6/6/09

«Χριστιανικός» αντι-σημιτισμός

Είναι παράδοξο το γεγονός ότι, ενώ ο ίδιος ο Κύριος μας Ιησούς Χριστός ήταν Εβραίος, οι απόστολοι, η τιμημένη μητέρα τού Κυρίου μας και όλοι οι Χριστιανοί της πρώτης Εκκλησίας ήταν αποκλειστικά Εβραίοι, όμως με το πέρασμα των αιώνων αναπτύχθηκε στη χριστιανική Εκκλησία ένας έντονος φανατικός και τυφλός αντισημιτισμός, που έφτανε τα όρια τού πιο παρανοϊκού, παραληρηματικού, παθιασμένου μίσους κατά του εβραϊκού έθνους. Δεν αρνούμαι ότι στη δημιουργία αυτού του αντισημιτισμού συνετέλεσαν και οι ίδιοι οι Εβραίοι με την αντιχριστιανική συμπεριφορά τους και το μίσος τους προς τους Χριστιανούς, ειδικά τους πρώτους αιώνες, αλλά και μετέπειτα. Οι Χριστιανοί είναι όμως αδικαιολόγητοι, γιατί αυτοί υποτίθεται ότι είχαν την αγάπη του Χριστού στις καρδιές τους και τη διδασκαλία του αποστόλου Παύλου, που έγραφε: «Λέω σ' εσάς τους εθνικούς: Εφόσον είμαι απόστολος των εθνών, δοξάζω τη διακονία μου, μήπως παρακινήσω σε ζηλοτυπία τούς κατά σάρκα ομοεθνείς μου και σώσω μερικούς από αυτούς. Γιατί αν η αποβολή τους επέφερε συμφιλίωση στον κόσμο (με το Θεό), τι θα είναι η πρόσληψή τους παρά ζωή από τους νεκρούς; Αν λοιπόν η απαρχή είναι άγια θα είναι και η ζύμη. Και αν η ρίζα είναι άγια (δηλαδή οι προπάτορες τους, οι πατριάρχες τους), θα είναι και τα κλαδιά (δηλαδή οι απόγονοί τους, όσοι πιστεύουν στο Χριστό)» (Ρωμαίους 11:13-16).
Ο σκοπός του έργου τού αποστόλου Παύλου, σύμφωνα με τα λεγόμενά του, ήταν να παρακινήσει σε ζηλοτυπία τους ομοεθνείς του, ώστε βλέποντας την αγάπη για το πρόσωπο του Χριστού που θα έδειχναν οι Εθνικοί Χριστιανοί, να ενδιαφερθούν κι αυτοί για τον Ιησού Χριστό και να τον αποδεχτούν ως Μεσσία, βασιλιά και λυτρωτή τους. Όμως, οι Χριστιανοί των κατοπινών αιώνων έκαναν ακριβώς το αντίθετο. Έδειξαν ένα απέραντο μίσος προς τους Εβραίους, σε τέτοιο βαθμό που να γίνουν οι ίδιοι το εμπόδιο για να ενδιαφερθούν οι Εβραίοι για τον Ιησού και να πιστέψουν.
Ο Θεός είχε δώσει μια υπόσχεση στον Αβραάμ και στους απογόνους του που ισχύει πάντα: «Θα ευλογήσω εκείνους που σε ευλογούν και θα καταραστώ εκείνους που σε καταριούνται. Και σ' εσένα θα ευλογηθούν όλες οι φυλές της γης» (Γένεση 12:3). Αυτή η υπόσχεση δόθηκε στον Ιακώβ και στους απογόνους του (Γένεση 27:29) και σ' όλο το λαό Ισραήλ (Αριθμοί 24:9). Οπωσδήποτε οι Ισραηλίτες δε συμπεριφέρθηκαν πάντοτε ορθά, γι' αυτό και ο Θεός τους τιμώρησε σκληρά διαμέσου των αιώνων. Ο Θεός όμως τιμώρησε πάντα και τους διώκτες των Ισραηλιτών και όσους τους μισούσαν. Μερικοί είπαν πως όσοι φόνευαν και καταδίωκαν τους Εβραίους δεν ήταν αληθινοί Χριστιανοί. Αλλά τότε θα έπρεπε να κατηγορήσουμε μερικούς από τους μεγαλύτερους Πατέρες στην ιστορία της Εκκλησίας ότι δεν ήταν Χριστιανοί. Η εκκλησιαστική ιστορία, όμως, μου θυμίζει τα λόγια του Ησαΐα προς τους συγχρόνους του Εβραίους, που αρμόζουν τέλεια και στους Χριστιανούς: «Ο προπάτοράς σου αμάρτησε, και οι δάσκαλοί σου ανόμησαν σ' εμένα» (Ησαΐας 43:27). Παράδειγμα, ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ο βασιλιάς των κηρύκων.
Οι ρητορικές ικανότητες του Ιωάννη του Χρυσόστομου ήταν απαράμιλλες. Η ευφράδειά του τού χάρισε το όνομα που φέρει. Υπήρξε Επίσκοπος Κωνσταντινούπολης και Δάσκαλος της Εκκλησίας, ένας σπάνιος τίτλος που δόθηκε σε χριστιανούς θεολόγους μεγάλης αξίας και αναγνωρισμένης αγιότητας. Παρότι ήταν μεγάλος θεολόγος, κήρυκας και Άγιος, ήταν λυσσαλέος αντισημίτης. Σ’ όλη την εκκλησιαστική ιστορία ο Χρυσόστομος δεν έχει όμοιό του σε μίσος κατά των Εβραίων. Και επειδή βρισκόταν σε υψηλή θέση, με σημαντικά θεολογικά έργα που αναφέρονται στο όνομά του, οι ρητορικές του ικανότητες ως επί το πλείστον χρησιμοποιήθηκαν για να τεθούν τα θεμέλια του μελλοντικού αντισημιτισμού της Εκκλησίας. Έλεγε λοιπόν ο Χρυσόστομος:
«Πώς τολμούν οι Χριστιανοί να έχουν και την ελάχιστη συνομιλία με Εβραίους, τους αθλιότερους των ανθρώπων, που είναι λάγνοι, άρπαγες, άπληστοι, δόλιοι ληστές. Μήπως δεν είναι αθεράπευτοι δολοφόνοι, καταστροφείς, δαιμονισμένοι, των οποίων η ακολασία και η μέθη τούς έδωσε τα χαρακτηριστικά του γουρουνιού και του λάγνου τράγου. Ένα πράγμα ξέρουν μόνο, να ικανοποιούν την κοιλιά τους, να μεθούν, να σκοτώνουν και να ακρωτηριάζουν...».
«Η συναγωγή; Δεν είναι μόνο θέατρο και οίκος πορνείας, αλλά και σπήλαιο ληστών, φωλιά θηρίων, τόπος ντροπής και γελοιότητας, κατοικία του Διαβόλου, όπως είναι και οι ψυχές των Ιουδαίων. Πράγματι, οι Ιουδαίοι λατρεύουν το Διάβολο. Οι τελετές τους είναι εγκληματικές και ακάθαρτες. Η θρησκεία τους αρρώστια. Η συναγωγή τους πάλι είναι συνάθροιση εγκληματιών..., άντρο κλεφτών..., σπηλιά διαβόλων, άβυσσος απώλειας... Μισώ και τη συναγωγή τους». «Ο Θεός μισεί τους Ιουδαίους και πάντοτε μισούσε τους Ιουδαίους (!)... Κι εγώ επίσης μισώ τους Ιουδαίους».
Δεν προξενεί λοιπόν έκπληξη ότι ύστερα από μερικές τέτοιες ομιλίες το 388 μ.Χ., το «ποίμνιό του» βγήκε και έκαψε συναγωγές. Αλλά τι δημιούργησε αυτό το μεγάλο μίσος του κατά των Ιουδαίων; Ιδού τα λόγια του Χρυσοστόμου πάλι: «Η μισητή δολοφονία του Χριστού..., γι' αυτή τη Θεοκτονία δεν υπάρχει εξιλασμός ούτε επιείκεια ούτε συγχώρηση... η εκδίκηση είναι χωρίς τέλος». Έτσι ο Χρυσόστομος παγίωσε στο μυαλό των Χριστιανών το δικό του στερεότυπο του Ιουδαίου: Χριστοκτόνος! Η αντιεβραϊκή επίθεσή του άναψε φωτιά μέσα στη χριστιανική Εκκλησία, στην οποία άλλοι πρόσθεταν τα καύσιμα!
Ο Αυγουστίνος, σύγχρονος του Χρυσοστόμου, έλεγε: «Ο Ιουδαϊσμός, από την εποχή του Χριστού είναι μια διαφθορά. Πράγματι, ο Ιούδας είναι η εικόνα του Ιουδαϊκού λαού. Η κατανόησή τους των Γραφών είναι σαρκική. Φέρουν την ενοχή για το θάνατο του Σωτήρα, γιατί μέσω των πατέρων τους σκότωσαν το Χριστό. Οι Ιουδαίοι τον συνέλαβαν. Οι Ιουδαίοι τον έβρισαν, οι Ιουδαίοι τον έδεσαν, του έβαλαν το αγκάθινο στεφάνι, τον ατίμωσαν φτύνοντας επάνω του, τον μαστίγωσαν, τον κακομεταχειρίστηκαν, τον κρέμασαν πάνω στο ξύλο, τον τρύπησαν με τη λόγχη».
Παρόλο ότι ο Αυγουστίνος ήταν μεγάλος άγιος, η γνώση του όσον αφορά τη σταύρωση του Ιησού φαίνεται θλιβερά ελλιπής - είτε από άγνοια είτε από πρόθεση, αυτό ποτέ δε θα το μάθουμε. Αλλά ήταν οι Ρωμαίοι που του έβαλαν το αγκάθινο στεφάνι, οι Ρωμαίοι που τον μαστίγωσαν, τον κακομεταχειρίστηκαν, τον κρέμασαν πάνω στο ξύλο και τον τρύπησαν με τη λόγχη. Δυστυχώς και άλλοι άνδρες με επιρροή συνέχισαν το μεγάλο μίσος κατά των Εβραίων:
Ο Εφραΐμ ο Σύρος αποκάλεσε τους Ιουδαίους: «Περιτετμημένα σκυλιά».
Ο Άγιος Ιερώνυμος, μεγάλος Πατέρας της Δυτικής Εκκλησίας, που μετάφρασε όλη την Αγία Γραφή στα Λατινικά, την περίφημη Βουλγάτα, ενώ σε Ιουδαίους μαθήτεψε για να μάθει εβραϊκά, τους αποκάλεσε: «...εβραϊκά φίδια, των οποίων ο Ιούδας είναι το πρότυπο».
Ο Γρηγόριος Νύσσας, κάνοντας ομιλία επί της Αναστάσεως, είπε ότι οι Ιουδαίοι ήταν: «...ενάντιοι στη χάρη, εχθροί του Θεού, συνήγοροι του Διαβόλου, γενιά εχιδνών, Συνέδριο δαιμονίων». Ο κατάλογος των αντισημιτών εκκλησιαστικών Πατέρων είναι πολύ μεγάλος. Αρκεί να πούμε ότι σπάνια βρίσκουμε έναν που να έδειχνε πραγματική συμπάθεια στους Εβραίους. Και η αγριότητα του αντισημιτισμού δε φαίνεται να δείχνει σημάδια υποχώρησης με το πέρασμα του χρόνου.
Χίλια χρόνια αργότερα, ερχόμαστε σ' έναν άνθρωπο με τεράστια επιρροή στην Εκκλησία: Το Μαρτίνο Λούθηρο (1483-1546). Ως μεταρρυθμιστής, ο Λούθηρος δεν είχε όμοιό του. Ως αντισημίτης, ο Λούθηρος ήταν κατά τι λιγότερο από το Χρυσόστομο. Όπως ο Χρυσόστομος άναψε τη φωτιά, έτσι και ο Λούθηρος την αναζωπύρωσε, όταν οι φλόγες έδειχναν πως υποχωρούσαν. Ο Μαρτίνος Λούθηρος προσπάθησε στην αρχή να προσεταιριστεί τους Ιουδαίους μόλις βρήκε την καινούργια πίστη του, ελπίζοντας πως ο Χριστιανισμός ελευθερωμένος από τον παπισμό και το μοναχισμό, γρήγορα θα τους κέρδιζε στο Χριστό με το «καθαρό» ευαγγέλιο. Αλλά ο Λούθηρος, που μας θυμίζει τον απόστολο Παύλο στο ζήλο του για το Χριστό και στους διωγμούς του από τους θρησκευόμενους της εποχής του, δεν είχε ούτε την υπομονή ούτε το χριστιανικό πνεύμα που χαρακτήριζε το μεγάλο απόστολο και επίσης του έλλειπε το προφητικό φως και η διαίσθηση του σχεδίου και του σκοπού του Θεού γι' αυτόν το μοναδικό λαό. Επειδή οι Ιουδαίοι δε μεταστράφηκαν κατά μάζες στο Χριστό, αλλά μάλλον επέμεναν να αντιτίθενται στο Ευαγγέλιο, ο Λούθηρος στράφηκε εναντίον τους με έναν τρομερό θυμό. Μαινόμενος κατά των Ιουδαίων μίλησε με τρόπο που τουλάχιστον ισοδυναμούσε σε βιαιότητα με οτιδήποτε ειπώθηκε εναντίον τους πριν ή μετά από αυτόν. Με δηκτικό σαρκασμό και σποραδικές «κοπρολογικές» ύβρεις, ανανέωσε όλες τις παλιές κατηγορίες από το παρελθόν.
Έλεγε: «Οι Ιουδαίοι είναι δηλητηριαστές, τελετουργικοί δολοφόνοι, τοκογλύφοι. Είναι παράσιτα στη χριστιανική κοινωνία. Είναι χειρότεροι από τους διαβόλους. Είναι πιο δύσκολο να κάνεις τους Εβραίους να πιστέψουν στο Χριστό παρά τον ίδιο το Σατανά! Είναι καταδικασμένοι στην Κόλαση. Είναι στην πραγματικότητα ο Αντίχριστος. Οι συναγωγές τους θα έπρεπε να καταστραφούν και να γίνει κατάσχεση στα βιβλία τους. Θα πρέπει να τους επιβάλουν να εργάζονται με τα ίδια τους τα χέρια. Καλύτερα ακόμη θα ήταν αν τους εξόριζαν οι πρίγκιπες από τα εδάφη τους».
Στην τελευταία του ομιλία, λίγο πριν πεθάνει, έκανε έκκληση να εξορίσουν τους Εβραίους από όλη τη Γερμανία. Η επίθεσή του κατά των Εβραίων ήταν μακρά, συνεχής και δηλητηριώδης. Ο Αδόλφος Χίτλερ, στην προσπάθειά του να ξεριζώσει όλους τους Εβραίους, χρησιμοποίησε μερικά λόγια του Λουθήρου, για να δικαιώσει τις πράξεις του. Για το Μαρτίνο Λούθηρο γράφτηκε: «Ο Διάβολος, που ο μεταρρυθμιστής είχε εξορκίσει, διώχνοντάς τον έξω από την Εκκλησία, φάνηκε να έχει κάνει πλήρη κατάληψη μέσα σ' αυτόν».
Από τις Συνόδους της Εκκλησίας τώρα βλέπουμε τα εξής:
Η Α' Οικουμενική Σύνοδος της Νικαίας αποφάσισε να σπάσει κάθε δεσμό σχέσης με τους Ιουδαίους. Μεταξύ άλλων καθόρισε την ημέρα του Πάσχα σε ημερομηνία διαφορετική από το εβραϊκό ημερολόγιο. Ο Μ. Κωνσταντίνος απευθύνθηκε με τα εξής λόγια τότε στους επισκόπους: «Επιθυμούμε να μην έχουμε τίποτε το κοινό με αυτόν τον τόσο μισητό λαό, γιατί ο Λυτρωτής καθόρισε για μας άλλο δρόμο».
Η Σύνοδος της Βιέννης το 1267 αποφάσισε: «Κανείς Εβραίος δεν πρέπει να γίνεται δεκτός σε δημόσια λουτρά, πανδοχεία ή Οίκους για ταξιδιώτες».
Η Γ' και Δ' Σύνοδος της Ορλεάνης απαγόρευσε στους Ιουδαίους να εμφανίζονται στους δρόμους κατά τη διάρκεια των μεγάλων χριστιανικών εορτών: «...αφού η παρουσία τους θα ήταν προσβολή για τη Χριστιανοσύνη».
Η Σύνοδος του Λατερανού, το 1215, ήταν μία σημαντική Σύνοδος της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, όπου παραστάθηκαν 71 αρχιεπίσκοποι, 412 επίσκοποι, 800 ηγούμενοι μονών και πλήθος εκκλησιαστικών ηγετών και ιερέων. Εκεί γράφτηκαν 70 εκκλησιαστικοί κανόνες, 4 από τους οποίους ασχολήθηκαν με τους Ιουδαίους. Ένας από αυτούς είχε τρομερές συνέπειες γι' αυτούς. Υποχρεώθηκαν οι Ιουδαίοι να φέρουν το διακριτικό του παράνομου. Από τότε όλοι οι Ιουδαίοι: «...σε όλη τη Χριστιανοσύνη και πάντοτε ήταν υποχρεωμένοι να φορούν ένα διακριτικό ένδυμα ή έμβλημα πάνω στα ρούχα τους».
Αυτά είναι σταχυολογήματα από αυτά που η Χριστιανική Εκκλησία είπε και έκανε κατά των Εβραίων διαμέσου των αιώνων. Είναι τραγικό να βλέπουμε να λέγονται τέτοια λόγια που στάζουν δηλητήριο με μίσος κατά του έθνους απ' όπου κατά σάρκα προέρχεται ο Σωτήρας μας. Πώς οι Χριστιανοί μπορούν να λατρεύουν το βασιλιά του Ισραήλ και να μισούν με τέτοιο τρόπο το λαό του; Από αυτά που διαβάσαμε αποδεικνύεται πως κανένας άνθρωπος, όσο άγιος και μεγάλος κι αν είναι και καμιά Εκκλησιαστική Σύνοδος δεν μπορούν να ισχυριστούν πως έχουν πλήρη θεοπνευστία. Μόνον ο Λόγος του Θεού είναι θεόπνευστος και κανένας άλλος, τουλάχιστον στην πληρότητά του.
Ο απόστολος Παύλος πάλι, έλεγε, μιλώντας για το ευαγγέλιο: «Γιατί δεν ντρέπομαι το ευαγγέλιο, επειδή είναι δύναμη Θεού για σωτηρία σε καθέναν που πιστεύει, στον Ιουδαίο πρώτα και μετά στον Έλληνα» (Ρωμ.1:16). Το ευαγγέλιο λοιπόν ανήκει πριν απ’ όλους στους Ιουδαίους. Αυτοί είναι οι φυσικοί αποδέκτες του. Όλοι οι άλλοι λαοί και εμείς οι Έλληνες ερχόμαστε μετά, κατά παραχώρηση της χάρης του Θεού.
Επίσης ο Παύλος έλεγε: «Τι λοιπόν το περισσότερο έχει ο Ιουδαίος ή ποια η ωφέλεια της περιτομής; Πολύ ωφελεί με κάθε τρόπο. Γιατί, βέβαια, πρώτα απ' όλα ωφελεί ότι τους εμπιστεύτηκαν τα λόγια του Θεού. Γιατί τι σημασία έχει; Αν απίστησαν μερικοί, μήπως η απιστία τους θα καταργήσει την πιστότητα του Θεού;» (Ρωμ.3:1-3).
Πιστεύω ότι οι Χριστιανοί πρέπει να μετανοήσουν για όλους τους διωγμούς και το μίσος που έδειξαν στον εβραϊκό λαό, όχι μόνο αυτόν τον αιώνα αλλά και στο παρελθόν, και δε μετανόησαν. Δεν έχει σημασία αν οι σημερινοί Χριστιανοί δεν καταδιώκουν οι ίδιοι τους Εβραίους. Η αμαρτία των πατέρων, το βλέπουμε στην Παλαιά Διαθήκη, περνούσε στα τέκνα, και ο Θεός είχε δώσει εντολή, όταν τα τέκνα μετανοούσαν, έπρεπε να ζητήσουν συγγνώμη όχι μόνο για τις δικές τους αμαρτίες, αλλά και γι' αυτές των πατέρων τους. Και οι δικοί μας χριστιανοί πνευματικοί πατέρες αμάρτησαν, και μεταξύ αυτών ήταν και αναγνωρισμένοι «Πατέρες της Εκκλησίας» όλων των δογμάτων. Δυστυχώς και σήμερα παρατηρούμε γενικά στον κόσμο αλλά και στην πατρίδα μας, ιδιαίτερα μέσα στην Ορθόδοξη Εκκλησία, έναν ανανεωμένο αντισημιτισμό, παρόλο ότι κατά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο το έθνος μας δεν ενέδωσε στο μικρόβιο του αντισημιτισμού που είχε μολύνει τότε σχεδόν όλα τα έθνη. Μάλιστα ο τότε αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός είχε αρνηθεί συνεργασία με τους Γερμανούς κατακτητές στο διωγμό των Ιουδαίων και την εξορία τους σε στρατόπεδα συγκεντρώσεως. Πολλοί Έλληνες είχαν κρύψει κατά την περίοδο της κατοχής Εβραίους με κίνδυνο της ζωής τους. Είναι αισχρό να υπάρχουν σήμερα Χριστιανοί αντισημίτες. Αυτή είναι μια αμαρτία που ο Θεός δε θα παραβλέψει, την οποία πρέπει να καταδικάζουν όλοι οι Χριστιανοί ανεξαρτήτως δόγματος. Πιστεύω ότι μία από τις βασικές αμαρτίες μας ήταν αυτή, εξαιτίας της οποίας η χριστιανική Εκκλησία δεν μπόρεσε στον αιώνα μας να υπερισχύσει πνευματικά στον κόσμο. Λέγεται ότι περίπου ένα άτομο στα πέντε δεν έχει ούτε ακούσει καν το όνομα Ιησούς Χριστός. Εύχομαι να μην πέσει η κατάρα του Θεού στο έθνος μας, αν συνεχιστεί αυτή η αμαρτία του αντισημιτισμού, σύμφωνα με την υπόσχεση που είχε δώσει ο Θεός στον Αβραάμ και στους απογόνους του, στα εδάφια που αναφέραμε στην αρχή του άρθρου.[1]
Σπύρου Καραλή
Οφθαλμίατρου
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1) Το μεγαλύτερο μέρος του άρθρου προέρχεται από το 23ο κεφάλαιο του βιβλίου «When day and night cease» του Νεο-Ζηλανδού Χριστιανού συγγραφέα Ramon Bennett (εκδ. Arm of Salvation, Jerusalem, Israel).
2) Ι. Χρυσοστόμου «Ομιλίες κατά Ιουδαίων» Ι,2 (P.G. 48:8451)
3) Αυγουστίνου, «Το Πιστεύω» 3:10 (FCCH 27:301)
4) Μαρτίνου Λούθηρου, Schem Hamphoras, «Von den Juden und Ihren Lügen», XX 1861-2026, 2029-2109.

[1] Το άρθρο αυτό δημοσιεύτηκε στο Περιοδικό του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου Ελλάδος «Χρονικά» το Μάρτιο του 1995.

Δεν υπάρχουν σχόλια: