15/6/09

Η γιορτή του Πάσχα (Πεσάχ) (Λευιτικό 23:5, Δευτερονόμιο 16:1-8)


Πρώτο στη σειρά των γιορτών του Κυρίου είναι το Πάσχα. Καθιερώθηκε στην εθνική ζωή του Ισραήλ ακριβώς τη νύχτα που θα έφευγε από την Αίγυπτο. Η λέξη σημαίνει «πέρασμα, διάβαση». Αυτή είναι η βασική γιορτή, πάνω στην οποία βασίζονται οι επόμενες 6 γιορτές. Το Πάσχα περιέχει ένα δυνατό μήνυμα για την εποχή μας. Αποτελεί το βασικό υπόβαθρο για να καταλάβουμε τα γεγονότα του Ανωγείου, το συμβολισμό του Δείπνου και το νόημα του θανάτου του Μεσσία.

Το νόημα του Πάσχα (Έξοδος 12:1-28, Γένεση 22:1-14)
Για περισσότερα από 400 χρόνια, οι Ιουδαίοι έζησαν στην Αίγυπτο (Έξοδος 12:40). Είχε έρθει η ώρα να επιστρέψουν στη γη που τους είχε υποσχεθεί ο Θεός (Γένεση 46:3-4, 50:24). Στην Έξοδο (11:4-8) ο Θεός αναγγέλλει μέσω του Μωυσή τη 10η και τελευταία πληγή που θα έπληττε τους Αιγυπτίους και τους ψεύτικους θεούς τους. Τα μεσάνυχτα ο Θεός θα διέσχιζε την Αίγυπτο και θα φόνευε το πρωτότοκο παιδί κάθε οικογενείας και κάθε πρωτότοκο ζώων. Με αυτήν την τελευταία πληγή, ο Θεός θα απελευθέρωνε με δραματικό τρόπο το λαό Του από τη σκλαβιά της Αιγύπτου.
Στην Έξοδο 12:1-28 ο Θεός αναφέρει τα μέτρα που έπρεπε να πάρουν όσοι θα Τον εμπιστεύονταν, για να μη κτυπηθούν απ’ την πληγή, όπως οι Αιγύπτιοι. Έπρεπε να πάρουν απ’ το ποίμνιο τη 10η μέρα του μήνα Νισάν ένα χρονιάρικο αρσενικό αρνί, τέλειο, χωρίς ψεγάδι ή ατέλεια, και να το φυλάξουν μέχρι τη 14η μέρα του μήνα. Αυτό θα έδινε σε κάθε οικογένεια την ευκαιρία να εξετάσουν το αρνί και να επιβεβαιώσουν ότι ήταν το κατάλληλο. Συγχρόνως αποτελούσε κι ένα καλό χρονικό διάστημα για την κάθε οικογένεια να συνδεθεί προσωπικά με το αρνί, ώστε να μην είναι πια γι’ αυτήν απλώς και μόνον ένα αρνί (Έξοδος 12:3), αλλά το αρνί της (Έξοδος 12:5). Κάτι τέτοιο θα αποτύπωνε βαθιά μέσα τους τη δαπανηρή φύση της θυσίας. Ένας αθώος θα πέθαινε στη θέση τους.
Προς το βράδυ της 14ης ημέρας, καθώς θα έδυε ο ζεστός απογευματινός ήλιος, τα αρνιά θα σφάζονταν δημόσια από «όλη τη συναγωγή». Όλος ο λαός θα ήταν υπεύθυνος για το θάνατο τους. Όμως, από την άλλη μεριά, κάθε οικογένεια έπρεπε ατομικά να βάψει με το αίμα του αρνιού της τους παραστάτες του σπιτιού της, σαν ορατό σημάδι της πίστης της στο Θεό (Έξοδος 12:13). Τη στιγμή εκείνη το αθώο αρνάκι γινόταν ο αντικαταστάτης τους, δίνοντας έτσι την ευκαιρία στην κρίση του Κυρίου να τους «προσπεράσει». Ο Κύριος θέσπισε το Πάσχα ως «τη νύχτα, που πρέπει να τηρείται στον Κύριο, επειδή τους έβγαλε από τη γη της Αιγύπτου» (Έξοδος 12:42).

Πότε γιόρταζαν το Πάσχα
Η γιορτή του Πάσχα διαρκούσε μια μέρα και αμέσως μετά ακολουθούσε η επταήμερη γιορτή των αζύμων. Και οι δυο γιορτές αποτελούν σήμερα μια και μοναδική οντότητα και απλώς ονομάζονται Πάσχα.
Ο Θεός όρισε το Πάσχα να τηρείται κάθε χρόνο τη 14η μέρα του μήνα Νισάν (Μάρτιος-Απρίλιος), μέρα που ο Θεός απελευθέρωσε το λαό από την Αίγυπτο (Έξοδος 12:6, Λευιτικό 23:5, Αριθμοί 9:3, 28:16). Η απελευθέρωσή Του ήταν τόσο δυνατή που το θρησκευτικό ημερολόγιο του έθνους άλλαξε για πάντα. Για να θυμούνται αυτή τη θαυματουργική απελευθέρωση, ο μήνας Νισάν (ή Αβίβ, Έξοδος 13:4, 34:18) έγινε από τότε, ο 1ος μήνας του εβραϊκού θρησκευτικού έτους (Έξοδος 12:2, Αριθμοί 9:5, 28:16).

Η περιγραφή του Πάσχα
Σε όλες τις βιβλικές αφηγήσεις το αρνί ήταν ο απολύτως αναγκαίος όρος για τον εορτασμό του Πάσχα (Έξοδος 12:3-11, 34:25, Δευτερονόμιο 16:1-7). Αποτελούσε τον πυρήνα όλων όσων θα επακολουθούσαν. Αν δεν υπήρχε αρνί δε θα υπήρχε η απελευθέρωση. Τόση βασική θέση είχε το αρνί στη γιορτή του Πάσχα, ώστε ο όρος το Πάσχα κατάντησε να χρησιμοποιείται εναλλάξ τόσο για το αρνί όσο και για τη γιορτή (Έξοδος 12:21, Δευτερονόμιο 16:2,6, Λουκάς 22:7, Α' Κορινθίους 5:7). Το ένα δεν μπορούσε να υπάρξει χωρίς το άλλο. Το αρνί ενσάρκωνε τη γιορτή και χωρίς αυτό η γιορτή δεν είχε νόημα.
Ο Θεός συνολικά απαιτούσε να φάνε τη νύχτα του Πάσχα 3 συμβολικές τροφές: το αρνί, το άζυμο ψωμί και τα πικρά χόρτα (Έξοδος 12:8). Η θυσία έπρεπε να είναι ένα νεαρό αρνί, που απεικόνιζε την αθωότητα, ψημένο με φωτιά που απεικόνιζε την κρίση που θα έπεφτε πάνω σ’ αυτό αντί για τον πρωτότοκο. Το άζυμο ψωμί, που έπρεπε να φαγωθεί, συμβόλιζε την καθαρότητα της θυσίας, αφού το προζύμι, με την ιδιότητα της ξινίλας του, ήταν σύμβολο της αμαρτίας (Α' Κορινθίους 5:6-8). Τα πικρά χόρτα που έπρεπε να φαγωθούν, ήταν υπενθύμιση της θλίψης του αρνιού.

Η σπουδαιότητα του ΠάσχαΤο Πάσχα είναι μια υπενθύμιση της λύτρωσης που επιτελέστηκε όταν ο άγγελος του θανάτου προσπέρασε τα σπίτια εκείνα, που στο ανώφλι και τους παραστάτες της πόρτας τους ήταν βαμμένο το αίμα ενός αρνιού.
Χρειάζεται να κατανοήσουμε διάφορα σημαντικά γεγονότα σχετικά μ’ αυτή τη γιορτή: Μόνο ένα Πάσχα υπάρχει, όταν ο Κύριος πέρασε μέσα από την Αίγυπτο για να κρίνει. Κάθε τήρηση απ’ εκεί και πέρα είναι μια αναμνηστική γιορτή που υπενθυμίζει αυτήν την περίπτωση (Έξοδος 13:3,8). Το Πάσχα είναι η πιο παλιά γιορτή που συνεχίζεται να τηρείται μέχρι σήμερα, εδώ και 3.500 σχεδόν χρόνια.
Το Πάσχα γιορτάστηκε στην έρημο του Σινά, ένα χρόνο μετά την έξοδο του Ισραήλ από την Αίγυπτο (Αριθμοί 9:1-14). Γιορτάστηκε όταν οι Ισραηλίτες ήρθαν στη Γη της Επαγγελίας (Ιησούς Ναυή 5:10-12). Γιορτάστηκε τις μέρες των βασιλέων Εζεκία (Β' Χρονικών 30:1-5) και Ιωσία (Β' Βασιλέων 23:21-23, Β' Χρονικών 35:1-19). Γιορτάστηκε μετά την επιστροφή από τη Βαβυλωνιακή εξορία (Έσδρα 6:19-20). Το Πάσχα εορταζόταν την εποχή του Ιησού (Ιωάνννης 11: 55). Ακόμα και σήμερα, οι πιο πολλοί Εβραίοι τηρούν το Πάσχα από οποιαδήποτε άλλη ιουδαϊκή γιορτή.
Η τήρησή του ήταν τόσο σπουδαία ώστε ο Θεός έδωσε μια εναλλακτική ημερομηνία για όσους δεν μπορούσαν να το τηρήσουν τη 14η του Νισάν. Όσοι είχαν μολυνθεί αγγίζοντας νεκρό ή έλλειπαν σε μακρινό ταξίδι, μπορούσαν να το γιορτάσουν 30 μέρες μετά, τη 14η του 2ου μήνα (Αριθμοί 1-14, Β' Χρονικών 30:2,15). Καμιά από τις άλλες γιορτές δεν είχε αυτή τη διευκόλυνση.

Η τελετουργία του Πάσχα
Ο Θεός όρισε το Πάσχα να τηρείται σαν μια ανάμνηση για πάντα (Έξοδος 12:25), με μια τελετουργία (Έξοδος 12:14). Αυτή η τελευταία σκοπό είχε να ενσωματώσει το αρνί, το άζυμο ψωμί και τα πικρά χόρτα και να προκαλέσει ερωτήσεις στο μυαλό των παιδιών, έτσι ώστε η ιστορία της Εξόδου να επαναλαμβάνεται από γενιά σε γενιά. (Έξοδος 12:26-27). Ο Θεός όμως, δεν έδωσε λεπτομέρειες για το πώς θα γινόταν η τελετουργία, αλλά μόνον ότι έπρεπε να τηρηθεί.
Μερικούς αιώνες πριν το Χριστό, άρχισε να αναδύεται μια κατά κάποιο τρόπο παραδοσιακή πασχαλινή τελετουργία, που λέγεται σέντερ, λέξη που στα εβραϊκά σημαίνει σειρά, ή τάξη. Επιβάλλει την παραδοσιακή σειρά των Βιβλικών αναγνωσμάτων, προσευχών, συμβολικών φαγητών και των ύμνων στη πασχαλινή τελετουργία. Η βασική σειρά του πασχαλινού σέντερ σήμερα, παραμένει ως επί το πλείστον όπως ήταν εδώ και 2.000 χρόνια, αν και συνεχώς εξωραϊζόταν με πιο πολλά τραγούδια και παραδόσεις μέσα από το Μεσαίωνα.
Απ’ όλες τις λέξεις που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να περιγράψουν αυτό που συνέβη στην Αίγυπτο εδώ και 3.500 χρόνια, καμιά δε θα ταίριαζε καλύτερα από τη λέξη λύτρωση. Τα γεγονότα ήταν πραγματικά, τα θαύματα αληθινά – όλα έγιναν από το Θεό των Εβραίων, που ήταν πιο μεγάλος απ’ όλους τους θεούς της Αιγύπτου.
Ένα σύμμεικτο πλήθος σκλάβων λυτρώθηκε, για να μπορούν να λατρεύουν και να υπηρετούν τον αληθινό και ζωντανό θεό. Αλλά μια τέτοια λύτρωση δεν ήταν χωρίς κόστος. Έπρεπε να χυθεί αίμα για να την εξασφαλίσει.
Όλα αυτά τα αρνιά που θυσιάστηκαν στην Αίγυπτο, (ένα ανά οικογένεια) υποδείκνυαν τον Έναν αληθινό Αμνό του Θεού, που σήκωσε την αμαρτία του κόσμου (Ιωάννης 1:29). Γράφοντας στους Κορινθίους, ο Παύλος σημείωνε: «ο Χριστός, το Πάσχα ημών (το Πασχαλινό Αρνί μας), θυσιάστηκε για μας» (Α' Κορινθίους 5:7).

Ο σύγχρονος εορτασμός (σέντερ) του Πάσχα
Το Πάσχα είναι οικογενειακή γιορτή, όπου κάθε μέλος της εβραϊκής οικογένειας έχει να παίξει έναν ρόλο.
Πριν να φτάσει το Πάσχα γίνονται επίμονες προετοιμασίες για να απαλλαγεί το σπίτι από όλα τα ένζυμα ψωμιά και τα ανάλογα προϊόντα. Στον Ιουδαϊσμό το προζύμι συμβολίζει την αμαρτία. Το σπίτι σκουπίζεται, οι τσέπες αδειάζουν απ’ το περιεχόμενό τους, τα ρούχα πλένονται, τα μαγειρικά σκεύη ζεματίζονται με καυτό νερό και τα πρόχειρα πιάτα και σερβίτσια αντικαθίστανται με όμορφες πασχαλιάτικές πορσελάνες, κρυστάλλινα και ασημένια επιτραπέζια σκεύη.
Η τελετουργία του Πάσχα συνήθως είναι αρκετά μακριά, καθώς η ιστορία του ξετυλίγεται μέσα από τις πολλές προσευχές, τους ύμνους και τα αφηγηματικά αναγνώσματα στη Χαγγαντά.[1] Μερικές φορές η γιορτή διαρκεί μέχρι τα μεσάνυχτα, ή ακόμα και τις πρώτες πρωινές ώρες, προτού τα κουρασμένα μέλη της οικογένειας πάνε για ύπνο.
Όλοι στην οικογένεια κάθονται σε συγκεκριμένες θέσεις. Ο αρχηγός της οικογένειας (πατέρας ή παππούς) κάθεται στο κεφάλι του γιορτινού τραπεζιού και διευθύνει τα δρώμενα. Στα δεξιά του κάθεται ο νεώτερος για να εκπληρώσει αργότερα έναν ειδικό ρόλο στη διάρκεια της γιορτής. Αριστερά του κάθεται ο τιμώμενος επισκέπτης, θέση που μερικές φορές κρατιέται για τον προφήτη Ηλία.
Την έναρξη του σέντερ κάνει η μητέρα του σπιτιού ανάβοντας τα πασχαλινά κεριά, με την ελπίδα ότι το φως των κεριών θα φωτίσει τα πνεύματα της οικογένειας. Μετά, με τα χέρια της καλύπτει τα μάτια της κι απαγγέλει μια ευλογία πάνω από τα κεριά ευχαριστώντας τον Θεό γι’ αυτήν την ειδική περίπτωση: Ευλογημένος να είσαι Εσύ, Κύριε ο Θεός μας, Βασιλιά του Σύμπαντος, που μας αγίασες με τις εντολές Σου και στο όνομά Σου ανάβουμε τα φώτα της γιορτής.

Το πρώτο ποτήρι
Ο Κύριος χρησιμοποίησε 4 εκφράσεις για να περιγράψει την απελευθέρωση που υποσχέθηκε στους Εβραίους από την Αίγυπτο: «Θα σας βγάλω, θα σας ελευθερώσω από τη δουλεία, θα σας λυτρώσω, και θα σας πάρω στον εαυτό μου για λαό μου» (Έξοδος 6:6-7). Αφού το κρασί είναι συχνά σύμβολο της χαράς του θερισμού, τα 4 ποτήρια κρασιού στη διάρκεια της τελετουργίας του Πάσχα αντανακλούν την τετραπλή χαρά της Λύτρωσης του Κυρίου. Το κρασί πρέπει να είναι κόκκινο για να θυμίζει σ’ αυτούς που συμμετέχουν το αίμα του αρνιού.
Αρχίζοντας την τελετή, ο πατέρας μοιράζει το πρώτο ποτήρι του κρασιού και ζητάει απ’ όλους να σηκωθούν απ’ το τραπέζι. Έπειτα σηκώνει το ποτήρι του ψηλά και λέει το κιντούς:[2] Ευλογημένος να είσαι Συ Κύριε ο Θεός μας, βασιλιά του σύμπαντος, που δημιούργησες τον καρπό της αμπέλου. Ευλογημένος να είσαι Συ, Κύριε ο Θεός μας, που μας διάλεξες για την υπηρεσία Σου μεταξύ των εθνών… Ευλογημένος να είσαι Συ, Κύριε ο Θεός μας, βασιλιά του σύμπαντος, που μας διαφύλαξες στη ζωή, που μας διατήρησες και μας έκανες ικανούς να φτάσουμε στην εποχή αυτή.
Το πρώτο, λοιπόν, ποτήρι αντιπροσωπεύει το πρώτο από τα 4 «θα», που ανέφερε ο Θεός: «Θα σας βγάλω από κάτω από τα φορτία των Αιγυπτίων» (Έξοδος 6:6). Ο Κύριός μας, σαν ο αρχηγός στην τελετουργία του Πάσχα στο Ανώγειο, ήταν Αυτός που είπε το κιντούς: «Και αφού πήρε το ποτήρι, ευχαρίστησε…» (Λουκάς 22:17).

Το πλύσιμο των χεριών (Ουρχάτζ)
Το πλύσιμο είναι και ήταν πάντα μια πολύ σπουδαία προσωπική και θρησκευτική πράξη για τους Ιουδαίους. Όχι μόνον καθάριζε, αλλά και τους θύμιζε τους ιερείς, καθώς προετοιμάζονταν για τη λατρεία και την υπηρεσία.
Η δεύτερη τελετουργία του Πάσχα είναι γνωστή σαν το πλύσιμο των χεριών. Ένας από την οικογένεια φέρνει μια στάμνα με νερό, λεκάνη και πετσέτα στον καθένα που κάθεται στο τραπέζι για να πλύνει τα χέρια του. Αποτελεί μια συμβολική πράξη καθαρισμού κι εξαγνισμού, καθώς προετοιμάζονται για φαγητό. Ίσως αυτή η τελετουργία να υπήρχε στο σέντερ, κι ο Χριστός τη χρησιμοποίησε για να διδάξει στους μαθητές Του ένα μάθημα (Ιωάννης 13:4-5), που υποδήλωνε ότι θα γινόταν ο πάσχων δούλος του Κυρίου και σαν τέτοιος, Αυτός που θα τους καθάριζε.

Τα πράσινα λαχανικά (καρπάς)
Μετά το πλύσιμο των χεριών, οι συμμετέχοντες παίρνουν μαϊντανό ή οποιοδήποτε πράσινο λαχανικό, το βουτάνε σε ένα μπολ με αλατόνερο και το τρώνε. Το καρπάς είναι μια υπενθύμιση ότι το Πάσχα γιορτάζεται την άνοιξη, με την ανανέωση της φύσης. Τ’ αλατόνερο μνημονεύει τα δάκρυα του πόνου και των θλίψεων που έχυναν οι Ισραηλίτες όσο ήσαν σκλαβωμένοι στην Αίγυπτο. Ο μαϊντανός συμβολίζει τον ύσσωπο που χρησιμοποίησαν για ν’ αλείψουν τους παραστάτες της πόρτας με αίμα.

Το κόψιμο του μεσαίου ματζά (γιαχάτζ)
Μια σακούλα από λινό ύφασμα περιέχει τρία ματζά. Ο πατέρας παίρνει από αυτήν το μεσαίο ματζά και το κόβει στη μέση. Το μισό το ξαναβάζει στη θέση του και το υπόλοιπο το τυλίγει σε μια άσπρη πετσέτα από λινό ύφασμα και το κρύβει κάπου μέσα στο σπίτι, ενώ τα παιδιά καλύπτουν τα μάτια τους. Το κρυμμένο ματζά καλείται αφικόμην ή άρτος της θλίψης. Είναι γνωστό στο Πάσχα, σαν επιδόρπιο. Εμφανίζεται αργότερα στη λατρεία για να απεικονίσει μια πολύ σπουδαία αλήθεια.
Οι 4 ερωτήσεις
Στο σημείο αυτό, το νεώτερο μέλος της οικογένειας καλείται να απαγγείλει τον καλά προετοιμασμένο του ρόλο. Το παιδί ρωτάει τον αρχηγό της οικογένειας για το Πάσχα και την τελετουργία του. Θέλει να μάθει γιατί αυτή η νύχτα είναι διαφορετική από όλες τις άλλες νύχτες. Κάνει λοιπόν τις παραδοσιακές ερωτήσεις για να εκπληρώσει αυτό που αναφέρεται στην Έξοδο: «Και όταν σας λένε οι γιοι σας: τι σημαίνει σε σας αυτή η λατρεία;» (2:26). Ακτινοβολώντας από χαρά και προσδοκία το παιδί ρωτάει: Γιατί αυτή η νύχτα είναι διαφορετική από όλες τις άλλες νύχτες; Όλες τις άλλες νύχτες τρώμε είτε ζυμωτό είτε άζυμο ψωμί, γιατί αυτή τη νύχτα τρώμε μόνον άζυμο ψωμί; Όλες τις άλλες νύχτες τρώμε όλων των ειδών τα χορταρικά – γιατί αυτή τη νύχτα τρώμε μόνο πικρά χόρτα; Όλες τις άλλες νύχτες, δεν βουτάμε ούτε μια φορά, γιατί αυτή τη νύχτα βουτάμε δυο φορές; Όλες τις άλλες νύχτες τρώμε είτε καθισμένοι είτε γερμένοι, γιατί αυτή τη νύχτα τρώμε γερμένοι;
Συχνά ο νεώτερος θα γείρει πάνω στον αρχηγό της οικογένειας. Αυτό ήταν το νόημα, του γιατί ο απόστολος Ιωάννης έγειρε πάνω στον Ιησού Χριστό στο πασχαλινό δείπνο (Ιωάννης 13:23). Αυτό δείχνει ότι ο Ιωάννης καθόταν στα δεξιά του Κυρίου, ήταν ο νεώτερος στο τραπέζι, και προφανώς αυτός που έκανε αυτές τις ερωτήσεις εκείνη τη νύχτα, άποψη σύμφωνη με την αρχαία εκκλησιαστική παράδοση, ότι ο Ιωάννης ήταν ο νεώτερος απόστολος του Ιησού.

Το δεύτερο ποτήρι
Μετά πίνεται το δεύτερο ποτήρι κρασιού, και απαντώντας στις 4 ερωτήσεις, ο πατέρας αρχίζει τη μακροσκελή αφήγηση της ιστορίας του Πάσχα. Αναφέρει πώς ξεκίνησε το έθνους με τη κλήση του Αβραάμ στην Ουρ, τις υποσχέσεις του Θεού στους Πατριάρχες, την ιστορία με τον Ιωσήφ και τα αδέλφια του, τη σκλαβιά των Εβραίων, την απελευθέρωση τους με τον Μωυσή και το δόσιμο του Νόμου.
Καθώς περιγράφονται οι 10 πληγές, καθένας που συμμετέχει στη τελετουργία του Πάσχα βουτάει το μικρό του δάκτυλο στο κρασί κι απαριθμεί μία προς μία τις 10 πληγές, καθώς τοποθετεί τη σταγόνα του κρασιού πάνω στο πιάτο του. Με την πράξη τους αυτή, οι Εβραίοι εκφράζουν τη λύπη που αισθάνθηκαν για τη θλίψη των εχθρών τους, των Αιγυπτίων. Καθώς ξετυλίγεται η ιστορία του Πάσχα, εξηγείται προσεχτικά ο δίσκος του σέντερ κι όλα τα συμβολικά στοιχεία που περιέχει.
Πριν πάρουν το δεύτερο ποτήρι κρασιού, απαγγέλλεται το πρώτο μισό των ψαλμών δοξολογίας, γνωστοί σαν χαλλέλ (Ψαλμοί 113-118).[3] Κατά το Ταλμούδ,[4] οι Λευίτες έψαλλαν αυτούς τους ψαλμούς, όταν θυσιάζονταν τα αρνιά κάθε οικογένειας. Μετά απαγγέλλεται μια προσευχή για το κρασί και πίνουν το 2ο ποτήρι, που αντιπροσωπεύει το 2ο «θα»: «Και θα σας ελευθερώσω απ’ τη δουλεία σας» (Έξοδος 6:6).

Το βούτηγμα του άζυμου ψωμιού (ματζά)
Στην προετοιμασία για το γεύμα, όλοι οι συμμετέχοντες πλένουν τα χέρια τους για δεύτερη φορά για τελετουργικό καθαρισμό. Μετά ο πατέρας παίρνει το πάνω ματζά και το υπόλοιπο από το μεσαίο ματζά, τα κομματιάζει και τα διαμοιράζει σε όλους. Όλοι πρέπει να φάνε ένα κομμάτι ματζά βουτηγμένο στα χαζερέτ (πικρά χόρτα) και στο χαροσέτ (γλυκό μίγμα από μήλα, καρύδια και κανέλα). Τα πικρά χόρτα θυμίζουν την πικρή σκλαβιά των Εβραίων, ενώ το γλυκό χαροσέτ θυμίζει τη γλυκύτητα της λύτρωσης από την πικρή σκλαβιά (πικρόγλυκη ανάμνηση).
Καθένας βάζει λίγα πικρά χόρτα ανάμεσα σε δυο κομμάτια ματζά. Λέγεται σάντουιτς του Χιλλέλ, όνομα που πήρε προς τιμή του μεγάλου ραβίνου του α' αιώνα μ.Χ., Χιλλέλ,[5] που δίδασκε ότι θα έπρεπε να φάνε αρκετή ποσότητα πικρών χόρτων για να δακρύσουν. Έτσι, καθένας μπορεί να ταυτιστεί με τους προγόνους του στην Αίγυπτο.
Στη διάρκεια αυτής της τελετουργίας συνέβηκε ένα άλλο σπουδαίο γεγονός στο Μυστικό Δείπνο. Ο Ιησούς προείπε ότι ένας από τους μαθητές Του θα Τον πρόδιδε. Ο Πέτρος είπε στον Ιωάννη, που ήταν γερμένος στον Ιησού, να ρωτήσει για το ποιον αφορούσε αυτό. Ο Ιησούς απάντησε ότι θα ήταν αυτός στον οποίο θα έδινε ένα βουτηγμένο ματζά. Ο Ιησούς βούτηξε το ματζά και το έδωσε στον Ιούδα τον Ισκαριώτη (Ιωάννης 13:21-27).
Η Γραφή δεν είναι ξεκάθαρη ως προς τη σειρά με την οποίαν κάθονταν στο τραπέζι. Ίσως ο Ιούδας να καθόταν αριστερά του Κυρίου, στη θέση τιμής, και πολύ φυσικά να έλαβε το ματζά πρώτος, σύμφωνα με την παράδοση. Μπορεί επίσης ο Ιησούς να άπλωσε το χέρι του στην απέναντι μεριά του τραπεζιού και να άρχισε να μοιράζει το ματζά με πρώτο τον Ιούδα. Όμως, αν τηρήθηκε η παράδοση, ο καθένας έλαβε ένα βουτηγμένο κομμάτι ματζά εκείνη τη νύχτα. Ίσως γι’ αυτό οι μαθητές δεν κατάλαβαν ποιος ήταν ο προδότης. Πάντως, έτσι κι αλλιώς, ο Ιούδας έφυγε από τη λατρεία και βγήκε έξω για να τελειώσει την προδοσία του. Αυτή η τελετουργία ελάμβανε χώρα πριν απ’ το γεύμα κι ο Ιούδας δεν ήταν παρών όταν αργότερα ο Ιησούς θέσπισε την Κοινωνία μετά το δείπνο.

Το Δείπνο
Μετά μοίραζαν το δείπνο. Την εποχή του Ιησού και γενικά πριν από την καταστροφή του Ναού (70 μ.Χ.), το δείπνο αποτελείτο από ψητό αρνί, σερβιρισμένο με πικρά χόρτα κι άζυμο ψωμί. Σήμερα, όμως, δε σερβίρεται πασχαλινό αρνί (πεσάχ) το Πάσχα. Αντί γι’ αυτό σερβίρεται η κνήμη ενός αρνιού που υπενθυμίζει τα αρνιά που θυσιάζονταν ετησίως, πριν την καταστροφή του Ναού, εδώ και 2.000 χρόνια.
Σήμερα όμως το δείπνο έχει πολύ μεγαλύτερη ποικιλία και πολυτέλεια. Ένα παραδοσιακό πασχαλινό γεύμα περιλαμβάνει νόστιμα ιουδαϊκά πιάτα με ψάρι, κοτόπουλο ή ψητό μοσχάρι, πατάτες, καρότα με μέλι, άζυμο ψωμί με γέμιση καρύδια, σιγοβρασμένα φρούτα και κέικ, πίτες ψημένες με αλεύρι πατάτας (δηλαδή άζυμες).

Το κρυμμένο ματζά
Μετά το γιορταστικό γεύμα αρχίζει το ψάξιμο. Στέλνουν τα παιδιά έξω για να βρουν το μισό ματζά που τυλίχτηκε και κρύφτηκε, γνωστό σαν αφικόμην. Αυτά ψάχνουν παντού με μεγάλη έξαψη επειδή ξέρουν ότι όποιος το βρει θα πάρει βραβείο. Από μια μακρινή γωνιά του σπιτιού ηχεί μια χαρούμενη φωνή ότι ο θησαυρός ανακαλύφθηκε. Οι ραβίνοι λένε ότι το αφικόμην είναι σπουδαίο, επειδή η τελετουργία δεν μπορεί να τελειώσει μέχρις ότου ο καθένας φάει ένα κομματάκι απ’ αυτό, σε ανάμνηση του πασχαλινού αρνιού. Μερικοί μάλιστα πιστεύουν ότι το αφικόμην, είναι σπουδαιότερο κι από την κνήμη του αρνιού.

Το τρίτο ποτήριΑμέσως μετά σερβίρεται το τρίτο ποτήρι κρασιού, το ποτήρι της λύτρωσης, που συνοδεύεται από το τρίτο «θα»: «Θα σας λυτρώσω με απλωμένο βραχίονα και με μεγάλες κρίσεις» (Έξοδος 6:6). Στο σημείο αυτό της τελετουργίας του Πάσχα ήταν που ο Ιησούς θέσπισε την Κοινωνία. Ο Λουκάς λέει ότι ήταν «το ποτήρι αφού δείπνησαν» (Λουκάς 22:20), το 3ο ποτήρι ή ποτήρι της λύτρωσης που διάλεξε ο Ιησούς ως ανάμνηση του έργου Του στο σταυρό.
Το Πάσχα συνδέεται στενά με τη διακαή ελπίδα για τον ερχομό του Μεσσία. Μετά το τρίτο ποτήρι κρασιού, στέλνουν ένα παιδί στην μπροστινή πόρτα για να υποδεχθεί γεμάτο ελπίδα τον προφήτη Ηλία. Ελπίζουν ότι ο προφήτης θα μπει, θα πιει το κρασί που του έχουν φυλάξει, και θα ανακοινώσει τον ερχομό του Μεσσία. Αυτή η παράδοση στην πραγματικότητα έχει τις ρίζες της στη Βίβλο, όπου ο Μαλαχίας προφήτευσε: «Να, εγώ θα σας στείλω τον Ηλία τον προφήτη, πριν έρθει η ημέρα του Κυρίου, η μεγάλη και τρομερή» (Μαλαχίας 4:5).[6]

Το τέταρτο ποτήρι
Μετά σερβίρεται και πίνεται το τέταρτο ποτήρι κρασιού, το ποτήρι της αποδοχής ή του αίνου. Είναι το τελευταίο από τα τέσσερα «θα»: «Θα σας πάρω στον εαυτό μου για λαό μου, και θα είμαι Θεός σας» (Έξοδος 6:7).
Αυτό ήταν το ποτήρι για το οποίο ο Χριστός είπε ότι δε θα το έπινε πια, μέχρι την ημέρα που θα το πιει καινούργιο με τους μαθητές Του στη Βασιλεία (Ματθαίος 26:29). Γνώριζε ότι η ώρα της αποδοχής Του απ’ το εβραϊκό έθνος ήταν ακόμα μελλοντική κι επομένως η χαρά Του δεν θα ήταν πλήρης μέχρι τότε.

Ο τελικός ύμνος
Στο τέλος της τελετής συνήθως έψελναν έναν ύμνο. Αυτό ήταν παράδοση στις μέρες του Ιησού (Ματαίος 26:30). Ίσως ο Ματθαίος, επειδή έγραφε σε ιουδαϊκό ακροατήριο, ήξερε ότι θα γνώριζαν το όνομα του ύμνου, αφού σύμφωνα με την παράδοση κάθε τελετουργία του Πάσχα τέλειωνε με το δεύτερο μισό του χαλλέλ (Ψαλμοί 115-118).
Αποτελεί ειρωνεία το γεγονός ότι, λίγες μόνον ώρες πριν προδοθεί ο Ιησούς και πάει στο σταυρό, έψαλε τα προφητικά λόγια του Ψαλμού 118 (εδ.22-26). Ο Χριστός τα έψαλε λίγο πριν τα εκπληρώσει με το να γίνει ο λίθος που αποδοκιμάστηκε από τους θρησκευτικούς ηγέτες.[7]
Τι τραγικό που η πλειοψηφία των Ιουδαίων δεν κατάλαβε την αλήθεια αυτού του Ψαλμού, ότι δηλαδή ο Μεσσίας θα απορριπτόταν πρώτα και θα υπέφερε, πριν βασιλεύσει στο θρόνο του Δαβίδ. Πόσο διπλά τραγικό, αφού γενικά αυτός ο Ψαλμός θεωρείτο ένας μεσσιανικός Ψαλμός, και ακόμα τον έψαλαν στον Ιησού, στη θριαμβευτική Του είσοδο στην Ιερουσαλήμ, διακηρύττοντάς Τον Μεσσία (Ματθαιός 21:9).

Πρακτικές εφαρμογές του Πάσχα
Η γιορτή του Πάσχα γιορτάστηκε από τον Ιησού. Ήταν στη γιορτή αυτή που ο Κύριος θέσπισε το Δείπνο του Κυρίου ή Κοινωνία. Ο πλούσιος συμβολισμός της τελετουργίας της γιορτής απεικονίζει μια πολύ ξεκάθαρη κι αποκαλυπτική εικόνα του Ιησού σαν τον προσδοκώμενο Μεσσία και Σωτήρα, βοηθώντας μας έτσι να την κατανοήσουμε καλύτερα.
Η γυναίκα φέρνει το φως στο πασχαλινό τραπέζι. Χωρίς αυτήν, η ιστορία της λύτρωσης των Ιουδαίων δε θα μπορούσε να ειπωθεί. Εδώ και 2.000 χρόνια, μια Ιουδαία, που την έλεγαν Μαριάμ, γνωστή σαν Μαρία, ήταν το σκεύος εκλογής του Θεού για να φέρει πνευματική λύτρωση στον κόσμο. Χωρίς αυτήν, η ιστορία της λύτρωσης δεν θα μπορούσε να ειπωθεί.
Τα τρία αρχικά στοιχεία του Πάσχα ήταν τα πικρά χόρτα, το άζυμο ψωμί και το αρνί. Τα πικρά χόρτα αναφέρονται στην πικρή σκλαβιά. Ο πιστός προσβλέποντας στην Κοινωνία κατανοεί την πικρή σκλαβιά της αμαρτίας και τη θεραπεία που υπάρχει γι’ αυτήν τη σκλαβιά, το αρνί, ο Ιησούς Χριστός. Ήταν αγνός, αναμάρτητος, χωρίς ψεγάδι, ακριβώς όπως το άζυμο ψωμί.
Εφόσον όλη η πασχαλινή τελετουργία είναι γεμάτη συμβολισμούς, μπορεί κάποιος να ρωτήσει: «Γιατί υπάρχουν 3 ματζά;» Μια ραβινική παράδοση λέει ότι αυτά αντιπρο-σωπεύουν τις τρεις ομάδες του ιουδαϊκού λαού: ιερείς, Λευίτες και το λαό. Μια άλλη, ότι αντιπροσωπεύουν τους 3 Πατριάρχες: Αβραάμ, Ισαάκ κι Ιακώβ. Όμως η ραβινική παράδοση δεν μπορεί να ερμηνεύσει γιατί το μεσαίο ματζά είναι αυτό που πρέπει να κοπεί. Γιατί πρέπει οι Λευίτες να κοπούν κι όχι οι άλλες ομάδες; Ή, γιατί πρέπει ο Ισαάκ να κοπεί κι όχι ο Αβραάμ ή ο Ιακώβ; Η ραβινική παράδοση σιωπά σ’ ένα τόσο σπουδαίο θέμα.
Καμιά ερμηνεία δεν ταιριάζει στο συμβολισμό που κρύβεται πίσω από το κόψιμο του ματζά. Στην πραγματικότητα συμβολίζεται η τριαδικότητα της θεότητας (τρία πρόσωπα στη θεότητα), όπως ακριβώς τα τρία ματζά είναι μέσα στη μια λινή σακούλα. Το δεύτερο πρόσωπο της θεότητας, ο Υιός, ήρθε στη γη σαν Μεσσίας. Κόπηκε (πέθανε), τυλίχτηκε και κρύφτηκε (θάφτηκε) κι ήρθε πίσω στο 3ο ποτήρι κρασιού (αναστήθηκε την τρίτη ημέρα).
Με την πρώτη ματιά, αυτός ο ισχυρισμός μπορεί να φανεί μια παράδοξη προσπάθεια να εκχριστιανίσουμε το ιουδαϊκό Πάσχα, αλλά η μαρτυρία είναι υπέρ του αντιθέτου:
α) Το αφικόμην δεν υπήρχε την εποχή του Χριστού. Είναι μεταγενέστερη προσθήκη. Η τελευταία στερεά τροφή που έπαιρναν ήταν το αρνί του δείπνου. Η ραβινική παράδοση ισχυρίζεται ότι τώρα το αφικόμην αντιπροσωπεύει το αρνί, και γι’ αυτό όλοι πρέπει να τρώνε από αυτό. Υπάρχουν κι άλλες παραδόσεις σχετικά με αυτό: Οι Εβραίοι της Ευρώπης (Ασχενάζι), πιστεύουν ότι μπορεί να θεραπεύει τον άρρωστο, ενώ οι Εβραίοι της ανατολής ότι μπορεί να ηρεμεί μια ταραγμένη θάλασσα.
β) Υπάρχει πολλή συζήτηση μεταξύ των ραβίνων σχετικά με το νόημα της λέξης αφικόμην, που δεν υπάρχει στα εβραϊκά. Λένε λοιπόν ότι σημαίνει επιδόρπιο, γιατί τρώγεται μετά το γεύμα, εκεί που κανονικά θα έπρεπε να φαγωθεί το επιδόρπιο. Κατά θαυμαστό τρόπο το αφικόμην είναι η μόνη ελληνική λέξη στην τελετουργία του Πάσχα. Όλες οι άλλες είναι εβραϊκές. Πρόκειται για τον β' αόριστο του ρήματος ικνέομαι (έρχομαι). Συνεπώς το αφικόμην (ήρθα) προσβλέπει, όχι στο πασχαλινό αμνό, που έφερε τη φυσική σωτηρία στην Αίγυπτο, αλλά στο Σωτήρα, τον πασχαλινό αμνό που έφερε την πνευματική σωτηρία (Ησαΐας 53:5,7, Ιωάννης 1:29).
Κάποιος μπορεί να ρωτήσει: «Πώς μπορούσε το αφικόμην, αν αναφέρεται στον Ιησού, να μπει στο ιουδαϊκό Πάσχα, όταν η πλειοψηφία των Ιουδαίων σήμερα δε δέχεται τον Ιησού ως Μεσσία;» Θα πρέπει να εξετάσουμε την κατάσταση του α' αιώνα μ.Χ., για ρίξουμε φως σε αυτήν την ερώτηση:
α) Την Πεντηκοστή πίστεψαν στον Κύριο 3.000 Ισραηλίτες από διάφορα μέρη, που μετέφεραν το μήνυμα της σωτηρίας στα αδέλφια τους Ιουδαίους, όταν γύρισαν στις πατρίδες τους. Αναμφίβολα πολλοί θα ήρθαν στον Κύριο ως αποτέλεσμα της μαρτυρίας τους. Διαβάζουμε στις Πράξεις ότι ο Ιάκωβος και όλοι οι πρεσβύτεροι είπαν στον Παύλο: «Βλέπεις, αδελφέ, πόσες μυριάδες είναι απ’ τους Ιουδαίους που πίστεψαν κι όλοι αυτοί είναι ζηλωτές του νόμου» (21:20). Μιλούσαν μόνον για Ιουδαίους πιστούς στην Ιερουσαλήμ και τους υπολόγιζαν σε μυριάδες. Μερικοί εκτιμούν ότι στο τέλος του α’ αιώνα μ.Χ. υπήρχαν 1.000.000 Ιουδαίοι πιστοί στον Μεσσία. Αν και δεν αποτελούσαν τη πλειοψηφία στο έθνος, ήταν όμως ένας αρκετά μεγάλος αριθμός για να προκαλέσει ένα ισχυρό σοκ σε όλες τις συναγωγές παντού, σχετικά με τη μεσσιανικότητα του Ιησού.
β) Όταν οι Ρωμαίοι μπήκαν στην Ιερουσαλήμ το 70 μ.Χ., ισοπέδωσαν το Ναό. Ήταν σίγουρα μια καταστροφή, αφού η πλειοψηφία του λευιτικού Νόμου βασιζόταν στο Ναό και τις θυσίες του, που χωρίς αυτές δε μπορούσε να υπάρξει πασχαλινό αρνί, επειδή ο Κύριος είχε αυστηρά διατάξει: «Θα θυσιάζεις, λοιπόν, το Πάσχα στον Κύριο τον Θεό σου, ένα πρόβατο και ένα βόδι, στον τόπο που ο Κύριος θα εκλέξει για να κατοικήσει εκεί το όνομά Του» (Δευτερονόμιο 16:2). Χωρίς πασχαλινό αρνί, το μέλλον της τήρησης του Πάσχα απειλείτο. Οι Ιουδαίοι έφτασαν στο δίλημμα ή να σταματήσουν τη γιορτή ή να την αλλάξουν και να την τηρούν χωρίς το αρνί.
Επίσης οι Ιουδαίοι πιστοί ξέκοψαν οριστικά από το σύστημα των θυσιών, πιστεύοντας ότι ο Μεσσίας είχε κάνει μια εφάπαξ θυσία πάνω στο σταυρό. Γιόρταζαν ήδη το Πάσχα χωρίς αρνί, διαλέγοντας να ενσωματώσουν το κομμένο ματζά (αφικόμην) στη τελετουργία, στο σημείο όπου ο Κύριος είχε πει: «Αυτό κάντε το στη δική μου ανάμνηση». Δεν είναι δύσκολο να φανταστούμε την παράδοση αυτή να την δανείζονται άλλοι που ζητούσαν να μεταβούν σε ένα Πάσχα χωρίς αρνί, χωρίς να κατανοούν την πλήρη σημασία που υπάρχει πίσω από αυτήν την τελετή.
Σε τελική ανάλυση το Πάσχα προεικονίζει το Μεσσία, το αληθινό πασχαλινό αρνί. Ο Ησαΐας αναφέρεται στο Μεσσία με όρους του πασχαλινού αρνιού και της μεγαλύτερης λύτρωσης που θα έφερνε η κρίση του Θεού πέφτοντας πάνω Του, αντί για τους ανθρώπους. Ήταν Αυτός που θα γευόταν θλίψη και θάνατο, που θα έχυνε το αίμα Του για να προμηθεύσει την πλήρη απελευθέρωση από την αμαρτία.
Το αφικόμην είναι μια ετήσια υπενθύμιση ότι ο Μεσσίας, ο πραγματικός πασχαλινός Αμνός, έχει ήδη έρθει. Έτσι κάθε χρόνο, οι μικρές παιδικές φωνές ηχούν μέσα στη νύχτα: «Γιατί αυτή η νύχτα είναι ξεχωριστή;» και το μήνυμα του αφικόμην αντηχεί σαν απάντηση: «Αυτός ήρθε», γιατί σε αυτήν τη γιορτή ο αληθινός πασχαλινός Αμνός σταυρώθηκε, θάφτηκε κι αναστήθηκε την τρίτη μέρα για να προμηθεύσει την πιο μεγάλη απελευθέρωση από την αμαρτία. Σ’ Αυτόν μόνο το μήνυμα της γιορτής εκπληρώνεται πλήρως. Το αρνί ακόμα δεν μπορεί να διαχωριστεί από το Πάσχα.
Οι Εβραίοι πιστεύουν ότι ο Ηλίας θα αναγγείλει το Μεσσία. Κάθε χρόνο βάζουν μια καρέκλα γι’ αυτόν στο τραπέζι, περιμένοντας κι ελπίζοντας ότι θα έρθει η αναγγελία. Ο Μαλαχίας λέει ότι ο Ηλίας θα σταλεί πριν «από τη μεγάλη και τρομερή ημέρα του Κυρίου» (4:5).
Στον Ματθαίο (26:26-29) ο Ιησούς θέσπισε την Κοινωνία. Πήρε το άζυμο ψωμί, συμβολικό του αγνού και άμωμου σώματός Του και το ποτήρι, που αντιπροσωπεύει το αίμα Του. Το ποτήρι που πήρε ήταν το τρίτο ποτήρι, το ποτήρι της λύτρωσης. Δεν ήπιε το τέταρτο ποτήρι, λέγοντας ότι θα το πιει με μας νέο στη Βασιλεία του Πατέρα Του.
Το Ματθ.26:30 αναφέρεται σ’ έναν ύμνο που έψαλλαν οι μαθητές. Γνωρίζουμε ότι οι ύμνοι που έψαλλαν ήταν οι ύμνοι χαλλέλ (Ψαλμοί 113-118), γιατί ακόμα ψέλνονται το Πάσχα. Ο Ψαλμός 118 λέει: «Αυτή είναι η ημέρα» (εδ.24). Την πρώτη νύχτα ο Ιησούς γιόρτασε το Πάσχα και τη δεύτερη έγινε ο πασχαλινός Αμνός για χάρη όλων μας, που έπρεπε να είναι τέλειος, άμωμος (Β' Κορινθίους 5:21, Α' Κορινθίους 5:7).
Το μάθημα είναι απλό: Εβραίοι ή Εθνικοί, πλούσιοι ή φτωχοί, νέοι ή γέροι – τη νύχτα εκείνη στην Αίγυπτο, το μόνο θέμα ήταν αν το αίμα βρισκόταν ή όχι στους παραστάτες της πόρτας. Η τιμιότητα και τα καλά έργα δεν έπαιζαν ρόλο. Ούτε οι βαθμοί συγγενείας και το γενεαλογικό δένδρο. Αν το αίμα του αρνιού ήταν πάνω στην πόρτα, ο θάνατος δε θα ερχόταν. Χωρίς το αίμα, ο θάνατος ήταν σίγουρος.
Οι απαιτήσεις δεν έχουν αλλάξει για μας σήμερα. Ο Θεός εξακολουθεί να απαιτεί μια αιματηρή θυσία ως εξιλασμό για την αμαρτία. Αλλά τα θαυμάσια νέα είναι ότι ο Θεός ο Ίδιος προμήθευσε αυτή τη θυσία στον Ίδιο Του τον Υιό. Η τιμή έχει πληρωθεί.
Ο Ιησούς είπε: «Εγώ είμαι ο δρόμος κι η αλήθεια κι η ζωή. Κανένας δεν έρχεται στον Πατέρα, παρά μόνο διαμέσου εμού» (Ιωάνης 14:6). Είναι, άραγε, ο Χριστός το πασχαλινό σου αρνί;

Σημειώσεις
1) Ο Θεός παράβλεψε κι αγνόησε τους έξι πρώτους μήνες του πολιτικού έτους, κι άρχισε το νέο θρησκευτικό έτος από τον 7ο μήνα που τον έκανε πρώτο. Ο αριθμός 6 χαρακτηρίζει τις ανθρώπινες ενέργειες και την αδυναμία του ανθρώπου στη φυσική του κατάσταση να ευαρεστήσει το Θεό. Έτσι οι έξι πρώτοι μήνες του πολιτικού έτους αντιπροσωπεύουν την αποτυχία του ανθρώπου να εξασφαλίσει με δικά του μέσα τη λύτρωση από τις απαιτήσεις της θείας δικαιοσύνης, επειδή ήταν αδύνατο να ανταποκριθεί σ’ αυτές με τη σάρκα (Ρωμαίους 8:3). Γι’ αυτό ο Θεός διαγράφει τους έξι πρώτους μήνες του έτους, δηλαδή την μέχρι τότε αποτυχία του ανθρώπου, για να εισάγει ένα νέο τρόπο λύτρωσης κατά το δικό Του σχέδιο.
2) Ο Ιησούς τη μέρα των Βαΐων ανέβηκε στα Ιεροσόλυμα, που ήταν πράγματι η 10η του Αβίβ, σαν πραγματικός πασχαλινός Αμνός και για 4 μέρες εκτέθηκε στην κρίση του λαού, όπως και τα ήδη προμηθευμένα αρνιά.
3) Τα μέλη το πασχαλινού αμνού που έπρεπε να φαγωθούν ήταν το κεφάλι (η σοφία του Κυρίου), τα πόδια (η πορεία και το παράδειγμα της ζωής του Κυρίου) και τα εντόσθια (τα αισθήματά Του). Η συμμετοχή μας δια της πίστεως στην πνευματική ευτυχία στην οποία μας προσκαλεί η θυσία του Χριστού, μας δίνει το δικαίωμα να γευτούμε τη διδασκαλία, το παράδειγμα και την αγάπη Του.
4) Τα πικρά χόρτα συμβολίζουν τις αναγκαίες θλίψεις και τους διωγμούς δια των οποίων διέρχεται ο πιστός χάριν του Χριστού, για να εισέλθει στην Βασιλεία του Θεού (Πράξεις 14:22, Β' Τιμοθέου 3:12).
Τα άζυμα έχουν τη σημασία της νέας εν Χριστώ ζωής.
Έπρεπε να είναι ζωσμένοι στη μέση τους, φορώντας τα παπούτσια τους και με το ραβδί στο χέρι, έτοιμοι για τη μεγάλη στιγμή της Εξόδου. Αντίστοιχα, εμείς περιμένουμε τη Β' Έλευση του Κυρίου (Λουκάς 12:35-35).
5) Το σφαγμένο αρνί αντικαθιστούσε τον πρωτότοκο απέναντι στον επικείμενο όλεθρο. Έτσι και ο Χριστός έγινε αντικαταστάτης μας στο σταυρό (Α' Πέτρος 2:24). Με την αντικατάσταση αυτή, ταυτιζόμαστε με το θύμα και αναγνωρίζουμε ότι στο πρόσωπο Του θυσιαστήκαμε κι εμείς για τους οποίους σφάχτηκε το αρνί (Ρωμαίους 6: 6-8, Γαλάτες 2:20).
6) Η επανάληψη της γιορτής του Πάσχα κάθε χρόνο, υπό τύπο ανάμνησης και ευχαριστίας, έχει την αντίστοιχη τελετή της στη Κ. Διαθήκη, δηλαδή το Δείπνο του Κυρίου (Ματθαίος 26:26-28, Λουκάς 22:19-20).
Το άζυμο ψωμί στο τραπέζι, απεικόνιζε τη χωρίς τη ζύμη της αμαρτίας άμωμη κι άσπιλη ζωή του Κυρίου μας, που τη θυσίασε για μας και το ποτήρι του κρασιού ήταν μια ζωηρή εικόνα, αλλά κι ένα σύμβολο του απολυτρωτικού Του αίματος που θα χυνόταν στο σταυρό για τις αμαρτίες μας (Α' Κορινθίους 10:16-17, 11:26). Μόνον όσοι εξαγοράστηκαν με το αίμα του Χριστού και αναγεννήθηκαν από το Άγιο Πνεύμα και ανήκουν στην οικογένεια του Θεού, μπορούν να συμμετάσχουν στο Δείπνο. Μόνο αν είχαν κάνει περιτομή μπορούσαν οι ξένοι, οι δούλοι και οι μισθωτοί να συμμετάσχουν στο Πάσχα (Έξοδος 12:43-48). Επειδή η πνευματική σημασία της περιτομής ήταν να ξεντυθούμε το σώμα των αμαρτιών, δηλαδή τον παλαιό άνθρωπο και να ντυθούμε τον νέο, που κτίστηκε σύμφωνα με το Θεό εν Χριστώ Ιησού (Κολοσαείς 2:11, Εφεσίους 4:22-24). Έτσι μόνον οι αναγεννημένοι κι ελευθερωμένοι απ’ τη σκλαβιά της αμαρτίας, που έχουν δεχτεί το έργο της χάριτος, έχουν δικαίωμα συμμετοχής στην Τράπεζα του Κυρίου, ομολογώντας έτσι τον θάνατό Του σαν σημάδι της προσωπικής τους απολύτρωσης (Α' Κορινθίους 5:8, Εβραίους 10: 22-25).

[1] Βιβλίο ψαλμών, προσευχών και διαφόρων αναγνωσμάτων, που καθοδηγεί όσους συμμετέχουν στην τελετουργία του Πάσχα.
[2] Είναι μια προσευχή για την ευλογία του κρασιού.
[3] Είναι εβραϊκή λέξη, που σημαίνει «αινείτε», και έχει μπει στο λεξιλόγιο πολλών γλωσσών με τη μορφή του «αλληλούια», που σημαίνει «αινείτε τον Κύριο».
[4] Αναφέρει σχόλια αρχαίων ραβίνων για τις ιουδαϊκές συνήθειες.
[5] Την εποχή του Χιλλέλ χρησιμοποιούσαν κι ένα κομμάτι αρνιού, γιατί αυτός δίδασκε ότι και τα 3 Βιβλικά στοιχεία (πικρά χόρτα, άζυμο ψωμί κι αρνί) θα έπρεπε να υπάρχουν στην ανάμνηση.
[6] Πολλοί πιστεύουν ότι ο Ηλίας θα είναι ένας από τους 2 μάρτυρες του Αποκάλυψη 11:3-12, αφού κάνει τα θαύματα του Ηλία. Κανείς όμως δεν μπορεί να είναι δογματικός για την ταυτότητά τους.
[7] Σύγκρινε Ματθαίος 21:42, Μάρκος 12:10, Πράξεις 4:11.

Δεν υπάρχουν σχόλια: