθιμα και τη θρησκεία. Οι Ελληνιστές Εβραίοι υιοθέτησαν μια ελληνική κοσμοθεωρία. Μέσα στο βιβλίο Β' Μακκαβαίων αυτή η διαμάχη αυξάνεται. Ακόμα και στην Κ. Διαθήκη υπάρχει η μαρτυρία για διάκριση μεταξύ Ιουδαίων και ελληνιστών Εβραίων.
Το 169 π.Χ., ο βασιλιάς των Σελευκιδών, Αντίοχος ο Δ'[2] επιτέθηκε κατά των Πτολεμαίων και ηττήθηκε. Έφθασε, λοιπόν, στην Ιερουσαλήμ μια φήμη ότι ο Αντίοχος σκοτώθηκε. Ένας πρώην αρχιερέας, ο Ιάσων, το είδε αυτό σαν ευκαιρία για να αποσπάσει την ιερατεία από τον λακέ του Αντίοχου, το Μενέλαο. Οργάνωσε λοιπόν, μια επανάσταση στην Ιερουσαλήμ.
Ο Αντίοχος, που ήταν ζωντανός, έσφαξε με μανία μεγάλο αριθμό Εβραίων, κήρυξε στρατιωτικό νόμο και όρισε ορισμένα έθιμα του Ιουδαϊσμού σαν ατομικά εγκλήματα, ιδιαίτερα το Σάββατο και την περιτομή. Επιπλέον, βεβήλωσε το Ναό εισάγοντας ξένη λατρεία. Στις ενέργειές του αυτές, βρήκε υποστήριξη από σημαντικό αριθμό Ελληνιστών. Οι απαγορεύσεις που καθιερώθηκαν από τον Αντίοχο ήταν ανυπόφορες για μια ομάδα Ιουδαίων που ονομάζονταν Χασιδίμ (πιστοί).[3] Αγωνίστηκαν εναντίον αυτών των διαταγμάτων, αλλά χρειάζονταν έναν ηγέτη. Τον βρήκαν σε μια ιερατική οικογένεια, τους Ασμοναίους.
Οι Ασμοναίοι
Αρχηγός της οικογένειας αυτής ήταν ο Ματταθίας. Δεν ξέρουμε και πολλά πράγματα γι’ αυτόν προσωπικά. Στο βιβλίο Α' Μακκαβαίων αποκαλύπτεται ότι ήταν ένας ιερέας, που πήγαινε από την Ιερουσαλήμ προς τη Μοντιίν, γύρω στα 50 χλμ. ανατολικά. Γι’ αυτό ίσως να μην ανήκε στους ιερείς με επιρροή, που είχαν ήδη διαφθείρει την ιεροσύνη την εποχή εκείνη.[4]
Όταν ένας από τους Σελευκίδες διέταξε τον Ματταθία στη Μοντιίμ να συμμετάσχει σε θυσία με χοίρο, αυτός αρνήθηκε και σκότωσε έναν Ιουδαίο, που βγήκε για να υπακούσει στην εντολή. Αφού σκότωσε κι έναν Έλληνα αξιωματούχο, ο Ματταθίας κι οι οπαδοί του κατέφυγαν στους λόφους, και έτσι άρχισε η εξέγερση των Ασμοναίων. Ο Ματταθίας με επιτυχία ένωσε το λαό υπό την ηγεσία του. Ο Ιούδας, ο ονομασθείς Μακκαβαίος (το σφυρί), [5] ήταν ένας από τους πέντε γιους του Ματταθία.
Ο Αντίοχος έστειλε στρατό για να καταπνίξει την εξέγερση. Ο Ιούδας και οι αντάρτες του νίκησαν το στρατό αυτόν στα βουνά γύρω από την Ιερουσαλήμ χρησιμοποιώντας τακτικές αντάρτικου πολέμου. Ο Αντίοχος έστειλε μια μεγαλύτερη στρατιά υπό την ηγεσία του περίφημου στρατηγού Νικάνορα, αλλά ο Ιούδας κι οι αντάρτες του νίκησαν και πάλι το στρατό του και μπήκαν στην Ιερουσαλήμ.
Καθαρισμός και εκ νέου αφιέρωση του Ναού
Αφού νίκησαν το στρατό του Αντίοχου, οι Εβραίοι άρχισαν να καθαρίζουν το βεβηλωμένο Ναό της Ιερουσαλήμ. Όπως φαίνεται αυτό τους πήρε ένα χρόνο. Ο Ιούδας κήρυξε μια μεγάλη γιορτή για να πανηγυρίσουν το γεγονός ότι ο Ναός βρισκόταν και πάλι σε εβραϊκά χέρια. Για να κάνουν αυτήν την αφιέρωση ένα μεγάλο γεγονός, οι Ασμοναίοι διακήρυξαν ότι η γιορτή θα ήταν σαν ανάμνηση της Σουκκόθ, που διαρκεί επτά ημέρες.Το Α' βιβλίο των Μακκαβαίων περιγράφει τη Χανουκά σαν την εποχή, όπου οι Μακκαβαίοι γιόρτασαν τη γιορτή της Σουκκόθ. Δεν μπόρεσαν να τη γιορτάσουν τον κατάλληλο καιρό, επειδή τότε πολεμούσαν τον Αντίοχο τον Δ', για να ανακαταλάβουν την Ιερουσαλήμ. Κι έτσι, όταν τελικά εξασφάλισαν το Ναό και τον καθάρισαν, αφιέρωσαν και πάλι τη «Σκηνή του Θεού» και γιόρτασαν τη Σουκκόθ (σκηνές) την 25η του Χισλεύ. Η Χανουκά θεωρείται ως η Γιορτή των Φώτων, επειδή και η Σουκκόθ έτσι θεωρείτο.
Στη γιορτή της Σουκκόθ, άναβαν στην Ιερουσαλήμ πολύ μεγάλες Μενορά (επτάφωτες λυχνίες) κι η λάμψη της πόλης φαινόταν από μίλια μακριά. Αυτό το φως αντιπροσώπευε τη δόξα του Θεού και την παρουσία του Αγίου εν τω μέσω του Ισραήλ.
Ιστορικά, ούτε οι Σελευκίδες, αλλά ούτε και πολλοί Εβραίοι αποδέχτηκαν την οικογένεια των Ασμοναίων ως την κυβερνούσα ιεροσύνη. Στην πραγματικότητα, ο εμφύλιος πόλεμος συνεχίστηκε για είκοσι χρόνια στην Ιουδαία, μετά την πρώτη Χανουκά. Τελικά η οικογένεια του Ιούδα επικράτησε. Ο Συμεών, ο αδελφός του, έγινε αρχιερέας και η Χανουκά καθιερώθηκε σαν ετήσιος εορτασμός για τη νίκη των Ασμοναίων. Η οικογένεια των Ασμοναίων κυβέρνησε για 100 χρόνια, στη διάρκεια των οποίων υπήρχε μεγάλη ένταση ανάμεσα σε αυτούς και στους σοφούς. Το αποτέλεσμα ήταν οι σοφοί να μην ενδιαφερθούν ιδιαίτερα στο να διατηρήσουν μια γιορτή που μνημόνευε την αφιέρωση της οικογένειας των Ασμοναίων. Βρίσκουμε μαρτυρίες αυτής της ισχυρής διαμάχης στον παραδοσιακό μύθο αναφορικά με τις 8 ημέρες της Χανουκά:
Τα βιβλία των Μακκαβαίων (Α' Μακκαβαίων 4:36-59, Β' Μακκαβαίων 10:1-8), του Ιώσηπου,[6] και το Βαβυλωνιακό Ταλμούδ (Shabbat, 21b), δηλαδή το σύνολο του ιουδαϊκού προφορικού νόμου, αφηγείται ότι οι Ιουδαίοι ήρωες, υπό την οδηγία του Ιούδα του Μακκαβαίου, ετοιμάστηκαν να αφιερώσουν και πάλι το Ναό και δεν μπορούσαν να βρουν αρκετό αβεβήλωτο λάδι για να ανάψουν τις λυχνίες. Όμως, σε ένα από τα δωμάτια του Ναού, βρήκαν τελικά ένα μπουκαλάκι με λάδι, που, υπό κανονικές συνθήκες, θα έπρεπε να διαρκέσει μόνο για ένα βράδυ. Κατά θαυματουργικό τρόπο, αυτή η μικρή ποσότητα λαδιού έκανε τα φώτα του ναού να καίνε, όχι μόνο για μια νύχτα, αλλά για 8 ολόκληρες νύχτες μέχρις ότου φτιαχτεί ένα νέο λάδι κατάλληλο για χρήση στο Ναό. Αυτό είναι το θαύμα που μνημονεύεται όταν ανάβουν τα φώτα της Χανουκά.
Ο πόλεμος κατά των Ελλήνων ουσιαστικά ήταν πνευματικός, εφόσον ήταν ένας αγώνας για να προφυλάξουν τη βιβλική κληρονομιά από τη μόλυνση της Εθνικής (κοσμικής) επιρροής. Υποθέτω ότι αυτό δε διαφέρει και πολύ απ’ αυτό που γίνεται σήμερα στις συναθροίσεις που πιστεύουν στη Βίβλο, όπου γίνεται ένας αγώνας για την προστασία της Βιβλικής κληρονομιάς από την κοσμική επιρροή.
Τα φώτα της Χανουκά
Η πιο σπουδαία τελετουργία που σχετίζεται με τη Χανουκά είναι το άναμμα των φώτων της Χανουκά στη Χανουκκίγια, ένα κηροπήγιο με εννέα διακλαδώσεις. Κάθε νύχτα ανάβουν κι ένα νέο φως, αρχίζοντας μ’ ένα κερί την πρώτη βραδιά της Χανουκά και τελειώνοντας με 8 την τελευταία. Το άναμμα συνοδεύεται με την ψαλμωδία κατάλληλων για την περίσταση ευλογιών και με τραγούδια.[7] Η ένατη διακλάδωση κρατιέται για το Σαμάς, το βοηθητικό φως, που ανάβουν πρώτο και χρησιμεύει για να ανάψουν τα υπόλοιπα φώτα της Μενορά.
Η ευλογία της Χανουκά
Ευλογημένος είσαι Εσύ, Κύριε, ο Θεός ημών, Βασιλιά του Σύμπαντος, ο οποίος μας αγίασες εν Ιησού, στο όνομα του Οποίου εμείς ανάβουμε τα φώτα της Χανουκά. (Προφανώς λέγεται σε μεσσιανική συναγωγή, στις εβραϊκές, αντί «εν Ιησού», λένε: «εν τω λόγω σου»)
(Μπαρούχ ατά, Αντονάι, Ελοχέινου, μέλεχ χαολάμ, ασέρ κιντουσάνου μπε Γιεσούα, ασέρ μπισμό μαντλικίμ ανάχνου νερ σελ χανουκά)
Τα αναγνώσματα από την Τορά
Γένεση 37-40: Αυτή είναι η ιστορία του Ιωσήφ και μάλλον ταιριάζει, λαμβανομένου υπόψη, ότι ένα από τα ονόματα του Μεσσία είναι «ο υιός του Ιωσήφ». Η ζωή του Μεσσία και του Ιωσήφ έχουν πολλούς παραλληλισμούς. Και οι δυο είναι οι υπηρέτες που ανέβηκαν στην εξουσία.
Αμώς 2:6-3:8
(Από την Κ. Διαθήκη σας συστήνω το Ιωάννης 10:22-39).
Το άσμα της Χανουκά
Ο πόλεμος κατά των Ελλήνων ουσιαστικά ήταν πνευματικός, εφόσον ήταν ένας αγώνας για να προφυλάξουν τη βιβλική κληρονομιά από τη μόλυνση της Εθνικής (κοσμικής) επιρροής. Υποθέτω ότι αυτό δε διαφέρει και πολύ απ’ αυτό που γίνεται σήμερα στις συναθροίσεις που πιστεύουν στη Βίβλο, όπου γίνεται ένας αγώνας για την προστασία της Βιβλικής κληρονομιάς από την κοσμική επιρροή.
Τα φώτα της Χανουκά
Η πιο σπουδαία τελετουργία που σχετίζεται με τη Χανουκά είναι το άναμμα των φώτων της Χανουκά στη Χανουκκίγια, ένα κηροπήγιο με εννέα διακλαδώσεις. Κάθε νύχτα ανάβουν κι ένα νέο φως, αρχίζοντας μ’ ένα κερί την πρώτη βραδιά της Χανουκά και τελειώνοντας με 8 την τελευταία. Το άναμμα συνοδεύεται με την ψαλμωδία κατάλληλων για την περίσταση ευλογιών και με τραγούδια.[7] Η ένατη διακλάδωση κρατιέται για το Σαμάς, το βοηθητικό φως, που ανάβουν πρώτο και χρησιμεύει για να ανάψουν τα υπόλοιπα φώτα της Μενορά.
Η ευλογία της Χανουκά
Ευλογημένος είσαι Εσύ, Κύριε, ο Θεός ημών, Βασιλιά του Σύμπαντος, ο οποίος μας αγίασες εν Ιησού, στο όνομα του Οποίου εμείς ανάβουμε τα φώτα της Χανουκά. (Προφανώς λέγεται σε μεσσιανική συναγωγή, στις εβραϊκές, αντί «εν Ιησού», λένε: «εν τω λόγω σου»)
(Μπαρούχ ατά, Αντονάι, Ελοχέινου, μέλεχ χαολάμ, ασέρ κιντουσάνου μπε Γιεσούα, ασέρ μπισμό μαντλικίμ ανάχνου νερ σελ χανουκά)
Τα αναγνώσματα από την Τορά
Γένεση 37-40: Αυτή είναι η ιστορία του Ιωσήφ και μάλλον ταιριάζει, λαμβανομένου υπόψη, ότι ένα από τα ονόματα του Μεσσία είναι «ο υιός του Ιωσήφ». Η ζωή του Μεσσία και του Ιωσήφ έχουν πολλούς παραλληλισμούς. Και οι δυο είναι οι υπηρέτες που ανέβηκαν στην εξουσία.
Αμώς 2:6-3:8
(Από την Κ. Διαθήκη σας συστήνω το Ιωάννης 10:22-39).
Το άσμα της Χανουκά
Μαόζ Τζουρ (Ισχυρέ Βράχε)
Μα’όζ τζουρ γιεσουάτι (Ισχυρέ βράχε της σωτηρίας μου,)
Λεχά να’ε λεσαμπέ’αχ. (να Σε δοξολογώ είναι απόλαυση.)
Τικόν μπάιτ τεφιλάτι (Αποκατάστησε τον Οίκο της προσευχής μου)
Β’σάμ τοντά νεζαμπέ’αχ. (και εκεί θα φέρουμε προσφορά ευχαριστίας.)
Λε’είτ ταχίν ματμπέ’αχ (Όταν θα έχεις προετοιμάσει τη σφαγή)
Μιτζάρ χαμναμπέ’αχ, (για τον βλάσφημο εχθρό,)
Αζ εγκμόρ μπ’σίρ μιζμόρ (τότε θα ολοκληρώσω με ένα άσμα ύμνου)
Χανουκάτ χαμιζμπέ’αχ (την αφιέρωση του θυσιαστηρίου.)
[1] «Χανουκά», είναι ο εβραϊκός όρος για την αφιέρωση.
[2] Ο Αντίοχος έφτασε στο σημείο να διακηρύττει τον εαυτό του θεό, υιοθετώντας το όνομα «Αντίοχος ο Επιφανής» (ο φανερωθείς θεός). Αλλά, ακόμα και οι ίδιοι οι οπαδοί του τον κορόιδευαν ονομάζοντάς τον «Αντίοχος ο Επιμανής» (ο τρελός).
[3] Δεν έχουν σχέση με τους σύγχρονους «Χασιντίμ».
[4] Καθώς την εποχή εκείνη η ιεροσύνη δινόταν στον μεγαλύτερο πλειοδότη.
[5] Υπάρχει μια παράδοση που λέει, ότι ο Ιούδας έγραψε στην ασπίδα του τα γράμματα: μεμ, καφ, μπετ, γιόντ, τα αρχικά των λέξεων, Μαλκότ (Βασίλειο) Κοενίμ (Ιερατείο) Μπάιτ (Οίκου) Ισραήλ. Με αυτά σχημάτισαν τη λέξη Μακκαβαίοι.
[6] Antiquitates Judaicae, βιβλίο 12, 6:7, Bellum Judaicum.
[7] Ταλμούδ, Sukkah 46a.
Μα’όζ τζουρ γιεσουάτι (Ισχυρέ βράχε της σωτηρίας μου,)
Λεχά να’ε λεσαμπέ’αχ. (να Σε δοξολογώ είναι απόλαυση.)
Τικόν μπάιτ τεφιλάτι (Αποκατάστησε τον Οίκο της προσευχής μου)
Β’σάμ τοντά νεζαμπέ’αχ. (και εκεί θα φέρουμε προσφορά ευχαριστίας.)
Λε’είτ ταχίν ματμπέ’αχ (Όταν θα έχεις προετοιμάσει τη σφαγή)
Μιτζάρ χαμναμπέ’αχ, (για τον βλάσφημο εχθρό,)
Αζ εγκμόρ μπ’σίρ μιζμόρ (τότε θα ολοκληρώσω με ένα άσμα ύμνου)
Χανουκάτ χαμιζμπέ’αχ (την αφιέρωση του θυσιαστηρίου.)
[1] «Χανουκά», είναι ο εβραϊκός όρος για την αφιέρωση.
[2] Ο Αντίοχος έφτασε στο σημείο να διακηρύττει τον εαυτό του θεό, υιοθετώντας το όνομα «Αντίοχος ο Επιφανής» (ο φανερωθείς θεός). Αλλά, ακόμα και οι ίδιοι οι οπαδοί του τον κορόιδευαν ονομάζοντάς τον «Αντίοχος ο Επιμανής» (ο τρελός).
[3] Δεν έχουν σχέση με τους σύγχρονους «Χασιντίμ».
[4] Καθώς την εποχή εκείνη η ιεροσύνη δινόταν στον μεγαλύτερο πλειοδότη.
[5] Υπάρχει μια παράδοση που λέει, ότι ο Ιούδας έγραψε στην ασπίδα του τα γράμματα: μεμ, καφ, μπετ, γιόντ, τα αρχικά των λέξεων, Μαλκότ (Βασίλειο) Κοενίμ (Ιερατείο) Μπάιτ (Οίκου) Ισραήλ. Με αυτά σχημάτισαν τη λέξη Μακκαβαίοι.
[6] Antiquitates Judaicae, βιβλίο 12, 6:7, Bellum Judaicum.
[7] Ταλμούδ, Sukkah 46a.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου